2. Ödül, İzmir Kalkınma Ajansı Hizmet Binası Yarışması

Mimari Rapor

İzmir
Kuruyan incir
kuruyan tütün
üzüm
çürüyen bir
su
……….
Hep geçişi yaşadın
bir sokağının
adı bile yok aklında
Hiçbir kent
vermez sevgilisini
bir sevgiliyle dolaşmadan
içinde
öpüşmeden kuytularında
………
GÜVEN TURAN

İZMİR

Güven Turan’ın İzmir’i gibi, şehirlerin yaşanan, yaşandıkça anlamlı olan, sokakları, kuytuları, çıkmazları, meydanları parkları var… Bu tasarım da o yerlerden başka birini kurma düşüncesiyle şekillendirildi…

İzmir Ege bölgesinin merkezinde ,kendine has deniz, körfez ilişkisi ile çok özel bir şehir.. Özel olma durumu sadece hava, deniz ve kara ulaşım ağının güçlü olması erişilebilirlik üzerinden açıklanamaz. Elbette ulaşılabilir olma, iklimin uygunluğu, çok güçlü tarihi referanslar, ticaret hayatının gelişmiş oluşu, sanayi alanlarına erişim, tatil beldelerinin içende olma bir kent için bulunmaz fırsatlar…

Ama yinede İzmir için söylenebilecek, birçok rasyonel çerçeveden süzüp bu metne aktarabileceğimiz pozisyonlardan, okumalardan bağımsız bir değer, değerler dizisi var…

Her mimari raporda olacağı gibi içinde bulunduğu Şehri zoraki övmenin, ötesinde İzmir’in kolay kolay açıklanamayacak, zihinlerde dolaşan bir ‘YER’ olma gücü var. Bu güç, pek az Türk kentinde rastlayabileceğiniz, bütün bir kent algısıyla ilişkili olabilir mi?

Bu görece bütün algının oluşmasında, denizle kurulan ilişki, sahil hatlarının nispeten sürekliliği, ve sahil şeridine paralel sokaklara hızlıca sirayet edebilen kentsel doku ve kent yaşantısı önemli rol oynar.

Bahsi geçen bu kentsel ağ farklı gerilimlerde , farklı örüntülerle İzmir’in değişik bölgelerinde karşımıza çıkar ve kenti örgütler.

Yarışma için tanımlanan arazi de bu örüntülerden bir tanesinin içinde yer alır…

Yakın çevre kent dokusu (Konak)

Üst metinde genel çerçeve hernekadar sanki homojen bir kent dokusu var çevresinde çizilmişse de, elbette diğer şehirler gibi İzmir de alt fragmanlardan, gerilimlerden oluşan parçalara sahip.

Tasarım için verilen arazi bu karakteristik fragmanlardan birinin içerisine oturmakta…

Bu parçalanmanın tanımı Kuzey –Doğu da Liman bölgesi güney-batıda Fevzipaşa Bulvarı ile şekilleniyor. Ayrıca bahsedilen fragman doğu istikametinde Altınyol Caddesi-1039.sokak ve Kültürpark-Fuar alanı tarafından sınırlandırılmış durumda.

Bu bölge kendi içinde boşlukları, meydanları, parkları ile birlikte yoğun bir Bitişik Nizam yapılaşma ağının sürdürüldüğü bir çeşit sıkılaşmış kentsel dokusunu da tarif ediyor.

Kültür Parkı ve Cumhuriyet meydanı ile birlikte sahil boyunca süren doğrudan deniz ilişkili lineer hat , ve bu örgütlenmeyi birbirine bağlayan bulvar, cadde ve sokaklar bitişik nizam yapılaşmanın sürekli yapı hatları ile birlikte güçlü bir kentsel örüntü kuruyor.

İzmir Kalkınma Ajansı-Programın anatomisi

Kalkınma Ajansları, yarışma şartnamesinde detaylı şekilde anlatıldığı üzere;
Dinamik, Esnek, Yerelden yönetilen,katılımcı, destekleyici, ekonomik ve sosyal kalkınmayı hedefleyen yarı özerk kuruluşlardır.

Bu esnek yapının temel hedefleri ise; Bölge için kalkınma stratejileri oluşturmak, Girişimciliği desteklemek, Yatırımları desteklemek özendirmek, Kırsal kalkınmayı desteklemek, Proje üretme-geliştirme kapasitesini arttırmak, bölge hakkında araştırma yapmak ve veritabanı oluşturmak olarak özetlenebilir.

Bu çok parlak hatta iddialı tanımın yukarıda bahsedilen kentsel örüntü içinde bir yapı ile nasıl ifade edileceği ise söz konusu tasarım probleminin en can alıcı sorusu!

