1. Ödül (Halide Edip Adıvar Mezarı), İstanbul’un Mezarları Tasarım Yarışması

Proje Raporu

Halide Edip Adıvar, kendinden önce vefat eden, 38 yıl evli kaldığı hayat arkadaşı Abdülhak Adnan Adıvar’ı, Yahya Kemal’in “sonsuzluk meclisinde yine birlikte oluruz, önden giden dosta selam olsun” anlamına gelen “tekrar mülak-i bezm-i ezelde / evvel giden ihvana selam olsun erenler” beytini mezar taşı üzerine nakşederek anmakta ve sonsuzluk aleminde kavuşma temennisi bildirmektedir.

Halide Edip ve Abdülhak Adnan Adıvar’ı, sonsuz uykularına yan yana uzanmış oldukları kabirlerinde birbirinden ayıracak ve Halide Edip’e özelleşmiş bir anıt mezar tasarımından bilinçli bir şekilde uzak durulmuştur. Bu bakımdan tıpkı Halide Edip gibi Ulusal Kurtuluş Mücadelemizin önemli isimlerinden olan Abdülhak Adnan Adıvar’ı da içeren bir bütüncül anıt mezar fikri üzerinden hareket edilmiştir.

Mezarları tanımlayan kareye yakın alan üzerine Halide Edip ve Abdülhak Adnan Adıvar’ın mezarlarını işaret eden, birbirini tamamlayan iki platform yerleştirilmiştir. Gri bazalt taşından yapılan platformlar Abdülhak Adnan Adıvar’ın ölümüyle yekpare bir bütünden ayrılışı gösterir. Abdülhak Adnan Adıvar’ın mezarını tanımlayan platform, onun daha önce vefat ettiğini anlatması bakımından toprağın içine bir miktar daha gömülü, diğer bir deyişle, Halide Edip’in mezarını tanımlayan platforma göre alçak tutulmuştur. Bu platformun üzerine, Halide Edip’in, Abdülhak Adnan Adıvar’ın mevcut mezar taşına nakşettirdiği Yahya Kemal’in “tekrar mülaki bezm-i ezelde / evvel giden ihvana selam olsun erenler” şeklindeki beyti işlenmiştir.

Siyah bazalt taştan yapılmış mezar baş taşları da tıpkı mezarların üzerinde yer alan platformlar gibi birbirini tamamlayan bütünün iki parçasıdır. Bu dikey etkisi güçlü taşlar, görsel bakımdan sırt sırta vermiş iki kitabı andırmakta ve Halide Edip ve Abdülhak Adnan Adıvar’ın edebi ve bilimsel üretimine göndermede bulunmaktadır. Diğer yandan bunlar, Halide Edip ve Abdülhak Adnan Adıvar’ın Ulusal Kurtuluş Mücadelesi sırasındaki dik duruşu ve omuz omuza verdikleri mücadeleyi simgeler. Halide Edip ve Abdülhak Adnan Adıvar’ın isimleri ve ölüm tarihleri, öndeki mezar taşının üzerine alt alta kazınmıştır.

Halide Edip ve Abdülhak Adnan Adıvar’ın mezarları oldukça dar bir alanda, yoğun bir mezar varlığı içinde yer alır. Bitişiğindeki mezarlar ile aynı yükseklikte olan mevcut mezarın fark edilmesi oldukça güçtür. Anıt mezar tasarımında, Halide Edip ve Abdülhak Adnan Adıvar’ın mezarlarının üzerinde yer alan platform alçak tutularak bitişiğindeki mezarlardan koparılmışlar, baş taşları ise aksine komşu mezar taşlarından daha yüksek tutularak, anıt mezarın mevcut yoğun mezar dokusu arasında ziyaretçiler tarafından kolaylıkla seçilebilmesi amaçlanmıştır.