2. Mansiyon, Elazığ Belediyesi Gazi Caddesi Kentsel Yenileme ve Cephe Rehabilitasyonu Yarışması

Mimari Proje Raporu

Elazığ çevre illerle bağlantısı dolayısıyla önemli bir kavşak ve merkez noktasıdır. Gazi Caddesi yıllardan bu yana Elazığ’ın en önemli ticaret aksını oluşturur. Kent batıya doğru büyüyüp gelişirken buralarda yeni ticaret alanları oluşmuştur. Fakat yıllardır Gazi Caddesi yoğunluğunu kaybetmemiştir. Zaman içerisinde değişen ihtiyaçlar doğrultusunda birçok işlevin üst üste gelmesiyle beraber ortaya çıkan karmaşıklıkla, yapılar bağlamından kopmuş ve dönüşmüşlerdir.

Yapılar değişen bu ihtiyaçlara çeşitli eklenmelerle karşılık vermeye çalışmış farklı işlevler alt alta, üst üste farklı büyüklüklere ihtiyaç duyan işlevler farklı boyutlarda yapılanmış apartmandan bozma dershaneler oteller türemiş cepheler bu ihtiyaçlara cam giydirme, bezeme ve ciddi bir tabela yoğunluğuyla cevap vermeye çalışacak şekilde dönüşmüş fakat estetikten, ölçekten uzak kalmıştır. Yapılar zaman içerisinde yıpranmış bir yenileme yapılmamış bir kentsel tasarım rehberi oluşturulmamıştır.

Yer; kent kullanıcılarına hizmet eden kamusal alandır. Tüm bu ortaya çıkan karmaşıklığı ve ilişkisizliği gidermek, kent (yer) ve insan ölçeğinden başlar. Gazi Caddesi’nde araçlar insanları dar bir kaldırıma hapsetmiştir. Tek yönlü araç trafiğinin olduğu Gazi Caddesi ile yine tek yönlü araç trafiğinin olduğu Vali Fahri Bey Caddesi bir ringi tamamlamaktadır. Bu nedenle süreç içerisinde Vali Fahri Bey Caddesi’ de Gazi Caddesi kadar önemli bir ticaret aksı olma yolundadır. Yaya sirkülasyonun ve caddenin yayalar için zenginliğini artırmak adına yavaşlatılmış taşıt yolu (yaya öncelikli taşıt yolu) her iki cadde için de önerilmiştir. Mevcut ağaçlara müdahale edilmemiştir. Araç yolu daraltılarak yayalara bırakılmıştır. Yayalara bırakılan bu alan çeşitli peyzaj öğelere sosyal yapıya katkı sağlanması amaçlanmıştır. Topografik olarak Elazığ bisiklet kullanımına uygun bir kenttir. Bu sebeple Zübeyde Hanım Caddesi’nden gelerek Vali Fahri Bey Caddesi’ nden devam eden bir bisiklet yolu önerilmiştir. Öğretmen evinin önünde bulunan meydan çeşitli resmi törenlerinde yapıldığı, karşısındaki parkla birlikte Elazığ’ın en önemli boşluklarından biridir. Gazi Caddesi düzenlemesiyle beraber hem İzzet Paşa Meydanı hem de öğretmen evinin önü bir birlerini destekleyecek biçimde yeniden tasarlanmıştır.

Faydacıl binalarımız mükemmel işlevsellikleri ile gerçek anlamda kendi zamanlarını yorumluyorsa mimarlık adına değerli olabilirler.
Mies Van Der Rohe

Tek tipleşme tuzağına düşmemek adına, heterojen cephe tiplerine doğrudan müdahale yerine yarışma şartnamesinde olduğu gibi “cephe rehabilitasyonu” hedeflenmiştir. Mevcuttaki yapı stoklarının kendi dönemselliklerini ve bağlamlarını barındırdığı göz ardı etmemek gerekir. Önerilen rehabilite edilmiş cepheler, kent belleğinde olumlu olumsuz yer etmiş yapı kimliklerini de görünür kılacaktır. Öneri rehabilitasyon cepheleri görsel, işlevsel ve mekanik yüklerinden arındırmak ve dönemiyle uygun olmayan kat izleri bile okunmayan camla kaplanmış cepheler için de ölçeklendirmek temel amaç olmuştur. Bu sebeple ölçeksiz ve kat izleri bile okunmayan cam cepheler için perfore alüminyumdan cephe elemanları sadece belirli birkaç yapı için cephe kaplaması olarak önerilmiştir. Düzensiz tabela sistemi için de amaç tek tipleşmeye gitmeden yeni bir standart getirmektir. Bunun için tabela alt yapılarını ada bazında yapı özellikleri de gözetilerek sürdürülebilir, ekonomik ve endüstriyel bir malzeme olan alüminyum trapez levha, bir altlık olarak önerilmiştir. Farklı renklerde alüminyum trapez levha her yapı için belirli bir kotta ve ölçüde önerilmiştir. Bu altlığın üzerine firmalar kendi yazı karakterini belirli ölçülerde ve istenilen renkte kullanabilecektir. Bu altlık tek tipleşmeyi önlerken yine de belirli bir standart ve tipolojide olmasını sağlamaktadır.

Gazi Caddesi tek tipleşmeden uzak durularak yaya öncelikli olarak rehabilite edilmiş, kamusal alan kullanımları arttırılmıştır.