Sadece bir yapı olarak tariflemenin zorluğu ve imkansızlığı yanında, programda bahsedilen kamusal alan tarifleri tasarımın en önemli girdileri olarak kabul edilmiştir.

Bu çerçevede verilen program kamusal işlev grupları, ortak kullanım alanları, ve daha sabit olarak kurgulanan ofis alanları olmak üzere bölgelenmiştir.

Yer bağlam-Yapı Kurma

Yukarıda tanımlanan Kentsel, Sosyal ve Program bağlamında bir yapı üretmek, kurmak ve bu yapının yer ile tek defalık bir ilişki kurmasını sağlamak tasarımın hedefi..

Sıkışmış, sıkılaşmış doku içerisinde sahil hattının hemen arkasında yer alan, güçlü bir ana yola ( Cumhuriyet) cepheli, Bitişik nizam yapılaşmış doku içinde derin parsel kurgusu içinde 2 paralel caddeyi derinlemesine bağlayan , Güney cephesinde mevcut 2 yapının bitişik nizam yangın duvarlarına yaslanmış, kuzey cephesinde bir kule ofis, bir katlı otopark ile daracık bir sokağa cephe alan kendine münhasır bir arazi…

Tüm bu verilere bağlanan, bu veriler üzerinden, program yapı, çevre ilişkisini kuran bir tasarım üretmek…

Mekansal organizasyon-Yer kurma

Yapı, güneyde bitişik nizam mevcut 2 yapıya yaslanan , var olan duvarların-arazi kontürünün şeklini alan ve doğu-batı hattında uzanan lineer bir servis bölgesi (Çekirdek) istifi-sıkıştırması üzerinden şekillenir.

Çekirdeğin duvara yaslanıp sıkıştırılması ile birlikte; kuzey yönünde tüm kamusal işlevlerin, ofis gruplarının, ortak alanların yerleşebileceği bir boşluk imkanı doğar. Bu boşluk ıslak hacimlerden, yangın merdiveni ve dolaşım merdivenlerden, asansör ve şaftlardan teknik odalardan arındırılmış saf kullanım alanı olarak değerlendirilir.

Çizgisel çekirdek’ ve işlev gruplarının kurgulanacağı blok arasındaki ulaşım temel olarak köprü ve koridorlarla sağlanır. Bu kopma ilişkisi ile birlikte yapı kendi içinde 2 ye ayrılmış olur. Bu yarılma bir tarafta sert, kaba, ağır, karanlık, arka kısımda yapılara yaslanan çekirdeği kurarken, diğer tarafta hafif, ince, şefaf, aydınlık ve bağımsız duran ofis-kamusal işlevler bloğunu kurar. Bu kontrast durum, aralık hali, sıkışma durumu, kent içinde bitişik nizam olarak süren yapılaşmanın yapı içinde devam ettirildiği bir kurguyu tanımlar.

Yine aralık durumu kent zeminin sürekliliğini hedefleyen, yapının temel giriş çıkışlarını sağlayan ‘İç Sokağı’ tanımlar. İç Sokak hem sıkı güvenlik önlemleri olmaksızın geçip gidebileceğiniz, sergi ve etkinliklere katılabileceğiniz bir doğrultudur, hem de kütüphaneye, çok amaçlı salona, eğitim sınıflarına, kamusal çok amaçlı salona, girişimcilik ofislerine ulaşabileceğiniz bir sirkülasyon alanıdır. Bu çerçevede İç sokak çok katmanlı sıkıştırılmış, kent zemini ile alternatif ilişkiler kuran, çekirdek ve farklı kotları birbirine kaynaştıran bir bağlaç gibi çalışır.

Serbestleşen yapı bloğu zemin kotunda+-0.00, +4.80 ve -4.80 kotunda ortak kullanımlar ve kamusal işlevler ile örülen bir zemin, üst zemin, alt zemin ilişkisinin kurulmasını sağlar. Bu şekliyle aslında hafif olan yapı bloğu, zemin, üst zemin ve alt zemin kotlarında açılıp oyularak kendi içinde yatayda 2 parçaya bölünmüş olur.

Arazinin en sıkıntılı konularından biri otopark girişi ulaşımı ve altyapısı.. Tasarım kapsamında 60 araç kapasiteli mekanik lift sistemli bir otoparkın, giriş çıkış ve yoğunluk sorunlarına cevap vermekte zorlanacağı düşüncesinden hareketle, konvansiyonel rampa giriş çıkışlı bir sitem çözümlendi. Bu çerçevede otopark giriş ve çıkışlarını kurgulayan rampa sistemi yapının 3. Boyutta şekillenmesinde önemli rol oynadı. Rampa ile başlayan eğimli yüzeyler yapıda yavaşça üst kotlara çekilirken kütüphane, çok amaçlı salon ve çalıştay girişleri gibi bazı işlevler eğimli, merdivenli alternatif kullanımlı döşemeler olarak çözümlendi.

