2. Ödül, İzmir Bornova Eğitim Kampüsü Proje Yarışması

MİMARİ AÇIKLAMA RAPORU

İzmir Bornova ilçesinde yaklaşık 85.000 m² arazi üzerinde ve arsanın doğusundan batı bitimine kadar 60 metrenin üzerinde eğimi olan verilen emsal ile 125.000 m²lik inşaat alanı içerisinde, 10.000 lise öğrencisinin eğitim göreceği ve 1000 kız-1000 erkek lise öğrencisinin barınacağı bir kampüs planlamak şimdiye kadar alışıla gelmişin dışında bir durumdur. MEB’nın böyle bir programı deneyimli bürolardan yarışma yolu ile elde etme fikri ülke mimarlığı açısından oldukça sevindiricidir.

Tasarımda; bütün lise öğrencilerini bir çatı altında toplama, aynı yaş grubunda olan gençlerin birbirleri ile olan ilişkilerinin artırılması, ortak alanların daha yoğun ve daha ekonomik kullanılması gibi yaklaşımlarla hareket edilmiştir. Mimar olarak bu yeni oluşumla ilgili eleştirilerimizin olabileceği gibi programı yorumlayarak en iyisini yaratmak, tasarlamak bizim asıl görevimizin olduğu bilinci ile hareket edilmiş, sunulan bu veriler ile gerçekçi, en ekonomik ve çağdaş bir tasarımı elde etme noktası, tasarımı belirleyen ana kurguyu oluşturmuştur.

Eğitim, ana sınıfı ile başlayıp lise son sınıf ile süregelen bölümünün tümünü barındıran ve hayat boyu devam eden bir olgudur. Sadece lise bölümünü içeren ve bunları bir kampüs çatısı altında toplayan projemizde;

– Günümüzün ve geleceğin bilgi toplumu bireylerini eğitebilmek için tüm kaynak ve yöntemleri doğru ve etkin bir şekilde kullanarak eğitimin nicelik ve niteliğini yükseltmek,

– Eğitimdeki hedeflerine, çağdaş ve nitelikli bir anlayış perspektifinden bakan eleştiriye, katkıya ve gelişime açık duyarlı, katılımcı ve etkin bireyler yetiştirebilmek için doğru mekânlar tasarlamak,

– Bir üst öğrenime hazırlanmaları için gerekli bilgi, beceri, davranış ve alışkanlık kazandırılmasının yanında bireylerin eğitim saatleri dışında kültürel-sanatsal aktivitelerle de okul sonrası hayatlarını da kaliteli geçirmelerini sağlamak,

– Öğrencilerin mezun oluncaya kadar geçen süreçte kişiliklerinin yanı sıra ilgi, yeti ve yeteneklerinin doğru yöntemler kullanılarak konusunda uzman eğitimcilerin rehberliğinde yönlendirilmesiyle sosyal, kültürel ve sportif alanda gelişebilecekleri özgür ortamları oluşturmak,

– Öğrencilere, gelişen teknolojinin sağladığı tüm çağdaş olanaklarla düzenlenen özel derslikler, laboratuvarlar, kütüphaneler, toplantı ve konferans salonları, yemek salonları, rehberlik birimleri, kültür merkezleri, sanat galerileri gibi sergi alanları ve spor tesislerinden oluşan öğrencinin ihtiyaç duyacağı her aktiveyi karşılayan büyük ve kapsamlı bir kampüs tasarlamak,

– Estetik ve mimari yaklaşımların yanında, çevreye uyum sağlayan, kent ve insan ölçeğinde, sürdürülebilir, çevre bilincinin oluştuğu, halkın, öğrencilerin ve eğitimcilerin benimseyeceği, sıcak bir eğitim ortamının yanında sosyal birimleri ile bir iletişim merkezi oluşturulma düşüncesi tasarımının çıkış noktalarını oluşturmaktadır.

