1. Mansiyon, Balıkesir Büyükşehir Belediyesi Hizmet Binası Yarışması

Mimari Rapor

Kamu yapıları, devletle ilişkili olanı temsil etmeleri sebebiyle çoğu zaman içe dönük, erişilmesi zor ve katı bir yapılanmayı akla getirir. Ancak salt bir kamu yapısı olarak değil de kamuya hizmet sunan yapılar olarak ele alındığında, yapının kullanıcıyla ve yer ile kurduğu ilişki ön plana çıkar. Balıkesir kenti için önerilen Büyükşehir Belediye Hizmet Binası da, bir kamu yapısı olması itibariyle; çoğunluk tarafından kabul görmüş “kamu yapısı” anlayışının aksine kullanıcı – kamusal alan – yapı üçlüsünün taşıdığı dinamikleri içerecek bir kurguda tasarlanmayı bekler. Daha net bir ifadeyle; insanlar yapıya akabilmelidir ve aynı zamanda bağlanabilmelidir de.

Bağ-lan-ma-k

Bağlanmak fiili, Balıkesir’in aracı rolünü de tanımlar. Ege ile Marmara’yı birbirine bağlayan şehir. Bir köprü, bir durak; nefes alma, dinlenme, durup bakma, gezip görme, bağlanma. Kim bilir belki de bu bağlanma halidir yüzyıllar boyunca birçok medeniyeti burada tutan. Bu durumun yansımaları tasarıma eklemlenen “kentsel bağ” da kendini gösterir. Tasarımın ana kurgularından biri olan ve yapıyı saran üst örtü; tanımlı bir alan yaratır. Üst örtü kimi yer de mekana, kimi yer de seyir terasına dönüşerek tasarım alanından yeşil alana doğru naif bir akış sağlar. Bu bir kente bağlanma, onunla bütünleşme durumudur. Arazinin güneye bakan bölümünde bulunan mevcut yeşil alan üzerinde oluşturulan teraslar, kentlinin yeşil alanı kullanmasına yönelik etkinlikleri içerir. İdarenin kent çapında düzenleyebileceği etkinlikler, yapı alanından bu teraslara kadar taşabilir ve bir festival, kutlama ya da şenlik alanına dönüşebilir. Kentin mevcut rekreasyon alanlarıyla ilişki kuran ve araziye kadar uzanan aks üzerinde; dinlenme, toplanma, spor vb. gibi aktivitelere hizmet edecek, yürüyüş ve bisiklet parkurları, oturma ve sergileme elemanları, bilgilendirme birimleri, otobüs durakları gibi donatılar öngörülmüş olup, kentle bütünleşik bir tasarım anlayışı vurgulanmıştır. Üst ölçekli planlama kararlarıyla kurgulanan birleştirici kentsel aks, yapıya uzanan ve yapıya dair ipuçları veren bir iz görevini de üstlenir.

Taş duvarlar üzerinde yükselen yapının farklı noktalarındaki boşluklardan alana sızılır. Bu noktalarda kullanıcıyı iç avlu ve üst örtünün (kentsel bağ) tanımladığı alanlar karşılar. Her ikisi de etkileşime izin verir ve kuvvetli bir kamusal alana dönüşür. Yapının batı cephesindeki taş duvarlar arasından alana ulaşan kullanıcıları, üst örtünün tanımladığı alanın güneyine konumlanan amfi, ticari birimler, süreli etkinlik işliği, atölye ve sanat galerisi mekanları çevreler ve kendine çeker. Avlu enstalasyon atölyesinde düzenlenen etkinlikler ile; kentlinin, mekanın düzenlenme pratiğine dahil olması beklenir ve böylece kullanıcı-mekan ilişkisi pekiştirilir. Her yeni enstalasyon atölyesi sonucunda değişen mekan, kullanıcılarına farklı deneyimler sunar. Bir üst kotta ise; amfinin sonlandığı sosyal teras ile yapı kütlesine köprüyle bağlanan restoran yer alır. Köprü, idare personelinin restorana ve etkinlik alanlarına doğrudan ulaşımını sağlayan bir elemana dönüşür. Kullanıcıları etkileşime geçiren ve bu sayede toplumsal birlikteliği pekiştirmesi öngörülen bu mekanlarda düzenlenecek tüm etkinlikler kentin kamusal hayatına yeni bir yorum getirecek ve başlangıçta vurgulanan kullanıcı-kamusal alan-yapı üçlüsünün dinamikleri yapıya ve kente entegre edilecektir. Alanın konferans salonu ve çok amaçlı salon ile bütünleşmesi entegrasyonu kuvvetlendirecek bir başka etkendir.

Yapı işleyişine bakıldığında ise, iki kat bodrum öngörülmüş ve bunlardan biri arşiv, sığınak ve teknik hizmetler kullanımına diğeri ise otopark ve konferans salonu servis girişine ayrılmıştır. Yapının ana girişinin mekânsal kalitesi +20.00 kotuna kadar uzanan galeri ile arttırılmış ve danışma, sergi alanı, engelli koordinasyon merkezi, kafeterya, karşılama servisi, vezneler ve beyaz masa gibi kullanıcıların kolay ulaşımına yönelik mekanlar ana giriş aksına konumlandırılmıştır. Zemin kattan aynı zamanda encümen ve meclis salonları ile bunlara hizmet veren mekanlara ulaşılmaktadır. Bunlara ek olarak zemin katta yer alan avludan yapıya ikinci bir giriş verilmiştir. Başkanlık girişi ise; hem otoparktan hem de avluya açılan alandan yapıya eklemlenir. Zemin katta ayrıca konferans salonuna hizmet veren ikinci bir servis girişi de yer alır. Yapının arkadlı cephesi konferans salonu ve çok amaçlı salona uzanan aksı tanımlar.

