1. Ödül, Uşak Şehirlerarası Otobüs Terminal Kompleksi Kentsel Tasarım ve Mimari Proje Yarışması

Mimari Yarışma Raporu

Ulaşım Kararları:

Çevre yolu inşa edilene dek, Afyon-İzmir Otoyolu alternatifsiz olarak görünmektedir. Bu yüzden ilk aşamada bu yoldan imar olanında zaten var olan yollar kullanılarak ulaşım sağlanması öngörülmüştür. Çevre yolu inşa edildikten sonra otobüs sirkülasyonunun bu yola bağlanacağı varsayılmış, Afyon-İzmir karayolunda minimum dokunuşlar yapacak bir çözüm aranmıştır. Bu bağlamda, şehir merkezine yaklaşılan bu noktada trafiğin yavaşlatılmasında bir mahsur görülmemiş, kuzey batıdaki düğüm noktasına bir ışıklı kavşak, kuzey doğu noktasına ise karşı şeride geçmeyi sağlayacak kontrollü geçiş önerilmiştir.

Çevre yolu inşasına kadar otobüs ve özel araç giriş-çıkışları bu noktalardan sağlanacak, çevre yolu kullanıma açıldıktan sonra Afyon-İzmir yolu bağlantısı sadece özel araçlar ve kent içi toplu ulaşım araçlarına bırakılacaktır.

Yerleşim Kararları:

Yerleşim için sadece belediye arazisi kullanılmış, arazi kuzeyindeki parsel tasarıma dahil edilmemiştir. İstimlak edilip edilmeyeceği net olmayan bu alana minimum müdehale yapılmış, rekreasyon ve ek program donatıları ile yapılacak tasarım , sonraki aşamaya bırakılmıştır. İki parsel arasına önerilen ve tüm özel araç yaklaşım sirkülasyonunu taşıyan yol sayesinde, kuzeydeki söz konusu parselden bağımsız çalışabilecek tasarım kararı verilmiştir. Yapının yönsüzlüğü ve konumlanma tavrı, kuzeydeki arazinin akıbeti ve çevre yolunun yapılmasından sonra bile değerini koruyacaktır.

Yarışma arazisi, kuzey ve güney olarak iki zona ayrılmıştır. Kuzey zonu, özel araç ve toplu taşıma sirkülasyonuna, güney zonu ise tamamen otobüs sirkülasyonuna bırakılmıştır. Daha önce belirtildiği gibi, çevre yolu açıldıktan sonra birbirinden tamamen ayrılacak olan bu iki sirkülasyonun, geçici bir süre için parsel kuzeybatı sınırına kadar birlikte sürdürülebileceği öngörülmüştür.

Eğimli arazinin potansiyelini kullanan, üç farklı kot yaratılmıştır. Gelen yolcu ve transit yolcu peronları -6.00 kotuna, giden yolcu peronları 0.00 kotuna, çevre yerleşke terminali peronları ise +4.00 kotuna yerleştirilmiştir. Bu üç kot, programda yer alan farklı peron ihtiyacını karşılarken, araziye ve yapıya farklı kotlardan yaklaşım çeperleri sunmuştur.

Tasarım Kararları:

Otobüs terminalleri dendiğinde ilk akla gelen, dolaşımların birbirine karıştığı, büyük, loş, ağır yapılardır. Bu tür bir yapı yerine şeffaf, geçirgen, her total alanına gün ışığı alabilen hafif bir örtü hayal edilmiştir. Yapının merkezine 2.500 m²‘lik bir iç bahçe planlanmıştır. Bu bahçe etrafına dairesel şekilde yerleştirilen katların birbirleriyle ve peronlarla olan kesintisiz görsel ilişkisi sağlanmıştır. Bu görsel ilişki ile yapıya girişlerin tamamında tüm bina içi sirkülasyonunun hissedilebildiği, gelen-giden-çevre yerleşimler peronlarının farklı kotlarda çözümlendiği geçirgen bir örtü-bina tasarlanmıştır.

Yapı; gelen/transit yolcu, giden yolcu ve çevre yerleşke yolcularının farklı kotlarda konumlandırılmış olan peron alanlarının tam merkezine yerleştirilmiştir. Yapının merkezinde ise bodrum kat alanının yarısı kadar bir iç bahçe tasarlanmıştır. Yapı örtüsü betonarme ayaklar üzerine kurgulanmış çelik taşıyıcılı şeffaf bir yüzey olarak belirlenmiştir. Bu çatı örtüsünün şeffaf fotovoltaik paneller ile kaplanması ön görülmüş olup, bu panellerden üretilecek enerji ile yapının kendi enerjisinin ciddi bir kısmını kendisinin üretmesi ön görülmüştür. Şeffaf fotovoltaik paneller yüksek enerjili güneş ışınlarının büyük kısmını soğuracağı için iç mekandaki konfor koşullarının sağlanmasına da katkı sağlayacağı düşünülmüştür. İç bahçe yapı içi konfor koşullarını düzenlemeye yardımcı olacak olan ikinci önemli eleman olarak da işlevlendirilmiştir. Şeffaf fotovoltaik çatı örtüsü ve iç bahçe yapı içi koşullandırılmasında harcanacak enerjiyi ciddi oranda azaltacaktır.

Bina ana girişi (0.00 kotu) giden yolcu kotundadır. Ana girişten girildiğinde düz ayak bilet satışlara ve girişten itibaren görsel algısını kurabildiğimiz giden yolcu peronlarına ulaşım sağlanabilmektedir. Bu katta sirkülasyonu karıştıracak gereksiz programdan kaçınılmıştır. Giden yolcu ihtiyaçlarına yönelik, gazete bayi, kitap satış vb. alış veriş birimleri ve bekleme holüne kafe konulmuştur. Gelen yolcu katı arazinin giriş noktasında -6.00 kotunda yer almaktadır. Bu kotta, sosyal ve ticari donatılar, yönetim ve restoran-kafe gibi yeme içme birimleri yerleştirilmiştir. Bu kat giriş katı (giden yolcu katı) ile direk ilişkilidir. Gelen yolcunun otobüsten inişinden itibaren en hızlı şekilde şehir içi transferi sağlanmıştır. Çevre yerleşke terminali aynı bina içinde farklı bir kat olarak tasarlanmıştır. Bu kot zemin kat ve dolayısıyla bodrum kat ile direk ilişkilidir. Gelen yolcunun bina içinden rahatlıkla gidebileceği ilçeye devam edebilecek şekilde transferi düşünülmüştür. Yapı servis birimleri, bodrum katta (gelen yolcu katı) giriş platformunun altından bir servis koridoru ile direk servis alabilecek şekilde yerleştirilmiştir. Genel olarak bina içi düşey sirkülasyonunun minimuma indirilmesi ön görülmüştür. Bu sebeple tüm fonksiyonlar kendi katında çözülmüş diğer katlara ulaşımın keyfi ve istisnai durumlarda olacağı ön görülmüştür. Terminal binalarının karakteristiği olan hızlı transferi karşılayabilecek şekilde sirkülasyonun kesintisiz olacağı düşünülmüştür.