1. Ödül, Karabağlar Belediyesi Kamusal Açık Mekan ve Kent Meydanı Kentsel Tasarım Yarışması

Proje Raporu

KENTSEL KARARLAR

Yarışma alanı Karabağlar ilçesinin Vatan Mahallesi sınırları içinde ve İhsan Alyanak Bulvarı ve ona paralel uzanan 9242 Sokak arasında yer almaktadır. Hali hazırda üzerinde herhangi bir yapılaşmanın olmadığı alanın yakın çevresinde İhsan Alyanak Kapalı Spor Salonu, Pazaryeri/Otopark, çeşitli büyüklüklerde parklar ve konutlar yer almaktadır. Tasarımın temel çıkış noktası yarışma alanını bir YAYA DOLAŞIM ROTASI ile tanımlamak, meydan ve diğer buluşma noktalarını da bu rota ile ilişkilendirmektir. Proje, meydana doğru bakış noktaları oluşturan, farklı eylemleri barındıran, alanın topografik yapısını kullanarak teraslanan bir anlayış içinde tasarlanmıştır.

TOPOGRAFİK KARARLAR

İhsan Alyanak Bulvarı en düşük kotu, 9242 Sokak da en yüksek kotu tanımlamaktadır. Dolayısıyla, bu iki önemli taşıt yolu arasında yaklaşık 18 m’lik kot farkı oluşmaktadır. Alanın doğal yapısı bir çanak niteliğindedir ve bunun bir sonucu olarak da meydan da bulvar yönünden giriş alacak şekilde konumlandırılmıştır. Alanda yer alan kot farkı tasarımda çeşitli kullanımların farklı kotlara yerleşmesini sağlamakta, üst kotlardan tüm alana ve özellikle meydana hakim bakış noktaları oluşmasına olanak vermektedir. Bunlar tüm alanda görsel bağlantının oluşmasını sağlamaktadır.

ULAŞIM KARARLARI

Temelde, İmar Planındaki ulaşım kararları esas alınmıştır. Alandaki en yoğun trafik aksını İhsan Alyanak Bulvarı (22 m) oluşturmaktadır. Proje alanının kuzey doğusunda yer alan 9242 Sokak (14,50 m) ikincil yoğunluktadır. Bu iki caddeyi birbirine bağlayan öneri taşıt yolu (10 m) ve Faruk Akar Karasu caddeleri (14,50 m) ise kuzey güney yönündeki bağlantıları sağlamaktadır.

İmar planındaki araç yolu esas alınmıştır, ancak kuzey yönündeki açık otopark kuzey yaya yaklaşımının sağlanması için iptal edilmiş, doğu yönündeki ise aynı yöndeki yaya erişimine olanak verecek şekilde revize edilmiştir. Ayrıca, bulvar ve 9242 Sok. arasına halihazırda kullanımda olan araç yolu önerisi eklenmiştir. Böylece, o bölgedeki ana yol üzerinde olmayan konutların araç erişimi sağlanmıştır. Bunun yanında proje içinde kapalı otopark giriş ve çıkışları Faruk Akar Karasu Caddesi yönünde olup tek katlı olarak tasarlanan kapalı otopark TOPLAM 224 araçlık kapasiteye sahiptir. Kapalı otoparka park alanı içinden de yaya erişimi sağlanmıştır.

TASARIM KARARLAR

Açık alanların mekan kurgusunda üç önemli tasarım kararı alınmıştır.

Birincisi, parkın içerisinden çevre parklara uzanan, parkın üst ve alt kotlarını aynı zamanda farklı köşeleri bağlayan KESİNTİSİZ YAYA PROMENADI. Promenad, erişimi sağlamasının yanında yakın çevresinde mekânsal düzenlemelere olanak tanır. Kafe, alış-veriş, sporcu giyinme soyunma gibi kapalı mekan kullanımlarının yanı sıra seyir, toplanma, oyun, gezi, dinlenme, spor gibi açık alan kullanımlarının da örgütlenmesini sağlar. Kesintisiz Yaya promenadı güney yönünde uzanım göstererek İhsan Alyanak Bulvarının diğer yanında kalan park alanını köprü elemanına dönüşerek bağlar.

İkinci karar, kapalı kullanım mekanlarının TOPOĞRAFYANIN BİR PARÇASI olarak tasarlanmasıdır. Kapalı mekanların çatıları, havuz ve yeşil öğeler ile parkın ve topoğrafyanın parçası haline getirilmiştir.

Üçüncü temel karar da MEYDAN’ın parkın her köşesinden algılanabilmesini sağlamaktır. İhsan Alyanak Bulvarı yönündeki yaklaşım +0,00 kotu ile tanımlanmıştır. Bu kottan -2,00m kotuna amfileşen sert zemin ve yeşil yüzeyler arasından erişilmektedir. Kent meydanı büyük kalabalıkların toplanabileceği ve çeşitli etkinlerin düzenlenmesine imkân verecek büyüklükte ve formda tasarlanmıştır. Meydanı çevreleyen kafe kullanımları, üst kot yaya dolaşım alanları, yine amfileşen ahşap yüzeyler meydanın üst kotlara doğru genişlemesine olanak tanır.

