2. Ödül (Esenler, Havaalanı: Mahalle Evi, Kısa Mola Merkezi ve Yuvamız İstanbul), Sosyal Merkezler Mimari Proje Yarışması

MİMARİ PROJE RAPORU

Yarışma konusu yakın geçmişte gerek kamu gerekse özel sektör eliyle oldukça yoğun yapılaşmaya maruz kalan İstanbul’da büyük bir açığı kapatmak için önemli bir fırsat doğuran ve İstanbul’un sosyal altyapı eksikliğini tamamlamaya aday sosyal merkezler mimari proje yarışmasıdır. Bu sosyal merkezlerin tasarımında yakın geçmişte olduğu gibi inşaat yapma şehvetine kapılmadan tasarlanacak yapının kent ve sosyal merkezin yapılacağı mahalle ölçeğindeki yakın çevre ilişkisi doğru kurgulanmalıdır.

Söz konusu tasarım alanı Esenler İlçe Emniyet Müdürlüğü, TOKİ konutları vb. yoğun yapılarla baskılanmış ve yine Esenler İlçe Emniyet Müdürlüğü’nün güvenlik önemleri nedeniyle yaya sirkülasyon ilişkileri de sekteye uğramış durumdadır. Uzak ölçekte çeşitli rekreatif alanlar olsa da alt ölçekte alanın peyzaj dokusu oldukça kısır ve dağınık olduğu için kente ve mahalleye herhangi bir katkı sunamamaktadır.

Tasarım yaklaşımı alan çeperlerinin yoğun yapı baskısı altında oluşu, yeşil ve yaya sürekliliğinin kopuk ve niteliksiz oluşu, programda verilen işlevlerin kamusal-özel işleyiş durumları ve yarışma alanının topografyası göz önüne alınarak geliştirilmiştir.

KENTSEL BOŞLUK

Yarışma alanı incelendiğinde alanın bütün çeperlerinin yapı bloğuyla örülü olduğu görülmektedir. Bu yoğun yapı örüntüsü, Esenler İlçe Emniyet Müdürlüğü’nün Köyiçi Caddesi’ni de kesintiye uğratan bahçe duvarı ve arazinin eğimli durumu da göz önüne alındığında alan, etrafı örülmüş bir çanağı andırmaktadır.

Tasarım bu örülü çanağı hafifleten, Esenler İlçe Emniyet Müdürlüğü’nün yoğun kütlesel baskısını örten, yakın çevresine ve sosyal tesis kullanıcılarına hizmet eden nitelikli bir kentsel boşluk oluşturma çabasındadır.

YEŞİL VE REKREATİF SÜREKLİLİK

Oluşturulan kentsel boşluk rekreatif ve peyzaj düzenlesi ile alanın Kışla Caddesine doğru daralan ucundan Kırgız Caddesi’ne oradan Atışalanı Merkez Camisi avlusuna ilişen ve nihayet Gülser Sokağı’na kadar kotlanarak akan tanımlı ve nitelikli bir yaya ve yeşil sürekliliğe kavuşturulmuştur. Böylece yapı blokları Köyiçi Caddesi’ne yaslanırken alandaki kısıtlı ve tanımsız yaya ve yumuşak peyzaj durumu Kırım Caddesi boyunca uzanan, kentlinin ve sosyal merkez kullanıcılarının nefes alabilecekleri bir düzenlemeye dönüştürülmüştür.

KÜTLE OLUŞUMU

Esenler İlçe Emniyet Müdürlüğü’nün baskın durumu ve Köyiçi Caddesi’nin bir kısmını bloke edişi tasarımda önemli bir girdi olarak ele alınıp Yuva, Kısa Mola Merkezi ve Kütüphane kütlesinin bir kısmı Köyiçi Caddesi’ne yaslanacak biçimde konumlandırılmış, Mahalle Evinin diğer bütün işlevleri alan içerisinde oluşturulan 7m lik kot farkından faydalanarak 2 kademede ve kentsel boşluğu oluşturacak ve bu boşluktan istifade edecek biçimde düzenlenmiştir. Alanın doğusunda bulunan park alanı da 0.00 kotu olarak kabul edilmiş ve Mahalle Evinin kamusal işlevlerinin büyük çoğunluğu bu park alanını besleyecek biçimde kurgulanmıştır.

Kısa Mola Merkezi ve Yuva kütleleri +3.50 kotunda ve Köyiçi Caddesinden beslenecek biçimde kurgulanmış, bu kütlelerde oluşturulan avlular ise kentsel boşluğa doğru yönlendirilmiştir. Böylece Kısa Mola Merkezi ve Yuva kütleleri işlevleri gereği özel kullanım imkanı kazanmış ve avluları üzerinden de rekreatif alanla ilişki kurmuşlardır.

PLANLAMA KARARLARI

Alana komşu park üst kotu olan +86.50 kotu 0.00 kotu olarak kabul edilmiş ve bu kotta Mahalle Evinin kamusal kullanıma uygun derslikler, atölyeler, spor salonu, seminer salonu, muhtarlık ofisi vb. gibi işlevleri kurgulanmıştır.

+90.00 kotu proje de +3.50 kotu olarak ele alınmış ve bu kotta Köyiçi Caddesinden beslenecek biçimde Yuva ve Kısa Mola Merkezinin girişleri kurgulanmıştır. Yine bu kotta oluşturulan alt meydandan beslenen kütüphane işlevinin bazı birimleri yerleştirilmiştir. Yuva kütlesinin çok amaçlı salonu da bu meydana bakacak şekilde kurgulanıp özel günlerde meydandan beslenen ve meydanı besleyen bir kullanıma kavuşturulmuştur. Çocuk kitaplığı da bu kotta Yuva ile ilişkili olacak şekilde düzenlenmiştir. Alt meydanın daha canlı bir kullanıma kavuşturulması için kafe birimi de bu kotta planlanmıştır.

+93.50 kotu projede +7.00 kotu olarak ele alınıp, alanın Kışla Caddesine doğru daralan ucundaki ağaçlardan da istifade edilip bu alan Ağaçlı Meydan olarak düzenlenmiştir. Kütüphane kütlesine de bu kottan bir giriş verilmiş ve diğer kotlarla olan bağlantı hem yapıların içinden hem de rekreatif alanlardan amfi merdivenlerle güçlü bir şekilde kurulmuştur.

+10.50 kotunda ise zeminden kopuk bir şekilde kütüphane kütlesinin özel ve sessiz kullanıma ihtiyaç duyan sessiz çalışma, grup çalışma alanları gibi işlevleri kurgulanmıştır.