1. Mansiyon, Tarsus SEV İlköğretim Okulu Yeni Kampüsü Davetli Mimari Proje Yarışması

Mimari Açıklama Raporu:

Antik çağa uzanan Tarsus’un tarihi kent merkezinde SEV Tarsus Amerikan Koleji yeni ilköğretim kampüsü geçmiş ile köprü kuracak ve geleceğe emsal bir eğitim, sosyal, kültürel bir merkez ve çekim alanı oluşturacaktır.

Kent Beleği Sürekliliğini Sağlamak Amacıyla Eğitim Merkezi Tasarımını Oluşturan İlkeler:

– Tarihten gelen kültürel zenginliğin eğitim alanında sürekliliğini sağlamak.
– Geçmişten gelen mevcut yapı stoğunu yeniden kulanarak kent dokusunu devam etirmek.
– Kentin sosyal, kültürel ve fiziki yapısındaki (tarihi ve arkeolojik bulgular) sürekliliği sağlamak.
– Kültürel arkeolojik kaynakları sergilemek.
– Yerel tabiat koşularına göre şekilenen tarihi devam etirmek (grid yönlenme) (Sadık Paşa Konak yönü)
– Mevcut kampüs ile bütünlük gösteren zonlama.
– Tabiat ve iklim koşularına uyum, pasif bina sistemlerinin uygulanması ve tabi kaynaklardan faydalanma(güneş ve yağmur suyu) “Sıfır Karbon” salınım hedefi
– İklim, yön ve anıtsal yapıların eksenleri ve havakımına imkân veren asgari oturumlu parçalı yerleşim sistemi, daha geniş alanı kapsayan çatı örtüsü.
– Yerel yapı şekilenmeleri (masif yapı biçimleri=”figürler”) ve yapı malzemelerinin kulanımı.
– Yapılarda tarihsel bilinç ve sorumluluğun sağlanması, mevcut kent dokusunun tamamlanması ve malzeme seçiminde yerel olanın kulanılması.
– Yerel fauna niteliklerinin kulanılması.
– Amaç, alınan mimari tasarım kararları ile yapı bütününüst kota taşıyarak ortaya çıkacak olası tarihi katmanları sergilemek, geliştirmek ve tarihi ve kültürel bilinci canlı tutabilmektir.

Kentsel Doku ve Yönler:
Antik Kent, tarihte sosyal ve ekonomik olarak önem taşımaktadır. Eğitim yapıları da sosyal/kültürel görevi sürdürecektir. Mevcut kent dokusu, küçük taş kagir yapı ve dar gölgeli sokaklar karakteristikent yapısını şekilendirmektedir. Mevcut lise kampüsü, yeni kampüs ve komşu kampüs alanlarını da anıtsal değerdeki 18. yy Stickler, 19. yy Sadık Paşa konağı ve birkaç yapı ile birlikte 18-19yy anonimimarlık örneklerine sahiptir. Yeni kampüsün büyük bir alanı bölgekonomisinin lokomotifi olan pamuk üretimi (çırçır depolaması) için kulanılmıştır. Yeni ve mevcut kampüs arasında kalan Cengiz Topel Cadesi’nde kampüsler arası ilişkiyi güçlendirmek amacıyla kontrolü trafik düzenlenecektir. Cadde, kampüsler arası ulaşım, dolaşım buluşma ve dağılmayı sağlayan bir omurgadır.

Eski kent gridi (Sadık Paşa Konağı yönü), anıtsal yapı eksenleri, kuzey-güney yönleri ve mevcut doku ile birlikte şekilenme ve koşuları belirlemektedir.