Girişimcilik ofisi 880 kotunda hem zemin kotundan devam eden bir seri merdiven ile hem de lineer çekirdekten ulaşılabilen, İZKA ofis işlevleri ile bağlantılı ama ayrıca çalışması da olanaklı olabilecek şekilde çözümlendi.

1280, 1680 ve 2080 kotlarında İZKA ofis işlevleri çözümlenirken, 2080 kotunda hem yönetim biriminin hem de ofis çalışanlarının kullanabileceği ortak kullanımlı açık bir teras önerilmiştir.

Çoklu kullanımlar ve dar alanı büyütme stratejileri(!)

Tasarımda hakim olan sıkışma ve genişleme stratejileri, mekanların program paralelinde alternatif kullanım olasılıklarını araştırılmasını zorunlu kılmıştır. Bu stratejiler belirli dönemlerde kullanılacak işlevlerin gerektiğinde diğer bir işleve aktarılması, aynı alan için birden çok kullanım önerilmesi, bir mekanın ara kesişimde çözümlenerek 2 ayrı işlev tarafından ortak çözümlenmesi, gerektiğinde sadece sirkülasyon alanı olarak değerlendirilmesi olarak algılanabilir. Bu strateji ile birlikte tasarım çerçevesinde 1500 m2 büyüklüğünde bir alan çoklu kullanım, dönüşebilme, işlev değiştirme metotları ile değerlendirilmiştir.

-1 -480 Çalıştay Salonu Fuaye,Zemin ilişkisi

-480 kotunda yer alan 250 m2 büyüklüğündeki Çalıştay salonu, belirli aralıklarla kullanılacağı varsayılarak kayar duvar sistemi ile kapatılabilen, kullanılmadığı zamanlarda fuaye alanına katılan esnek bir alan olarak kurgulandı. Çalıştay salonu 0.00 kotunda açılan galeri boşluğu ile doğal ışık alabilmektedir. Ayrıca çalıştay salonu olarak kullanılmadığı durumlarda çok amaçlı salon fuayesinin bir parçası olan mekan giriş kotundan ve sokak seviyesinde yürüyen kentliler tarafından algılanabilmektedir.

G Giriş Katı 0.00 kotu

Giriş katı yapının kent zemini ile birleştiği düzlemdir. Bu kat ,lineer bir iç sokak kurgusu ile şekillenir. İç sokak, kütüphane, kamusal kullanıma yönelik işlevler, sergi alanları, kafetarya gibi çeşitli işlevleri düzenlerken, alt zemin ve üst zemin katlarına ulaşılmasını da sağlar.

1 Kamusal kullanımlar +480 kotu

Esnek bir mekan olarak kurgulanan alan çeşitli aktivitelerin yapılmasına olanak sağlamaktadır. Alana kütüphane kanadından, ana giriş merdivenlerinden ve çekirdek gruplarından ulaşabilmek mümkündür. Kamusal kullanımlar için programlanan alan özünde 0.00 kotunda devam eden iç sokağın parçasıdır. Ayrıca girişimcilik katı ile bağlantısı olan katın son bölümündeki eğimli döşeme kamusal kullanım için gerekli alternatif işlevlere ( sinema,toplantı, gösteri) olanak tanır.

2 Girişimcilik Merkezi +880 kotu

Girişimcilik merkezi aynı anda hem dışarıdan kullanılabilen hem de İZKA ofislerin parçası olabilecek şekilde kurgulanmıştır. Bu kata zemin kotundan yükselken ana merdivenler takip edilerek +480 kotundan ulaşılabileceği gibi ana çekirdeklerden de ulaşabilmek mümkündür. Ayrıca +480 kotunu +880 kotuna bağlayan basamaklı döşeme kamusal kullanım alanı ile ortak kullanılması önerilen bir mekandır.

T Yönetim Terası +2080

2080 kotunda yer alan teras, 2 yönlü kullanıma olanak verecek şekilde çözümlenmiştir.Teras Yönetim kurulu toplantı salonun devamı şeklinde kullanılabileceği gibi, ofis çalışanlarının yönetim bölümünden bağımsız şekilde kullanabildikleri bir alan olarak da değerlendirilebilir. Benzer şekilde teras alanının kamu kullanımına açılması da tasarım çerçevesinde mümkündür.