Öncelikle arsanın topografik yapısını tasarımla birlikte kullanma fikri ile mevcut durumda planlanmış olan ve yıkılması düşünülen okulun bulunduğu düzlem kampüsün ana giriş platformu olarak ele alınmıştır. Bu alan arsanın kuzey- güney boyunca uzanan, yaya ve araç trafiğini çift taraflı olarak bağlanmış bir meydan olarak planlanmıştır. Bu alanın omurga olarak ele alındığı tasarımda doğu ve batı yönünde tarak biçiminde derslik ve laboratuvar gibi eğitim birimleri eklenmiştir. Her iki yönde arazinin topoğrafyasına göre en fazla 4 kat ve yeşile açılan avluları ile yer yer doğu-batı yönünde de, kısmen zemin katları boşaltılarak her yönden rüzgâr ve hava akımının tüm alanlara ulaşması sağlanmıştır. İç avlular ve üzeri gölgelik ve fotovoltaik plakalarla kapatılan omurganın bulunduğu meydanda, sıcak bir iklimi olan İzmir’de güneşin etkisini azaltıp daha serin alanlar elde edilmiştir. Kampüste iç ulaşımın aynı uzaklıkta sağlanması amacı ile bütün sosyal donatı alanları, spor salonları, yüzme havuzu, konferans salonu, kafeteryalar, yemekhane, fuayeler bu kurgulanan omurga boyunca alt kotlarda merkezi bir alanda yerleştirilmiştir. Üç kat derslik yüksekliğinde olan bu mekanlardan bazılarının etrafında dolaşan ve her tarafa ulaşımı sağlayan galeri şeklindeki sirkülasyon alanları, bu mekanlarla kurulan görsel ilişki ile iç alanlarda zengin mekanlar elde edilmiştir. Oluşturan bu konseptte, iç mekân esnekliğine, bırakılan boşluklar ve avlularla saydamlığa önem verilerek tasarlanmıştır. Dış esneklikte de kolay uygulanabilecek bir etaplama bilinci geliştirilmiştir. Sekiz birim olarak tasarlanan modelde her birimin kendine ait girişi olmasının yanında merkezi bir iç avludan da bütün birimlere ulaşım sağlanmıştır.

Kampüsün kuzey girişinde kendine has bir formu ile kütüphane, yönetim binası ve sağlık merkezi, omurganın güney bitişinde de her iki ucuna takılan 1000’er yataklı kız ve erkek öğrenci yurtları tasarlanmıştır. Güneybatı ucunda kare formunda -16.00 kotunda planlanan ve üzeri tamamen yeşil teras olan yuva yer almaktadır. Arsanın topografyasından yararlanılarak, yeşil ve oyun alanlarının en yararlı şekilde kullanılmasına önem verilmiştir.

Arazi eğiminin daha az olduğu doğu kısmında açık spor alanları batısında kalan kısımlarında ise eğlendinlen alanları ile çeşitlilik sağlanarak kampüs hayatı daha sıcak ve yaşanabilir hale getirilmiştir. Engellilerin her yere ulaşması sorunsuz bir şekilde çözülmüştür.

Okulun düşey ve yatay simetri aksında ve en alt kotunda planlanan teknik hacimler ile enerji kullanımı, ekonomi ve sürdürülebilirlik ön planda düşünülerek planlanmıştır. Güneşin eksik olmadığı bu iklim bölgesinde, bundan en iyi şekilde yararlanılmaya çalışılmıştır.

Rasyonel bir aks sisteminde, modüler bir strüktür ile betonarme-karkas olarak planlanan kampüste, geniş açıklıklı spor ve yüzme salonları, kültür merkezi ve diğer salonlar çelik makaslar ile geçilmiştir. Dersliklerde doğal havalandırmaya önem verilmiş, iç hava kalitesi artırılmaya çalışılmıştır. Yine Tüm öğrencilerin en kolay şekilde ulaşabilmesi amacıyla giriş koruna yerleştirilen tüm laboratuvarlarda doğal aydınlatma sağlanmıştır. Bunun yanı sıra alt kotlarda bulunan ortak sosyal alanlarda mekanik havalandırma düşünülmüştür.