2. Ödül (Lefter Küçükandonyadis Mezarı), İstanbul’un Mezarları Tasarım Yarışması

PROJE AÇIKLAMA RAPORU

Mezar Alanı – Topoğrafya

Lefter Küçükandonyadis’in mezarı, 200×307 cm ölçülerle eğimli bir topoğrafyada bulunmaktadır. Çevresinde çeşitli nitelik ve ölçeklerde mezarlar bulunmaktadır. Mezar baş taşının olduğu kısım kot olarak yüksekte kalmakta, mezar bitişi ile baş kısım arasında yaklaşık 60 cm kadar kot farkı bulunmaktadır.

Tasarım Yönelimi – Ana Fikir

Lefter’i anlamak, hayatının tümünü incelemeyi ve öğrenmeyi gerektirmektedir. Çünkü Lefter tüm hayatı boyunca sahip olduğu karakteri, duruşu, düşünceleri ve yaşam tarzı Lefter olmaktadır. Sadece iyi futbolu, golleri ya da Fenerbahçeliliği üzerinden okumak ve yorumlamak, O’nu anlamak ve neden bir sembol ve efsane olduğunu anlamak adına eksik kalacaktır.

Mezar tasarımında da bu düşünceden yola çıkılarak yalnızca iyi bir futbolcu, iyi bir golcü, bir Fenerbahçeli ya da ülkesini seven bir vatandaş olarak yansıtmak ve sembolleştirmek yerine; bir bütün olarak Lefter Küçükandonyadis’i anlatmak, yansıtmak ve soyutlamak fikri öne çıkmıştır.

Tasarım 

‘’87 yıllık dolu dolu geçen bir ömrün tamamı nasıl soyutlanabilir ve anlatılabilir?’’ sorusu üzerinden aranan cevaplarda mezar alanında bulunan eğimin işlevsel kullanılarak bu yaşamı ve yıllar geçtikçe yükselerek bir efsane olmaya giden bu yolculuğu anlatmak fikri üzerine odaklanılmıştır. Yaşamdaki yükseliş ve yolculuk, mezar alanının eğimine karşı duran ve dik yerleşen, 87 yılı temsil eden taşıyıcıların mezar boyunca eğimli topoğrafyada yükselişi ile temsil edilmektedir.  Oluşan diyagram, Lefter’in futbolculuk ve spor kariyerindeki yükselişinin yanı sıra özellikle Rum kökenli olmasından ötürü yaşadıklarını ve hem bir sporcu hem de ülkesini çok seven biri olarak hayatı boyunca hep sahip olduğu duruşunu ve tavrını temsil eder. Onu zamanla yükselterek bir ‘’efsane’’ ve sembol haline getiren dik duruşu, taviz vermeyişi, diyagramda eğime dik ve karşı durarak yükselen parçalarla soyutlanmaktadır. Bu parçalar Lefter gibi bu toprağa bağlı, ondan ayrılmaz, onun bir parçası, onun bağrından çıkan ama aynı zamanda yine bu toprağın kendisine ‘’eğildiği’’ yerde de yine bu topraktan aldığı güçle yükselen, dik duran yapıdadır.

Üstünde mermer bloklarla ana mezar alanını taşıyan bu taşıyıcılar 2 sıra halinde yerleşmektedir. Bunun sebebi taşıyıcıların Lefter’in hayatını imgelemesine uygun olarak, 2 etkeni temsil etmesidir. Futbola, Fenerbahçe’ye olan sevgisi ve yeteneği ile ülkesine, milletine olan, bağlılığı, sevgisi 2 sıra halindeki taşıyıcılarla imgelenmektedir. Hayatı boyunca değişmeyen, bu iki bağlılık, sevgi ve duruş Lefter’i yaşadığı müddetçe ‘’Efsane’’ olmaya taşıdığı gibi mezarında da simgesel olarak onu taşıyan, yukarıda tutan bu iki öne çıkan karakteristik özellik olmaktadır.

Mezar taşının ön kısmı aile ve inanç geleneklerine uygun olarak mevcut mezar taşındaki isim ve tarih yazıları korunarak tasarlanmaktadır. Taşın arka kısmında Fenerbahçe amblemi ile ‘’ORDİNARYUS LEFTER KÜÇÜKANDONYADİS’’ yazmaktadır.

‘’Ben Fenerbahçe formasını sırtımda değil başımda taşıdım.’’ diyerek sevgisini ifade ettiği Fenerbahçe’nin simgesi olan kanarya, küçük bir heykel olarak mezar taşının üst kısmında yer almakta, milyonlarca kanaryadan efsane olan birinin, ‘’Ordinaryus’’ lakaplı tek kanaryanın mezarı başında her zaman onun anısına durmaktadır.

Dini inanca uygun olarak Haç sembolü mezarda yer almaktadır. Haç’ın bulunduğu alan mermer blok üzerinden biraz derinleştirilmiş, bu alan içinde toprak ve çiçek önerilmektedir. Böylece Lefter’in hayatı boyunca dini ve etnik kökeni üzerinden yaşadıkları ve bunlara karşı tavır ve duruşu, toprak ve çiçek teması üzerinden, tam da yaşadıklarının kaynağının mezarındaki en belirgin sembolü olan Haç’ın tasarımı ile anlatılmaktadır.