Köprü, rampa, merdivenler, amfileşen yüzeyler, seyir terası gibi elemanlar parkın farklı noktalarını farklı eylemlerin gerçekleştiği odak noktaları haline dönüştürmektedir.
Şartnamede belirtildiği üzere, İhsan Alyanak Kapalı Spor Salonu cepheleri park içinde kullanılan malzemeler ile de uyum sağlayacak şekilde yatay ahşap çubuk elemanlar ile kaplanacaktır.

Kafe, sporcu giyinme soyunma ve satış gibi birimlerin yer aldığı kapalı mekanların TOPLAM 898 M²‘dir.

PEYZAJ KARARLARI

‘Bir ikindi vaktiydi. Çocuk, büyük, bütün ev halkı sıcaktan bağın bir kösesindeki çitlembiklerin altına kaçmıştı. Burası Kırkçamlar yolu üstünde âdeta bir küçük koruydu. Yazın her yer yandığı vakit orası serin ve yeşil kalırdı.’ Reşat Nuri Güntekin, DUDAKTAN KALBE

TARİHSEL BAĞLAM

Karabağlar İlçesi’nin taşıdığı mekânsal kimlik ve içerdiği kültürel miras gözetildiğinde, tasarlanacak çevrenin zengin yeşil dokuya sahip olması kaçınılmazdır. Karabağlar İlçesi, 19.yy dan 1950’li yıllara kadar İzmir halkı için yazlık kullanıma yönelik değer taşımıştır. Yaz mevsiminde Bozyaka semtinde, özellikle varlıklı ailelerin konakladığı ‘kule’ adı verilen iki katlı taş evler geniş üzüm bağları içinde bulunurdu. Osmanlı Dönemi’nden 1950’li yıllara kadar Bozyaka bölgesinin en büyük gelir kaynağı çekirdeksiz üzüm olmuştur. Aynı zamanda bu bölgenin havasının temiz olması nedeniyle Cumhuriyet Dönemi’nde veremli hastalara hizmet verecek bir dispanser kurulmuştur.

GENEL YAKLAŞIM

Projenin oluşma evrelerinde, mimarlığın doğaya saygılı, insan ve toplum ilişkilerine yararlı olma ilkesi doğrultusunda kararlar alınmış ve doğal peyzaj ile uyumlu bir tasarım yaklaşımı ilke edinilmiştir. Tasarım, yeşil, sürdürülebilir ya da düşük enerjili olan, temel çıkış noktasını çevreye duyarlılıktan alan bir kapsama sahiptir. Tasarımın ana hedeflerinden biri, ekolojik dengeyi göz önünde bulundurarak, fiziksel çevrenin yaşanabilir, nitelikli ve doğaya saygı bilinciyle sürdürülebilirliğinin sağlanmasıdır.
Açık ve yeşil alanlar, özellikle yoğun kent ortamında yaşayan insanlar için rekreasyonel faaliyet, psikolojik açıdan rahatlama ve sosyal yönden gelişim gibi pek çok hizmet sunmaktadır.

Kentlerde yapılan tüm planlama ve tasarım çalışmalarının öncelikli hedefleri arasında doğal yapının korunması, kullanıcıların ihtiyaçlarına cevap vererek, yaşam kalitesinin yüksek tutulması ve bu ihtiyaçlara erişilebilirliğin üst düzeyde olması gelmektedir.

Kentin yoğun ve stresli ortamından ayrılıp, gün içinde yaşamış olduğu hızlı tempodan arınacağı mekanlara ihtiyaç duyan kent insanına yönelik bu alanların, alan ve tür bakımından zengin yeşil dokuya sahip olması ve tüm kent halkının ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde tasarlanması gerekmektedir.

KENTSEL YAKLAŞIM

Peyzaj tasarımı yapılırken; alanı ilk defa kullananlar için giriş ve çıkış noktalarının yeterince tanımlı ve açık olmasına, önerilen yollar ve patikaların kullanıcıları istedikleri yere götürmesine, yeterli sayıda ve doğru konumda oturma mekanlarının önerilmesine, park içinde kullanıcılar için toplanma ve çekim noktalarının konumuna dikkat edilmiştir. Yakın çevrede yer alan diğer park alanlarının da bir yeşil doku ve kamusal kullanım barındırdığı düşünülerek tasarım alanının diğer park alanları ile ilişkilenmesi istenmiştir. Proje alanında, rekreasyon alanlarının en önemli bileşenlerinden biri olan çocuk oyun alanları arazinin eğim olmayan kısımlarında yerleştirilmiş ve bağımsız olarak değil, kafeteryalar ile ilişkili olacak şekilde düşünülmüştür.