+4.00 kotunda; Kütüphane, Meclis Salonuna hizmet eden birimler ve Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı yer alır. Ayrıca bu kota bağlanan köprü, personeli restoran, avlu ve sosyal alanlara ulaştırır. Köprünün yapıya eklemlendiği noktadan sağlanan giriş sadece personele ait olup, kartlı geçiş sistemi ile desteklenir.

+8.00 kotunda; Muhtarlık İşleri, Destek Hizmetleri Dairesi, Yapı İşleri ve Kararlar Dairesi, Mali Hizmetler Dairesi, İnsan Kaynakları ve Eğitim Dairesi, Emlak ve İstimlak Dairesi Başkanlıkları bulunur. Yapıya iki ana açıklık sağlayan galeri ve avlu boşlukları bu mekanların gün ışığından yararlanmasına olanak sağlar. Bu boşluklar bir taraftan da doğal hava sirkülasyonunu organize eder. Bu kotta aynı zaman da iki adet kat bahçesi yer alır.

+12.00 kotu; Ulaşım Planlama ve Raylı Sistemler Dairesi, Kırsal Hizmetler Dairesi, Kent Estetiği Dairesi, Fen İşleri Dairesi, İmar ve Şehircilik Dairesi, İtfaiye Daire, Zabıta Daire ve Rezerv Daire Başkanlıklarını içerir. Bu kotta yer alan teras ve kat bahçesi personel için kısa süreli dinlenme imkanı sağlar.

+16.00 kotunda; Başkanlık ve yardımcı hizmet birimleri ile Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi, Kültür ve Sosyal İşler Dairesi ve Rezerv Daire Başkanlıkları yer alır. Personel kullanımına yönelik kat bahçesi ve terasa ek olarak sadece makam odasına hizmet eden bir teras da ayrıca tasarlanmıştır.

Çift cidarlı yapı cephesi ile doğal havalandırma, cephenin dış yüzeyini saran bükme perfore metal güneş kırıcılar ile de ışık kontrolü sağlanır. Yapı içerisinde yer alan iç avlu, galeri boşluğu ve kat terasları hava sirkülasyonu yapıyı ile klimatize eder. Ayrıca bodrum katta yer alan su deposunda biriktirilen yağmur suyu, yapı kullanım sürecine dahil edilir.

Bir idari yapı olan Balıkesir Büyükşehir Belediye Hizmet Binası; açık, yarı açık ve kapalı kamusal mekanlarıyla kullanıcılarına davetkar bir tutum sergiler. Kamu yapısı olma durumunun getirdiği kasvetli ve ezici ruhu reddeden yapı, insanı içine alan naif bir kurguyla kentin yeni gelişim alanında yerini alır ve bundan sonraki yapılaşmaya öncülük eder.
Peyzaj Raporu:

Proje kapsamında, peyzaj tasarımı yapısal bir öge olarak tüm sürece dahil edilmiş ve açık, yarı açık ve kapalı mekanlar çevresiyle birlikte düşünülmüştür. Alanın güneyinde uzanan yeşil doku içerisindeki mevcut bitki türlerine ek olarak, bölgeyle bütünleşen Kaz Dağları’na özgü endemik bitkilerin yeşil dokuya entegrasyonu öngörülmektedir. Söz konusu entegrasyon, yapıyla yeşil alan arasında kalan ve “kentsel bağ” ı sağlayan üst örtünün tanımladığı alana da dahil edilir ve bu alanda oluşturulan sert zeminler arasında yer yer kendini gösterir. Sert zeminleri birbirlerinden ayıran yeşil derzler ise; güneyde konumlanan yeşil dokuya akışı temsil eder ve bir tür yönlendirme görevini de üstlenir. Sert zemin olmayan alanlarda da, yeşil dokunun tasarım alanına nüfuzu ve bütünleşik bir peyzaj düzenlemesi için çeşitli bitki türleri ve ağaçların kullanılmaları öngörülür.

Güney yamacına açılan gölgelikli teraslara meşe, çam vb. ağaçlar ile endemik bitkiler eklemlenirken sürdürülebilir bir yaşantı hedeflenir. Bununla birlikte teraslar arası bağlantıyı sağlayan rampalar ile erişilebilirlik olgusu ön plana çıkarılmış ve teraslar üzerinde dinlenme ve toplanma gibi aktivitelere hizmet edecek donatı elemanları (oturma birimleri, sergi görevi üstlenen duvar elemanlar vb.) tasarlanmıştır.

Yapının kuzeyinde güneş ışığı gereksinimi az olan Abies Equi Trojani (Kazdağı Göknarı) tercih edilmiştir. Öneri ağaçlar bölgede bulunan türlerden seçilmiş olup, bu sayede söz konusu ağaçların yetişme süresinde yaşanacak adaptasyon sorunlarının önüne geçilmesi hedeflenmiştir. Yapıyı çevreleyen üst örtünün tanımladığı kamusal alan (avlu) ve bu alana açılan iç avlu içerisinde yeşil doku elemanları ve su öğesi kullanılarak özellikle yaz aylarında açık alanların mekansal kalitesinin arttırılması amaçlanmıştır.

Kullanılması Öngörülen Endemik Bitki Türleri: Alchemilla Hirsutiflora, Asineuma Rigudum, Crocus Biflorus, Crocus Gargaricus Herbert, Dianthus Erinaceus, Heracleum Plataenium, Linum Boisieri Asch, Muscari Bourgaei Baker, Muscari Latifolium Kirk, Onosma Bracteosum Haus, Paronychia Amani Chaudri