Dış Mekanlar:

Sınırları ve İşlevleriyi Belirlenmiş Açık/Yarıaçık Alan Eylemleri:
Cengiz Topel cadesiçin kontrolü trafik kulanımı önerilmiştir ve cadenin genişleyen bölümü yeni kampüs giriş meydanı ile bütünleşmektedir. Cadde, iki kapüsü birleştirme ve açılım konusunda yeni fırsatlara olanak sağlar. Sadık Paşa Konağı Yönetim binası önündeki ana giriş meydanı kampüsün eğitim ve sosyal bölgerine yönlenmeyi sağlar. Meydan Cengiz Topel yolu ile birlikte buluşma-bekleme-dinlenme olanağı sağlayan donatılarla desteklenmiştir. Anıtsal, mevcut ve yeni önerilen mimari biçimler, sınır duvarları ve geniş taçlı gölge yapan ağaçlar meydanı tanımlar.

Kampüsün doğu bölümünde, mevcut yapı stoğu restore edilerek yeşil alan etrafında şekilenen avlu öğrenci-eğitimci-kentlinin sosyal buluşma mekanıdır. Avlu, yaş ve zamanın bütünleştiği, yeşil doku ve su öğeleri ile deneyimlenen “açık oda” şeklinde gölge bir mekan oluşturmuştur. Mevcut binanın köşesinde bulunan “saklı bahçe” avlu ve dışarıdan ulaşılan süpriz bir mekan yaratmaktadır.

Kampüsün batı bölümünde bulunan spor eğitim yapıları arasında tanımlanan bahçe spor, organize oyun, toplanma, serbest kulanım, tören, açık sınıf gibi çok amaçlı açık alan olarak tasarlanmıştır. Arkeoloji bahçesi açık bir sergi alanı olarak kulanılacaktır.

Forum (gösteri,kütüphane, sanat stüdyoları) yapısı, eğitimerkezinin kültürel merkezini oluşturmaktadır. Mimari ile entegre olmuş açık alan sisteminin toplayıcısı(çekim alanı) ve dağıtıcısıdır. Konak ve Stickler anıtsal binaları tamamlayıcı bir konumda yerleşmiştir. Forum yarı açık ve kapalı mekanlardan oluşmakta, çerçevelenen manzara aksları ve ulaşım aksları ve gözlemlenebilen etkinlikler kampüs içi dinamizmin izlendiği, sosyal ve kültürel faliyetlerin organize edilebileceği bir mekan olacaktır. Forum, aynı zamanda kampüsün kulanım sürecini artıran bir yaşam alanıdır.

Arkeoloji:
Bölge antikalıntılar açısından çok zengindir. Bunun yanı sıra yakın tarih ile ilgili korunması gereken örnekler de bulunmaktadır. Ayrıca yakın zamana ait devam etmesi önerilen yapılar parsel içinde bulunmaktadır. Yeni kampüs içinde antikente ait kalıntılar arkeoloji bahçesinde (yaklaşık -1m kotu düşünülmektedir) sergilenecektir. Arkeoloji bahçesi eğitim kampüsünün kuvetli sosyal, kültürel ve eğitsel öğelerinden birini oluşturacaktır.

Hava Akımları ve Çerçevelenen Manzara:
Stickler Hal ve Sadık Paşa konağı kampüsün anıtsal odaklarını ve görsel eksenlerini oluşturmaktadır. Forum içinde tanımlanan çerçevelerden görsel eksenler ile Anıtsal yapılara odaklanılmaktadır.

Organizasyon / Zonlama:
Mevcut lise kampüsü kent ölçeğindeki yeşil sistemin devamında büyük bir avlu bahçe (Quad) etrafında düzenlenmiştir. Yenilköğretim kampüsü yoğun antikent dokusunun içindedir. Cengiz Topel yolu bu değişimin eşiğini oluşturur. Eğitim-öğretim ve sosyal işlevleri etrafında toplar. Çevredeki geleneksel yapı envanteri küçük ölçekli yapılardan ve sokak sınırlarını oluşuran yapılardan oluşmaktadır.

