1. Mansiyon, Çekirge Meydanı Mimari, Kentsel Tasarım ve Peyzaj Tasarımı Yarışması

Proje Raporu

ALANA İLİŞİKİN ANALİZLER

Yaklaşık 8 hektarlık bir alanı kapsayan yarışma alanı Uludağ’ın eteklerinde yer alır.

‘Çekirge Mahallesi’ var olan doğal su kaynakları ve tarihi değerleri ile Bursa için önemli bir kent bileşenidir. Kente hakim konumu, temiz havası, dinamik yapısına ek olarak kış ve termal turizmi ile kente ekonomik katkı da sağlamaktadır. Bu etkenlerin çevre bölgelerde de toplumsal, ekinsel ve ticaret hayatını geliştirip dönüştürdüğü gözlenmektedir. Proje alanında kamusal mekan eksikliği öne çıkmaktadır. Sokaklar ve meydanlarda baskın öge araçlardır. Buna karşılık kamusal alanlar pasivize ve minimize edilmiştir.

Uludağ eteklerindeki konut bölgesi oldukça dik eğimlere sahip sokaklarda yer almaktadır. Bu alanda yapılaşma niteliksiz, merdivenli ve çıkmaz sokaklar bulunmaktadır. Tarihi yapılarla birlikte ticaret alanlarının yoğunlaştığı bölge ise taşıt trafiği açısından oldukça yoğundur.

Alanın nitelikleri değerlendirildiğinde, öncelikle sit alanlarının yoğunluğu görülmektedir. Geçmişten bu yana gelen tarihi hamamları ve günümüzde inşa edilen termal oteller, tarih ve sağlık turizmi açısından çekim kaynağı niteliğindedir.

Alandaki problemler; eğimin arttığı güney bölgelere yerleşmiş olan sağlıksız konut yapıları, niteliksiz otel yapılarının alanda var olan tarihi yapılarla uyumsuzluğu ve trafik sıkışıklığı olarak sıralanabilir. Taşıt trafiği yoğunluğu özellikle Çekirge Meydanı’nda yoğunlaşıp kaotik bir ortam oluşturmaktadır.

Çekirge Mahallesi yoğun bir yeşil dokuya sahip olmasına rağmen bu alanlar tanımsız durumdadır. Alanda rekreatif işlevli alanlar kısıtlıdır.

STRATEJİK HEDEFLER VE İLKELER

Çekirge Semtini, kentin nefes aldığı bir mekan haline getirerek, bir kent terası yaratmak hedeflenmiştir. Bu terasta meydanlara yapılan müdahaleler dalga dalga yayılarak tüm semti sarmış ve kentte bir eşik oluşturmuştur. Önerilen projenin ana hedefi, örtülenmiş kamusal alan potansiyeli olan Çekirge bölgesini; kolektif yaşamın örgüsünde eşik alanlar yaratarak (kolektif hafıza mekanları) geçmişten geleceğe taşımaktır.

Projede yer alan ilkeler arasında, kamusal alanlarda zaman içinde artarak gelişen kullanım karmaşasını çözümlemek ve kentsel standardı yüksek yapılı çevre oluşturmak, kent merkezi ve diğer merkezler ile bağlantılar kurabilmek için toplu taşımaya ilişkin aktarma esaslı çözümler üretmek, yoğun trafiğe maruz kalan tarihi çevreyi taşıt trafiğinden korumak ve açığa çıkarmak, kolektif ve müşterek bir mahalle yaratmak, giderek sönümlenen mekanın ruhunu yeniden ortaya çıkarmak yer almaktadır.

TASARIM YAKLAŞIMLARI

Çalışma alanının nitelikleri ışığında tasarım yaklaşımları belirlenmiştir. Bir alt merkez niteliğindeki Çekirge Mahallesi’nin tarihi kent merkezi ile olan ilişkisi zayıf bulunmuştur. Bu ilişkinin güçlendirilmesi adına toplu taşımanın geliştirilmesi önerilmiştir. Altıparmak Burtram İstasyonu ile Bursa Ray Acemler metro istasyonu arasında, Çekirge Caddesi’nden gelerek, Zübeyde Hanım Caddesi’nden devam edecek olan bir tramvay hattı önerilmiştir. Bu hat, alanda bulunan konut ve ticari faaliyetlere olan ulaşımı kolaylaştıracaktır ve özel araç kullanım yoğunluğunu azaltmayı amaçlamaktadır.

Alanın mevcut erişim düzeni korunarak Çekirge Caddesi taşıt trafiği, üst meydan boyunca (+190.00, 210 metre), ‘alt meydan’ (+183.00) kotundan geçirilmiştir. Böylece ‘Çekirge Meydanı’ (+190.00), tramvay hattı, bisiklet yolu ve yaya erişimine açılmıştır.

Ayrıca bir üst örtüyle başlayan aks ile Hüdavendigar Külliyesi ve Çekirge Meydanı bir araya getirilmiştir.

1.MANSİYON: 31 numaralı proje ile ilgili değerlendirme

Ortaya konulan paftalarda ve maketlerdeki anlatım dili, tekniği ve sunum oldukça başarılı bulunmuştur. Alan genelinde, yakın çevreyi de kapsayacak şekilde ortaya konulan planlama kararları, trafik çözümleri başarılı bulunmuş, buna karşın kentsel dönüşüm ile ilgili kararlar eleştirilmiştir. Ayrıca tasarım kararlarına bağlı olarak ortaya çıkarılan meydanlar alanın bütünlüğü ve fonksiyonu anlamında alana değer katacak, potansiyel olarak kullanılacak konumda ve yapıda yer almamıştır. Proje alanının odağında yer alan yapısal çözüm, meydanı kaybetmiş, odak noktasının meydan olmaktan çok, farklı kotlarda bir bağlantı ve sirkülasyon alanına dönüştürmüştür. Bu çözüm, jüri tarafından eleştirilen bir başka konu olmuştur.

Projenin oy çokluğu ile 1. Mansiyonu almasına karar verilmiştir. 6/1, (Karşı Oy: Ömer Selçuk Baz, karşı oyuna ek olarak projenin birinci mansiyon almasına dair aşağıdaki şerhi ilave etmiştir.)

31 numara için Ömer Selçuk Baz Şerhi;

“Tasarım ile odağa alınan, baskın bir nesne olarak kurgulanan, saçağın kendisini ve ne işe yaradığını anlamakta zorlanıyorum.

Oldukça karmaşık ve çok katmanlı olarak tarif ediliş tasarım problemine tüm geçirgen ve hafif görünümüne rağmen bir ‘terminal’ indirgemesi ile yaklaşılmasını yarışmanın bu aşaması için çok yetersiz nesne odaklı buluyorum.

Ayrıca saça için tarif edilen referans ve bağlantıların ifade ediliş şeklini, buradan türeyen geometri ve büyüklükleri, Çekirge ile bağlantısız, yeri anlayamamış uzaktan bakan bir tavır olarak okuyorum.

Tasarımcıların oldukça yetkin mimari ifade tavırlarını bundan sonra daha çok yerle ilişkili işler üretmek için kullanabileceklerini umuyorum.”