2. Ödül (Cihat Burak Mezarı), İstanbul’un Mezarları Tasarım Yarışması

Mimari Proje Raporu

“Resmimizin korkunç çocuğu!” der İlhan Berk onun için, şunları da ekler: “Bir in adamıdır CİHAT BURAK. İninin dip odalarında top top eski kâğıtlar, kediler, eski jiletler, kuşlar, fırçalar, kurşunkalemler, diş macunları, arı ölüleri, hokkalar, karafakiler, divitler, çalar saatler, maşallahlar, cep aynaları ve şimdiki zaman adını verdiği ‘tarih’le oturur.” Bu derviş karakterli mimar, ressam, öykücü, yazar, en iyi ancak eserlerinde yeniden hatırlanabilir. Bu nedenle mezarı da küçük kimi ayrıntıları anımsatmak için kurgulanmıştır: Çok sevdiği kedileri masasının başında, kucağında, ayaklarında toplayabilecek bir kediotu tarhı; arabesk-nihavent makamı arasında bir tını çalan mezar taşı yazıtı; kuşların, artık güvercin mi – serçe mi – ibibik mi, su içeceği, güzel su havuzu… Taraklanmış taşlarının deseninde, yüzyıllar öncesinden bakan Evliya Çelebi midir o?

Tasarım Kararları

Cihat Burak farklı alanlarda ortaya koyduğu ve birbirini tamamlayan üretimleri ile ifade etmiştir kendisini. Biz onu daha çok resim ve onların tamamlayıcısı olan öyküleri ile tanıyoruz. Her ne kadar ilk akla gelen mimarlık işleri olmasa da belki resmi mimarlığın üzerine yeni bir katman olarak koyarak mimarlıkta ifade edemediklerini tamamlamak istemiş olabilir. Belki de öyküleri ile kalan boşlukları…

Tasarımın ana fikri bu giriftliği yalın bir dille yansıtmak arayışıdır. Sade bir ifadeyle kalıcı malzemeler ve dürüst bir yapım diliyle dayanıklı ve zamansız bir tasarım arayışı hep akılda tutuldu. Aynı zamanda mezarlık alanını fazla rahatsız etmeden ve tasarımın hızlı bir şekilde hayata geçirilmesini göz önünde bulundurulan bir imalat yöntemi benimsendi.

Cihat Burak mezarı için öneri tasarımımız taş blokların yalın bir şekilde yatay düzlemde bir araya gelerek bazayı oluşturması, tek bir dikey elemanın bazanın üzerine yerleştirilmesi ile de mezar taşıolarak ifadeedilmesidir. Dikey taş bloğun ön ve arka yüzünde isminin okunması özellikle önemsendi. CİHAT BURAK için özel olarak tasarlanmış yazı karakteri ile yazılan ismi kare prizma şeklindeki diabaz taş bloğun ön yüz kenarına yaslanır. Taşın yüzeyi el mucartası ile taraklanarak yeni bir doku üretimi hedeflenmiştir. Yüzey artikülasyonu, Cihat Burak’ın gravür çalışmalarının soyut bir yorumu olarak ele alınmıştır.

CİHAT BURAK yazısın taş bloğun orta noktasından ayna simetriği alınır. İsmi diğer kenarda da ayna simetriği formunda yer alır ve yansıma Cihat Burak’ın ilgilendiği bir diğer sanat olan gravüre bir gönderme yapar.Yazılar su jeti veya tel kesim yöntemi kullanılarak blok taşın ön yüzünden başlayarak arka yüze kadar tümüyle kesilmesi ile elde edilir. Yazı kesildikten sonra taşın yan yüzeylerinde kendiliğinden grift bir doku ortaya çıkar. Bu ise derinliğe ve çok yönlülüğe bir gönderme yapar.

Kedi Otu (Valeriana officinalis, Caprifoliaceae) içerisinde bulunan ve nepetalakton ismiyle bilinen bir çeşit yağ sayesinde kedilerde uyarıcı etkisi yaratabiliyor. Cihat Burak bir kediseverdi ve kedilerin onu yalnız bırakmaması amaçlandı.

Taş yüzeyinde eğimli kesim yapılarak oluşturulan oyuk, suyun biriktirilmesi için tasarlanmıştır. Hayvanların günlük su ihtiyacını karşılanması amaçlanır.