1. Ödül, Akhisar Eski Belediye Meydanı ve Yakın Çevresi Ulusal Mimarlık ve Kentsel Tasarım Fikir Yarışması

PROJE RAPORU

AKHİSAR YAŞAM ODAĞI

“Bellek l Akhisar”

Anadolu Kentleri kendilerine özgü kentsel kurguları, kültürel ve sosyal yaşamın bir yansıması olan yalın, ölçekli ve organikleşmiş kamusal merkezleri ile tanımlanırlar. Önerilen proje Akhisar şehrinin geçmişindeki kentsel merkez olma kimliğine sahip olan proje alanının yeni kamusal işlevler ve mimari/peyzaj dokunuşları ile dönüşümüdür.

Makro düzeyde yeni belediye binası ile proje alanı arasındaki aks belirginleştirilerek kent içerisindeki iki kamusal odağın belirgin şekilde birbirleri ile ilişkilendirilmesi sağlanmıştır. Bu “bellek yolu” kentsel merkezin formal programları ile yeni proje ile ortaya koyulan ve yoğunlukla informal programların olduğu yeni meydan arasında kentin geçmişi ve bugünü arasında güçlü bir bağ kurar. Projenin en önemli unsuru olan “Meydan” ise proje alanındaki farklı sosyal ve ticaret akslarının kesişiminde şekillenir. Bu yeni merkez aynı zamanda kaymakamlık, öğretmenevi ve müze binasının olduğu diğer alt merkezin doğrusal uzantısında yer alır.

Tasarlanan bu meydan ve yeni işlevleri ile kent hafızasında önemli yer tutan binalar farklı kamusal alanları ve aktiviteleri birbirine bağlarken aynı zamanda kentlileri kendine çağıran yeni bir kent odağı olarak belirginleşir. Bu meydan proje kapsamında oluşturulan farklı katmanlar ve işlevleri ile yeni bir kamusal mekan deneyimini sunarken, gerçekte bu önemli Anadolu yerleşiminin tipik kasaba meydanının yeni bir yorumu olarak nitelenebilir. Yeni Meydan, kent içerisindeki farklı yöreye özgü açık pazarlar, kermesler, festivaller ve şenlikler gibi farklı sosyal etkinliklerin yapılabileceği yeniden programlanabilir, esnek ve geçirgen bir düzlem olarak projenin kamusal omurgası olarak kent yaşamına katılır. Proje alanının batı yönündeki araç yolu tamamı ile yayalaştırılarak meydanın kullanıcılar tarafından daha yoğun ve serbest kullanmaları sağlanmıştır. Proje alanından geçen yol ise mevcut ulaşım akslarının sağlıklı işlemesi adına korunmuş ve proje alanı bu yolun iki yanındaki işlevsel kümelere ayrılmıştır. Bu mekansal kümeler meydanın üzerindeki belirgin bir görsel iz üzerinden bütünleştirilmiştir. Tüm alanı tarayarak geçen ve kent müzesi, kaymakamlık benzeri sosyal birimlere de uğrayan birincil bisiklet yolu önerisi geliştirilmiş, buna ek olarak yeni belediye binasını, proje alanına ulaştıran ve kentsel belleğe çağrışımda bulunan bir bisiklet aksı da önerilmiştir. Bu aks aynı zamanda belediye pasajından kısa bir geçiş yaparak kente uzanmaktadır.

Meydan üzerinde tasarlanan hafif kent saçağı, altındaki ticari ve sosyal işlevleri tanımlayan ve birleştiren bir tektonik elemandır. Kırsal ve kentsel dokuya referans veren bu kent saçağı ile yarı açık mekanlar katalize edilir. Bu saçak altında bölgenin iklimsel ve sosyal özellikleri ile ilintili olarak farklı spontane ve informal aktivitelerin yer alabileceği dinamik bir kentsel mekanı oluşur. Projedeki yarı açık mekanların bütünlüğü açısından bu örtünün tektonik dili meydanın farklı alanlarında özetlenerek tekrarlanır.

Proje alanındaki binalardan eski belediye binası ölçekli kütlesi ve eski kamusal fonksiyonu de göz önüne alınarak bir “Akhisar Etkinlik Merkezi” olarak yeniden işlevlendirilmiştir. Yapıya ait cephe ve strüktürel sistem tutulmuş, naif ve yapının kimliğine zarar vermeyecek müdahaleler ile iç mekanlar

çözümlenmiştir. Böylelikle yapı, belediye binasının kimliğini, kent belleğine yeniden kazandırmıştır. Bu bina içerisindeki Kent Kütüphanesi, Belediye Arşivi, Akhisar tarihi ve çevresine ait her türlü belge, fotoğraf ve görseller ile yöreye ait yerel sanat ürünlerinin sergilendiği galeriler, gerek yerel kullanıcıların gerek ziyaretçilerin kent deneyimini zenginleştirir. Eski Belediye Binası önündeki yoğun ağaç dokusu ise altında açık rekreasyon alanlarının oluşumunu sağlar. Böylelikle belediye yapısı kent belleğindeki kimliğinin üzerine eklediği fonksiyonları ile her daim yaşayan bir odak noktası haline gelmiştir. Yapı içerisinde açılan pasaj ile iki cephesi birlikte yaşayan kentsel mekanlar olarak kente eklemlenmiştir. Kütlesel hareketi ile kendini okutan belediye sergi kütlesi ise, yenilikçi bir tutum ile yapıya bir ruh kazandırmıştır.

