1. Ödül, Bursa Atatürk Spor Salonu Mimari Proje Yarışması

ROJE RAPORU

1. Genel

• Yarışma alanı, eski Bursa Spor Stadının yıkılması ile yerine yapılan millet bahçesinin kuzeyinde yer almaktadır. Arsa içinde yer alan spor merkezi ekonomik ve fiziksel ömrünü tamamladığı için yıkılmıştır.
• Yarışma alanının doğusunda yer alan Bursa Kent Meydanı yaya olarak yaklaşık on beş dakikalık bir yürüme mesafesindedir. Kent merkezi ile Nesim Sokak ve devamında 1. Kara Osman Sokak ile kurulan yaya bağlantısı yarışma alanının doğusunda yer alan Stadyum Caddesi ile bağlanmaktadır.
• Arsanın güney doğusunda yer alan arkeolojik kazı alanı olması nedeni ile 1. derece sit alanı bölgesi güney yönündeki gelişimde eşik rolü oynamış ve kent dokusu bu alanda çözülmüştür.
• Arsanın batısında yer alan Reşat Oyal Kültür Parkı be kuzeyinde yer alan Merinos Kültür Parkı bölgesel olarak kentin en büyük yeşil bölgelerinden birisini oluşturmaktadır.
• Arsanın doğusunda yer alan Çarşamba bölgesi konut alanı olarak yoğun dokuya sahip bir alandır. Bu bölge yaya ulaşımı açısından yoğun potansiyele sahiptir.
• Arsanın kuzeyinde yer alan Merinos AVM kütlesel büyüklüğü ile iki kültür parkının bağlanma yüzeyini azaltarak bu alandaki yeşil sürekliliğini zayıflatmıştır.
• Arsanın kuzeyinde yer alan Merinos Stadı yarışma alanına yürüme mesafesindedir. Bu bağlamda spor yapılarına ait bir omurga oluşması adına kuzey yönünde bir süreklilik önerisi getirilebilir.
• Arsanın kuzeyinde yer alan bitişik yüzeydeki Bursa Atatürk Anadolu Lisesi hali hazırdaki dokusu ile yeşil açısından zengin bir dokuya sahiptir. Yıllanmış ağaçlarla kaplı olan alanda binaların oluşturduğu presten kaçabilen hemen tüm yumuşak doku bitkisel yüzeylere dönüşmüştür.
• Arsanın güney doğusunda yer alan Fomara Meydanı ve tarihi ticaret merkezi önemli iki kentsel merkezdir.
• Arsada daha önce yer alan spor yapısı istinat duvarı ile kent parkından ayrıştırılmış bir düz yüzey üretimi ile üretilmiştir. Bu bağlamda Bursa Atatürk Anadolu Lisesi ile kurulan ilişki de bu yapay istinat duvarı ile kesilmektedir. 148.00,149.00 kotları arasında oluşturulmuş olan bu yapay dolgu 143.00 kotunda arsanın batı ucunda yer alan kent park ilişkisini tamamen koparmaktadır.
• Millet bahçesi olarak yeniden üretilmiş olan Bursa Spor Stadının bulunduğu alanın altı tamamen bir otopark olarak tasarlandığı için bu park alanı yeşil olarak zayıf bir karaktere sahiptir. Hemen park yüzeyinin altında yer alan otoparkın betonarme döşemesinden kaynaklı bu alanda bodur ağaçlar ve çim alanlar üretilmiştir. Bu bağlamda park yapay bir park görünümünde yarı sert bir yüzey ile alanı domine etmektedir.
• Bu millet bahçesi yapay dokusuna rağmen kentsel anlamda önemli bir yüzeye sahiptir. Bu yüzey Çekirge Caddesi ve Stat Caddesi kesişiminde yer almaktadır. Sosyal olarak yoğun kullanıma sahip olan bu yüzeler toplu taşıma açısından da kentin en önemli damarlarını taşımaktadır. Bu yüzey doğusunda yer alan kültür parkı ile kent yüzeyleri arasında kalmaktadır. Bu bağlamda kentsel kamusal kullanım açısında potansiyele sahip bir yüzeydir.