Yeni ilköğretim kampüsünün batı bölümü Spor ve Eğitim Alanları, Merkezi Kültürel, doğu bölümü Sosyal alan olarak zonlanmıştır. Kampüs merkezini yakın çevreye de hizmet eden, bilginin toplandığı, dağıtıldığı yeni neslin ve kamunun biraraya gelebileceği “Forum” oluşturur.

Tabiat / İklim / Ekoloji:
Antikent sıcak akdeniz ikliminde hakim rüzgar va havakımından faydalanmak için güney-güneydoğu ve kuzey-kuzeybatı gridine göre düzenlenmiştir. 18C Yılık ortalama sıcaklık ve güney/güneybatı hakim rüzgar; 76 derecelik en dik yaz güneş ışınları, %60 ortalama nem oranı yapı/sokak/bitki örtüsü ve kentsel dokuyu şekilendirir. Dar gölgeli sokak ve geçişler, hava akımını güçlendiren dar sokaklar ‘evoporative coling’ metodu (buharlaşarak serinletme metodu) ile konfor seviyesini artırmaktadır. Tarsus 36° enlemindedir. En dik yaz güneş ışını 76°, bahar (ilk ve son) güneş ışınları 54°, kış ışını ise 36° ile gelmektedir. Ortalama sıcaklık değeri 18°C ve bağıl nem oranı %60 civarında olduğundan “Evaporative Coling” (Buharlaşmadan serinletme) metodu karbon emisyonunu minimize etmek açısından bölgenin geleneğinden gelen en etkin pasif sistemdir.
– Çerçevelenen görünüşler
– Oynayan ışık, dinlendiren gölge
– Işığakan mekanlar, tanımlayan mekanlar
– Yapıya yakın yumuşak zemin, geniş taçlı ağaç (yaz ve bahar ayları gölgelemesi için)
– Gece serinliğini depolayacak masif yapı malzemesi (Betonarme yapı parçaları) kapalı mekanları oluşturur. Gece serinliğini depolayan yapı sabahtan itibaren kütlesinde depoladığı serindliği radyant olarak iç mekana aktaracaktır.
– Akşam üstleri ısınma görülebilecektir. Bunun için kapalı mekanlarda mutlaka çapraz hava akımı sağlanmaktadır.
– Bina “figür”leri hakim rüzgarın dolaşımını teşvik edecek ve çapraz havalandırma ile konfor seviyesini geliştirecektir.
– Figürlerin taşıdığı çatı örtüsünün gölgelendirme, fotovoltaik güneş enerjisi toplama, ve ara boşluklardan havakımı sağlayarak serinlik efekti yaratma görevleri vardır.
– Düz çatılar çakıl ile kaplanmıştır. Çakıl bahçeleri spring sulama sistemiyöntemi ile tavanlardan radyant ısı transferi sağlayacak ve soğuk hava aşağıya çökerek konfor seviyesini artracaktır.
– “Evoparative Coling” ana prensibi rahatsız edici yüksek nem oranının hissedilmesini azaltan hava akımını yaratmaktır.
1. Rüzgar bacaları hakim rüzgarı (güney-güneybatı) yüksekotlardan yakalayıp mekanlara dağıtacaktır.
2. Akşam soğuk hava derecesi yoğun yapı kütlesi (betonarme) kulanarak depolanıp gündüz vakti bu serinlik yine raydant ışıma ile iç konforu geliştirilecektir.
3. Döşemeler içinde bırakılan hava kanaları akşam açılarak serin havayı dolaştıracak ve düşük ısıyı depolayacaktır.
– Tavan pervaneleriç mahalerde havakımlarını güçlendireceğinden konfor seviyesi aktif sistemlerden bağımsız olarak gelişecektir.
– Geniş bir alanı kaplayan spor yapısı çatısı çift cidardan oluşmakta ve aradan geçen havakımı yüksek dış sıcaklığın içeriye transferini kısıtlamaktadır.
– Spor binası döşeme ve toprak arasındaki serin hava içeride kulanılacaktır.
– Spor ve labaratuvarların bulunduğu binaların çatı yüzeyleri oldukça büyük bir alanı oluşturmaktadır. Bu yüzeylerden (ve diğer çaılardan da) toplanan yağmur suyu bahçede veya mevcut yapılar altında oluşturulacak bir sarnıçta toplanacaktır.