Eski belediye yapısının arkasında bulunan niteliksiz ticari yapı kaldırılmış, yerine belediye bostanı ve rekreasyon alanları önerilmiştir. Meydanı ve parkı beslemesi amacı ile, kent örtüsü altında ticari ve sosyal işlevlerin yüklendiği bir yapı tasarlanmıştır. Bu yapının, günün her saatinde çevresine hizmet edecek bir destek noktası olacağı düşünülmüştür.

Meydanın bir diğer uzantısı ise meydandaki sinema yapısıdır. Kent sakinlerinin en eski sosyal etkileşim ve eğlence yapısı olan bu bina, orijinal fonksiyonu korunarak sinema, tiyatro, konser gibi etkinliklerin yapılabileceği yeni bir sanat merkezi halinde işlev vermektedir. Belediye pasajından gelen sanat aksı, sinema yapısı ile bağlanmış ve bu aks çeşitli sergileme birimleri ile desteklenmiştir.

Bu odağın diğer parçasındaki okul binası ise Kız Meslek Lisesi işlevinin devam ettirilmesinin yanı sıra akşam eğitiminin de verileceği bir Yaşam Boyu Eğitim Merkezi olarak işlevlendirilmiştir. Okul olarak tanımlanan yapı, bu sayede tüm gün boyunca hizmet verecek bir eğitim yapısı haline gelmiştir. Bir tarım ve ticaret merkezi olan Akhisar’ın sosyo-ekonomik gelişimi ve nitelikli insan kaynağının oluşturulması bu binanın önemli bir alt işlevidir.

Proje alanındaki ibadet merkezi olan Yeni Gülruh Camii çevresindeki niteliksiz duvarlar kaldırılarak oluşturulan yeni peyzaj dokusu ile yapı kent meydanının açık, kolay ulaşılabilen ve algılanan bir öğesi haline getirilmiştir. Bu anlamda cami korunaklı ve gizlenmiş bir ibadet yapısı olmak yerine bu kamusal düzlemde kendini belirginleştiren, günlük hayata katılan bir sosyal düğüm noktası haline getirilmiştir.

Otopark girişi, yavaşlatılmış araç yolu olarak tasarlanan 144. Caddeden alınmıştır. Yaya sirkülasyonu ise meydana ve rekreasyon alanları üzerinde, ticaret aksı ve bellek yolu ile beslenecek şekilde tasarlanmıştır.

PEYZAJ KARARLARI

Manisa/Akhisar bölgesinin ekolojik altyapısı incelendiğinde, toprak ve vejetatif örtü bilgileri göz önünde bulundurularak, tasarım analojisine ekolojik kaygılar ve sistem önerisi eklenmiştir. Kırsal peyzaj alanları ile şehirleşmenin yoğunlaştığı bölgedeki grid sistem ve dağınık kentleşme alanlarının bütüncül bir örüntü oluşturması girdisine dayanarak, örüntünün proje alanı ölçeğinde referans kabul edilmesi kararı alınmıştır. Kentsel ölçek üzerinden ulaşılabilirlik ve kentsel tasarım girdileri ile desteklenmiştir. Yaya geçitleri, kaldırım ve yeşil bant uygulamaları ile kesintisiz ulaşım hatları, yağmur suyu ızgaraları aracılığı ile raingarden / bioretention bitkisel kurgusu ile gri su hacminin geri kazandırılması gibi altyapı kararları eklenmiştir .Alandaki bitkilendirme az bakım gerektiren ve ekolojik döngüde bütüncül bir sistem oluşturan bitkilerle bir araya getirilmiştir. Yeşil altyapı başlığındaki öneriler özellikle yağmur bahçeleri ve yağmur suyu oluklarındaki suların depolanması ve bioretention alanları (kaldırımlar, otoparklar vb.) uygulamaları ile ekonomik ve sürdürülebilir kaynak sağlamaktadır. Yağmur bahçeleri bir filtre aracı kullanmadan, suyu tutmak ve sızdırmak için arazi parçalarındaki küçük çukurlardan meydana gelmektedir ve genellikle kaldırım veya çatılardan akan suyun toprak altına ve derin yapılı toprakların içine süzüldüğü iç bükey peyzaj alanlarıdır. Bu alanlar, belirli türlerde bitki kompozisyonları ile tasarlanarak, kentsel ölçekte geri dönüşüm ve biyosistem rezervlerinin temizlenmesi kaygısını gütmektedir.

Proje alanındaki bitkilendirme girdileri, iklim ve hava koşulları göz önünde bulundurularak yapılmış ve endemik bitki türleri ile Akdeniz iklimine elverişli türlerin bir araya gelmesi ile oluşturulmuştur. Meydan olgusunu güçlendirecek, hizmet edecek vejetasyon analojisinin yanı sıra flora ve fauna ölçeğindeki biyolojik ve ekolojik döngü desteği ile bölgenin peyzaj dokusunun güçlendirilmesi amaçlanmıştır.

 addoffice