2. Ödül, Bursa Atatürk Spor Salonu Mimari Proje Yarışması

Mimari Proje Raporu

1 Tasarım Problemine Yaklaşım

Spor karşılaşmalarında yarışmak için bir araya gelmek, diğerlerinin başarılarını hayranlıkla seyretmek, destek olmak, alkışlamak, sporun güzelliğini keşfetmek ve tüm bunları yaparken bir topluluğun parçası olduğunu hissetmek yaşantımızın önemli bir parçasıdır. Bu nedenle spor etkinlikleri ve onlara ev sahipliği yapan tesislerin hepsi, beraberlik, eğlence ve deneyim yaratmakla ilgilidir. Geçmişten bu yana büyük önemi olan bu mekanların nasıl tasarlanması gerektiği konusuna ise, günümüz dinamikleri açısından yaklaşılmalıdır. Modern spor mekanları, önceki nesil tesislere kıyasla görünüm ve işlevsellik bakımından farklılaşmak zorundadır. Bu mekanların, çevresi ile etkileşimi kuvvetli, bağlama duyarlı, farklı grupların bir arada bulunmasına olanak tanıyacak farklı işlevsellikleri destekleyecek, kentsel hayatın bir parçası haline gelmeye aday, daha şeffaf ve esnek mekanlar olarak tasarlanması gerekliliği açıktır.

Bu bağlamda, yeni Atatürk Spor Salonu tasarımı, içinde bulunduğu bağlamın gerçek ve hassas durumunu kabul ederek ona adapte olmaya ve bu gerçeklik içinde en sade ve yalın haliyle var olmaya çalışmaktadır. Spor etkinliklerinin ihtiyaç duyduğu büyük hacimler ışık ve sadeliğe dayalı, çelişkilerden uzak bir mimarlığın ürünüdür. Bu anlamda, binada soyut bir dil kullanılmasına ve malzemenin kendine özgü estetiğinin vurgulanmasına özen gösterilmiştir. Estetik, işlevsel ve ekonomik bir mimari temsili içeren bir tasarım ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Cephelerde tekrara dayalı bir organizasyon vardır. Kullanıcı açık, yarı açık ve kapalı mekanlarda aktif rol almak için birçok imkan bulabilir. Aynı zamanda kullanıcılar pasif katılımı tercih ederek mekanı bir dinlence ve izleme alanına dönüştürebilmektedir.

2 Kentsel Doku İçinde Konumlanma

Yarışma alanı, batısında büyük bir yeşil doku ile doğusunda büyük bir kentsel dokunun yer aldığı, 1972 yılında kullanıma açılan, müellifleri Orhan Şahinler, Hamdi Şensoy ve Muhlis Türkmen olan spor salonu yerinde yer almaktadır. Yarışma konusu, bölgeye ait kentsel hafıza ile özdeşleşen spor aktivitelerini sürdürecek, yeni bir basketbol sahası ve yüzme havuzunu içeren bir spor salonu tasarımını kapsamaktadır. Yarışma alanı, güneyinde Millet Bahçesi, kuzeyinde Bursa Atatürk Lisesi, batısında Reşat Oyal Kültür Parkı ve doğusunda yer alan yoğun konut dokusu ile görsel ve fiziksel ilişki kurabilecek potansiyellere sahiptir.

Yeni tasarlanan Atatürk Spor Salonu, doğudaki kentsel doku ile batıdaki yeşil doku arasında kesintisiz bir geçiş alanı sunmakta olup bu iki alanı birbirine bağlayan güçlü bir aks yaratmaktadır. Tasarım, güney bölgesinde yer alan Millet Bahçesi’ne yüzünü dönerek çizgisel bir kamusal saçakla Millet Bahçesi’ni karşılamakta ve çeşitli açık alan spor aktivitelerine imkan veren mekanlar sunmaktadır. Kaykay pisti, sokak spor alanı, oturma birimleri, yansıma havuzu, bisiklet park alanı, Millet Bahçesi ve Spor salonu saçağı arasında konumlanmaktadır.

Atatürk Spor Salonu tasarımının doğu kısmında yer alan Reşat Oyal Kültür Parkı’na doğru gerçekleşen bağlantı, topografyanın amfiye dönüşmesi sayesinde bir dinlenme ve izleme mekanı oluşturmaktadır. Benzer şekilde, kuzey kısmında yer alan Bursa Atatürk Lisesi spor sahası ile topografyadan amfi şeklinde yararlanarak direk ilişki kurulmakta ve bu açık spor alanının yeni tasarım ile bütüncül değerlendirilmesi düşünülmüştür.