Tüm bu pasif yapı teknolojileri ve yapı şekilendirme metodları kulanıldığında hem toprak altındaki kültürel kaynaklara minimum müdahalede bulunulacak hem de enerji kaynağı kulanımı minimum olacaktır.

Doku, Manzara ve Ekolojile Biçimlendirme:
– Mevcut yapı stoğundan faydalanmak. Kentsel bütünlük, sosyal (tarihi, ekonomik) ve ekolojik sürekliliği sağlamak. Yeraltındaki antik kent bulgularına minimum etki.
– Tabiat/iklim koşuları, anıtsal ve önemli görsel eksenler, fiziki ulaşım aksları.
Zemine minimum yerleşim/oturum alanı yaratmak; tüm dolaşım köprüleri, çatı örtüleri yapı parçaları (kuleleri) tarafından taşınır.
– İç mekanları (Ek koşulandırma gerektirebilecek) minimize etmek.
– Hava akımı ve güneşlenme ve gölgelenmeden faydalanmak biçimlenme ilkeleridir.

Yeni kampüste karakteristik kent dokusunun sürekliğini sağlayan yapıların restore edilerek yeniden kulanıma kazandırılması kentarihi ve kültürü için önem taşımaktadır.
Bu karakteristik dokunun korunması önerilmektedir. Yaklaşık ihtiyaç programının %25 lik bir bölümü restore edilecek binalarda çözümlenmektedir.

Mevcut masif bina şekilerinden esinlenerek yaratılan ve bir bütünü oluşturan “figür”ler geliştirilmiştir. Bu “figürler”in oluşumunda manzara çerçeveleri, eksenler ve arkeoloji etkili olmuştur. Yere oturumu minimum tutulan bu yapıların dolaşım alanları dış mekan ve “figürler” arası bağlantı ve dolaşımı sağlayan köprüler olarak tasarlınmıştır. Forum’un merkezi konumu ve yemek-kafeterya/avlu’yu desteklemesi sosyal etkileşimi güçlendirmek içindir.

Program:
Yeni kampüs de spor ve forum büyük hacim işlevlerini içermekte.
Kampüsün batı yarısında eğitim işleviniçeren yapılar büyük bahçe alanını tanımlar.
Doğu bölümünde Konak’ta yönetim, diğer mevcut yapılar vekleri yemek/kafe, etkinlik, ziyaret ve arkeoloji merkezi gibi işlevleri içerir.
Spor yapısı mevcut yapıların çatı örtüsünün devamıdır. Cengiz Topel cadesi boyunca uzanan koldaki mevcut bina da fen bilimlerile ilgili işlevler ve girişe yakın anaokulu yer almaktadır.
Forum ortak sosyal/kültürel işlevleriçeren, üç “figür”den (yapı parçasından) oluşan bir çatı örtüsünü tutmaktadır. Forum’un merkezini yaklaşık 60 kişilikonferans alanı oluşturmaktadır, Forum düzeni etkileşim, iletişim ve performans özgüvenini güçlendirmek amaçlı gözlemlenebilen yarı açık bir alan olarak tasarlanmıştır. Açık performans alanları etkileşimi artıtmak ile birlikte, öğrencinin sosyal özgüvenini geliştirmektedir. Ayrıca pasif bina sistemleri hava akımı sağlanmakta ve enerji kaynak kulanımı da minimize edilmiştir.

Forum oluşturan ve ana derslikleri oluşturan figürler taşıyıcı nitelikte 3 katlı kule yapılardır. Bunlar arasında dolanan dolaşım bütününün parçaları olan köprü ve çatı örtülerini figürler taşımaktadır. Böylece zemine minimum etki yaratılmaktadır.