2. Tespitler:

• Millet bahçesi olarak yeniden üretilmiş olan Bursa Spor Stadının bulunduğu alan kentsel açıdan önemli bir hafıza alanıdır. Tüm şehir statlarında olduğu gibi bu alan da kentsele ait olma kavramı üzerinden kentlinin taraftarlık modeli üzerinden paydaşlara dönüştüğü ve bu paydaşlık üzerinden ortak hafıza ürettikleri mekanlardır. Bu bağlamda millet bahçesi tasarımında stadın izleri korunmuştur. Ancak bu yeterli bir hafıza koruma yöntemi değildir.
• Bursa şehri kentsel odakların işleyiş ve yaşam biçimi açısından idealleşmeye yakın eksende olduğu şehirlerden birisidir. Tarihi dokunun etkisini sürdürdüğü derin izlerin etkileri yaşanmışlık kavramı ile beraber kentin odaklarını zenginleştirmektedir. Aynı zamanda yaşanmışlıkla zenginleştiği bilinen “kent” kavramı yapısal olarak tarihsel mesnetlerle güçlenmiştir. Bu mesnetler tarih kadar eski zamanlara değin uzanan etmenler ile kentin katmanları daha zengin ve girift ilişkiler ile gelişmiştir.
• Tıpkı İstanbul kentinde göründüğü gibi katmanlı yapılaşmanın bir üretimi olan Bursa şehri İstanbul örneğinden farklı olarak kaotik bir doku ile işgal edilmemiştir. Bu bağlamda kentsel odaklar kamuya ait odalar olarak belirginleşebilmiştir.
• Güneyde yer alan Bursa Kalesi ve çevresindeki eski doku, arkeolojik sit alanı ile yapısal olarak kentin kuzeyinden ayrışmıştır. Bu çözülme özellikle Çarşamba bölgesinde daha düzenli bir kentsel doku üretimi ile kendini göstermektedir. Bursa kent Meydanı ve Fomora Meydanlarının oluşturduğu kuzey-güney yönünde oluşmuş eşik sonrasında kentsel karakteristik yapı radikal olarak değişmektedir.
• Alanın batısı ve kuzeyinde yer alan kültür parkları kamusal olarak kullanıma açık ayrıştırılmış yeşil alanlar olarak halka hizmet etmektedir. Bu boşluğun yarattığı çözülme özellikle kentin bu bölgesindeki yoğunluğu azaltmıştır. Bu sebeple özellikle spor yapı kompleksi açısından uygun bir alandır.
• Mevcut spor kompleksinin üretimi sırasında arsanın düz bir zemine getirilmesi adına tesfiye edilmesi Reşat Oyal Kültür Parkı ile arsa arasında radikal biçimde koparılmıştır. Bu kot düzenlemesi Stat Caddesi ile Kültür Parkı ilişkisini de kesmiş olduğundan kentsel kamusal kullanım açısından hatalı bir üretimdir.
• Alan yakın çevresi incelendiğinde yaya ulaşımı açısından zengin damarlar ile beslendiği görülmüştür. Bu damarlar özellikle Bursa Meydanı ile on beş dakikalık bir yürüme mesafesine sahip arsanın kamusal potansiyellerinin ortaya çıkarılması adına önemli elemanlardır. Kentsel açıdan en önemli bileşenler olan yaya sirkülasyon ağlarının geliştirilebilmesi adına Bursa Kent Meydanı ile Kentin batı yakası arasında tampon olarak biçimlenmiş olan mevcut alanın kot olarak yeniden düzenlenerek bu arterin işler hale getirilmesi gereklidir.