Özellikle Atatürk Spor Salonu tasarımının güney ve batı bölgesinde çok yüksek katlı yapılaşmanın olmaması ve yarışma alanının rekreasyon işlevi ile yoğun yeşil dokusu, tasarlanan yeni kütlenin çok fazla yükselmeden yatayda yerleşmesini gerektirmiştir. Büyük hacimlere sahip basketbol sahası ve yüzme havuzu kütleleri, çizgisel saydam bir kütle olan giriş mekanı ve onu kaplayan kamusal saçak ile birleştirilerek, Millet Bahçesi, kamusal saçak ve spor salonu kütleleri arasında hiyerarşik bir düzen ortaya çıkartılmıştır.

Peyzaj ve rekreasyon alanları kurguları gözetilerek, mevcut ağaçlar, korunacak olan nitelikli yeşil alanlar korunmuş, tüm bağlantı yolları ve kütlesel kurgu bu unsurlara zarar verilmeden düzenlenmiştir. Spor salonu kütleleri, ışığı daha kontrollü alabilmeleri amacıyla, kuzey, doğu ve batı yönelimlerinde yerleştirilmiştir.

3 Mimari Organizasyon

Mimari organizasyon en temelde, iki büyük kütle (spor salonu ve yüzme havuzu), onların arasında bir ofis kütlesi ve bu ayrışan 3 kütleyi birbirine bağlayan şeffaf çizgisel bir kütleden oluşmaktadır. Şeffaf giriş kütlesi, Millet Bahçesi’ne doğru bakmakta ve iç mekanda yer alan tüm aktiviteleri dışarı yansıtarak Millet Bahçesi ziyaretçilerini içeri davet etmektedir. Plan organizasyonunun okunaklı ve kullanıcıları kolayca yönlendirebilir olmasına dikkat edilmiştir. Spor salonlarına hizmet veren birimler, yönetim birimleri ve seyircileri karşılayacak birimler kendi içlerinde gruplanarak bir arada tasarlanmıştır. Kütlesel yapıda olduğu gibi plan şemasında da karmaşıklıktan uzak durulmuş ve sade bir organizasyon kurgulanmaya çalışılmıştır. Saydam çizgisel kütle, Millet Bahçesine doğru uzanan bir kamusal saçakla yarı açık büyük bir mekan oluşturmaktadır. Bu şeffaf kütle, Millet Bahçesi ile aynı kot olan 0.00 kotunda (151.50 kotu) bulunmakta ve spor salonu kullanıcıları için karşılama ve hizmet birimlerini içermektedir. Bu kotta yer alan kafeterya, açık alanda vakit geçiren kullanıcılara ve iç mekan kullanıcılarına hizmet verebilir esneklikte ve ulaşılabilirliktedir. Şeffaf kütle, iç mekanı dışarı yansıtmakta ve düşey sirkülasyon elemanları bu kütlede bulunmaktadır. Salonlara seyirci girişleri 0.00 kotundan gerçekleşmektedir. Tribünler bu kottan aşağı doğru kurgulanmıştır. Aynı zamanda şeffaf kütle ve spor kütlelerinin birbirine değdiği noktalarda tasarlanan balkonlar, tribünlere yerleşmeden de spor karşılaşmalarını izleme olanağı sunar.

0.00 kotu girişi ana giriş olarak, kalabalık seyirci grupları ve bireysel sporcuların kullanımı için kullanılabilir. Bu kotta yönetim ofisleri, doğal ışık alacak şekilde kuzey cephesinde ve kalabalık alanlara göre daha sakin, orta kütleye yerleştirilmiştir.

-4.00 kotunda iki acil çıkış ve iki sporcu girişi bulunmaktadır. Bu kat sporcuların hazırlandığı ve müsabakalar öncesi kontrollerin yapıldığı, hakem odalarının yer aldığı, spor salonunun hizmet veren birimlerini içermektedir. Sporcu dinlenme alanı, doğal ışık almasına imkan veren iç avluya doğru bakmaktadır. Açık otopark alanları -4.00 kotunda konumlandırılmış ve sporcu girişleri ile ilişkilendirilmiştir. -7.00 kotunda kapalı otopark ve teknik hacimler yer alırken -10.00 kotunda kapalı otopark yer almaktadır.

İşaret öğesi Millet Bahçesi ve etrafındaki kentsel doku içerisinde spor salonunu işaret eden simgesel bir öğe olarak kurgulanmıştır.

4 Malzeme

Atatürk Spor Salonu tasarımında mevcut doku içerisinde amaçlanan sadeliği sağlayacak nötr ve doğal malzemeler tercih edilmeye çalışılmıştır. Spor salonu kütlelerinde 0.00 kotu ile -4.00 kotu arasında Bims tuğla kullanılmış, zemin üstü kotundan itibaren (0.00 kotu) ahşap ve cam ağırlık kazanmıştır. Spor salonu kütleleri zemin kotundan itibaren saydam kütlelere dönüşmekte, ışık kontrolü ahşap güneş kırıcılar ile sağlanmaktadır.