3. Konsept Kararları:

• Yarışma alanının doğusunda yer alan Bursa Kent Meydanı yaya olarak yaklaşık on beş dakikalık bir yürüme mesafesindedir. Kent merkezi ile Nesim Sokak ve devamında 1. Kara Osman Sokak ve 3. Selim Sokak ile kurulan yaya bağlantısı yarışma alanının doğusunda yer alan Stadyum Caddesi ile bağlanmaktadır. Bu bağlantı batı yönünde genişletilerek Reşat Oyal Kültür Parkı ile yaya bağlantısı kurgulanmıştır.Bu karar yarışma alanının kuzey doğusunda ve güney batısında yer alan kent odaklarından gelen yaya sirkülasyonlarının sürekliliğini sağlayarak Reşat Oyal Kültür Parkı üzerinden Batıya sürekliliğinin sağlanmasıdır. Bu bağlamda yapı millet bahçesi üst kotunda kurgulanan spor salonu girişi ile alt kotların bağlanması ile aynı zamanda 143.00 kotunda tasarlanmış olan spor sokağının parka enjekte olması ve tüm kentsel kamusal alanların birbirine akışı sağlanmıştır. 143.00 kotu Reşat Oyal Kültür Parkı, Bursa Anadolu Lisesi köşesinde indiği kot olduğundan bu alandaki mevcut yapay yüzey yok edilerek kente ait olan kente verilmiştir.
• Millet Bahçesi ile yeni üretilen spor sokağı ilişkisinin kurulması adına 151.50 kotu ile 143.00 kotlarını bağlayan yaya ulaşımını önerilmiştir. Aynı zamanda millet bahçesi ile ara kot olarak tasarlanmış olan 147.00 kotu ilişkisinin kurulabilmesi adına etkinlik amfisi tasalanmıştır. Bu amfi hem millet bahçesi ile ara kot bağlantısı sunmakta hem de çok amaçlı kullanımlar önermektedir.Bu bağlamda yüzme havuzu terası ve fuayesi ile spor salonu fuayesi 151.50 kotunu çoğaltmak üzere bir üst teras alanı olarak kurgulanmıştır. Bu kurgu ile millet bahçesi ile yeni öneri yapı ilişkileri güçlendirilebilmiş ve kentsel kamusal potansiyelin öneri yapı ile gelişmesi önerilmiştir.
• Üst ölçekte bisiklet kullanımının bölgede yaygınlaştırılması ve spor amaçlı yapılan bu yapı ile beraber kentliye empoze edilmesi hedeflenmiştir. Bu bağlamda bisiklet için alternatif rotalar kurulurken bir yandan da toplu taşıma senaryoları ile ilişkilendirilmeye çalışılmıştır.Öneri bisiklet rotası otobüs ve tramvay rotaları ile beraber geliştirilmiştir. Böylece öneri yapı ile kentsel kullanımın kesişiminin arttırılması ve alternatif ulaşım önerilerinin hem ekolojik olarak kentin iyileştirilmesi hem de çeşitlendirilmiş bir ulaşım ağının yaratacağı zenginliğin üretilen yapı alanının bir odak alanına dönüşme potansiyelini tetiklemesi hedeflenmiştir.
  Tüm kentin etki alanını değiştirebilme yeteneğine sahip olan trafik dokusunun eş zamanlı olarak daha kontrollü ve daha yaya dostu gelişebilmesi adına bu toplu taşım kararlarının öneri proje ile beraber geliştirilmesi ve kentin özellikle doğu-batı aksı üzerindeki kurgusunun güçlendirilmesi adına önemlidir.
• Stat Caddesi ile bağlanan spor sokağı 143.00 kotu ile parkın içine kadar sürdürülmüştür. Böylece kente ait bir dış üretimi ile beraber bu alanın yaşam karakterleri olgunlaştırılabilmiştir. Bu bağlamda spor sokağı kurgusunda yeni ticari gastronomik öneriler sunulmuştur.Bu öneri program spor salonu programı ile çalışabilecek olan spor mağazaları ve kafeler gibi rekreatif kullanım önerilerini zenginleştirmektedir. Genel olarak sadece spor müsabakaları zamanlarında yaşayan bu yapı türlerinin en büyük zaafları kullanım dışı zamanlarda işgal ettikleri büyüklük açısından ıssız alanlara dönüşme potansiyelleridir. Bu durumun giderilmesi adına bu alanda yapılacak olan proje üretiminin fonksiyona ait gereklilikleri çözmekle beraber bu alanın kentsel kullanım önerilerini de üretmesi gereklidir.
• Yapıya ait en büyük program olan 1000 kişi kapasiteli olan spor salonudur. Bu hacim sadece spor müsabakaları yerine birçok farklı salon eylemini yerine getirebilecek şekilde tasarlanmıştır. Bu bağlamda salon millet bahçesine açılan bir kongre merkezine dönüşebilirken aynı zamanda kısa dönüşümlerle tiyatro ve konser gibi etkinlikleri de yerine getirebilecek şekilde tasarlanmıştır. 143.00 kotunda Bursa Anadolu Lisesi’ne yönelen amfi ise bu salonun iki yönlü kullanabilmesi imkanını sağlamak üzere tasarlanmıştır.Böylece biri açık biri kapalı iki amfi alanı arasında kurgulanmış olan bu salon birçok senaryoya hizmet verebilen kamusal bir yapıya dönüşecektir.
• Yapıya ait en büyük program olan 1000 kişi kapasiteli olan spor salonu ve 430 kişi kapasiteli havuz yapısıdır. Bu fonksiyonlara ait sirkülasyonun işleyebilmesi bu yapı türünün işleyebilmesi adına önemlidir. Bu bağlamda izleyici ve sporcu sirkülasyonlarının birbirinden ayrı işlemeleri sağlanmalıdır. Sporcu soyunma ve hazırlık alanlarının salonlar ile ilişkisinin de yine sürekli olması ve soyunma sonrasında sporcunun düşey sirküle edilmemesi gereklidir. Seyircinin saatli olan müsabakaya geldiğinde aynı anda salona girmeleri ve acil durumlarda hızla salonu boşaltabilmeleri adına yangın senaryoları ile sirkülasyon dinamiklerinin güçlendirilmesi gereklidir.
• Sporcu girişleri Stat caddesinden alınarak -4.00 kotu ile ilişkilendirilmiştir. Böylece yapı, arkasında yer alan omurga ile tüm sporcu hareketi yapı boyunca sürdürülerek havuz ve spor salonu mahalleri ile direk ilişki kurabilecek şekilde tasarlanmıştır.151.50 kotunda millet bahçesi ile ilişkilenen spor salonu yapısı ile üç kotta salon ile ilişkilenen sirkülasyonu ile 143.00 kotundaki alt sokak ilişkisinin kurulmasını sağlamıştır.
• Spor sokağı üzerinde önerilen öneri ticari alanlar ile kafe vb. öneri mekanlar önerilmiş olan yapının genel anlamda kente aidiyetini arttıracaktır. Bu alanlar gerek spor müsabakaları sırasında gerekse müsabaka olmayan zamanlarda kentsel bir geçiş alanı olarak işleyen bu sokağın beslenmesinde önemli rol oynamaktadır.
• Millet bahçesi ile 147.00 kotunu ilişkilendiren amfi hem önemli bir kent yüzeyi olan millet bahçesinin öneri yapı ile ilişkilendirilmesi adına önemli bir eleman iken hem de üretilen ara kot ile mekânsal zenginliğin arttırılması adına önemli bir elementtir.
• Spor salonu millet bahçesi ile ilişkili ikonik bir biçim olarak üretilmiştir.
• Spor salonu ile ilişkili olan açık amfi halka açık müsabakaların dışardan izlenebilmelerine izin verirken bir yandan da alternatif senaryolara izin verecek şekilde sokağın zenginleştirilmesi adına önemli bir unsurdur.

Bursa Atatürk Spor Salonu Mimari Proje Yarışması Sonuçlandı