2. Ödül, Ödemiş Belediyesi Kent Merkezi ve Yakın Çevre Ulusal Mimarlık ve Kentsel Tasarım Fikir Proje Yarışması

Proje raporu:

Ödemiş, kendine has mimari dokusu, doğal güzellikleri, toğografyası, rekreatif alanları, tarihi dokusu ile birden çok kentsel katmanı bünyesinde barındıran bir yerleşimdir. Projenin ana kurgusu kentin bütünselliğini zedeleyen unsurları çözüme kavuşturarak kentin sahip olduğu potansiyelleri ortaya çıkarmak üzerine kurulmuştur. Bu doğrultuda proje, mevcut tarihi değerleri referans alarak öne çıkaran, kentin gelişim sistematiğini belirleyerek ”Bütünsel Bir Tasarım ” anlayışı önermektedir. Bu doğrultuda kent mevcut potansiyelleri göz önüne alınarak 4 ana bölgeye ayrılabilir.

1-) Kentlinin gündelik yaşantısı için önemli bir merkez olarak kentin DÜN’ü Tarihi Arasta Bölgesi,

2-) Yarışma alanın içerisindeki kamusal yaşantının merkezi konumunda bulunan, Tayyare Parkı gibi kentlinin önemli rekreasyon alanlarından birisini bünyesinde barındıran, kentin BUGÜN’ü

Hükümet Meydanı Bölgesi

3-) Zamanla gelişen kentin yeni kültür ve sanat merkezi konumunda bulunan, gerek yeni belediye binası ile gerekse de tasarımı oluşturulan kültür merkezi ile kentin gelecek planlamasında büyük öneme sahip olan, kentin YARIN’ı ,

Yeni Belediye Meydanı

4-) Tarihi Ödemiş Tren Garı ile sonlanan, sahip olduğu potansiyellere rağmen kenti ikiye ayıran, KENTSEL ARALIK
Ödemiş Kentinin ana omurgasını oluşturan bu 4 ana bölge sahip olduğu kentsel potansiyellere ragmen gerek sahip olduğu kullanımlar gerekse de entegre çalışmayan ulaşım sistemi nedeniyle kentliye zengin bir kentsel yaşantı sunamamaktadır. Bu doğrultuda projede alana ilişkin bazı müdahaleler geliştirilmiştir.

Ulaşım Müdahaleleri :

1-) Tarihi Arasta Bölgesi (Kentin DÜN’ü)
Tarihi arasta bölgesinde yapılan yayalaştırma müdahaleleri bölgenin dinamiklerini ortaya çıkarması adına çok yerinde bir karardır. Bunun yanında yayalaştırma müdahalelerine ragmen bölgenin kent içi diğer önemli merkezlere bağlantısı zayıf durumdadır. Bu doğrultuda alanın , doğu-batı aksında sırasıyle Tayyare Parkı, Hükümet Meydanı ve Yeni Belediye Meydanına kesintisiz bir yaya promenadı ile bağlanması öngörülmiştür. Arasta bölgesini doğuda Tayyare Parkı ile bağlayan Savaş Sokak ve devamındaki sokaklar yaya kullanımı için özelleştirilmiştir. Bölelikle Hem Tarihi Arasta bölgesinin kentlinin yaşamındaki yeri kuvvetlendirişmiş hem de Tayyare Parkının rekreatif potansiyelleri ortaya çıkarılmıştır. Bunun yanında arasta bölgesinde tarihi yapılardaki çevre ve cephe düzenlemeleri ile mevcut tarihi doku öne çıkarılmış, mevcuttaki karmaşık dokunun yerini dingin ve huzurlu bir yaşantıya bırakması sağlanmıştır.

2-) Yeni Hükümet Meydanı Bölgesi (Kentin BUGÜN’ü)
Yeni hükümet meydanının çeperinden geçen arter kentin ana araç omurgasını oluşturmaktadır. Kentin trafik akışında hayati öneme sahip bu omurga üzerinde bulunan Fatih-İzmir-Atatürk Caddeleri gerek ticari anlamda gerekse de kentsel yoğunluk olarak bölge için anahtar rolündedir. Genel olarak araç yoğunlukları ve kentsel yaşam incelendiğinde ‘Sakin Kent’ olarak adlandırabileceğimiz Ödemiş, mevcut trafik akışındaki ufak çaplı müdahaleler ile trafik sorunsallarının üstesinden gelebilir. Bu ana arter üzerinde yapılacak olan köklü müdahalelerin kent karakteristiliğini ve gelişim sistemini karmaşaya sürekliyeceği ortadadır.

Bu verilen göz önünde bulundurularak projede, mevcut yaya kaldırım boyutları ve parsel sınırları yeniden ele alınarak yeşil tampon yüzeyler ve kentsel elemanlarla ile mevcut trafik akışından soyutlanan bir yaya promenadı oluşturulmuştur. Bu promenad bazı kentsel birimler ile zenginleştirilmiştir. Bunun yanı sıra kentin genelinde yaygın olarak görülen bisiklet kullanım potansiyelleri göz önünde bulundurularak yaya aksı boyunca uzanan ve kentin genelinde birçok noktaya ulaşabilen bir bisiklet ağı önerilmiştir.

Mevcut Hükümet Meydanı Kullanımları incelendiğinde karşımıza çıkan bir diğer sorunsal ise otopark kullanımlarıdır. Öyleki mevcut meydan kullanım olarak bir açık hava otoparkı hüvviyetindedir. Ayrıca alanın batı çeperinde bulunan Tayyare Parkı ile bütünleşememesi bir diğer problemdir. Projede bu verilen ele alındığında Meydan-Otopark-Sosyal Donatı üçlüsü ‘Platform Meydan’ ile yalın bir şekilde organize edilmiştir.

Platform Meydan Önerisi ile alana getirilen çağdaş ve yalın yorum ile alanın karmaşadan uzaklaştırılarak yeniden bir meydan hüvviyetine kavuşturulması amaçlanmıştır. Bunun yanı sıra alışılagelmiş tek boyutlu meydan olgusuna yeni bir yorum katılması amaçlanmıştır. Platform Meydan doğu-batı aksında uzanırken alt ve üst kotunda alanın ihtiyacı olan mekanları organize etmiştir. Bu noktada meydanın Tayyare Parkı ile kesistiği noktada alanın ihtiyacı olan sosyal birim, platformun yüzey hareketleri ile oluşturulmuştur. Bunun yanı sıra alanı çevreleyen yolların araç yoğunlukları göz ününde bulundurularak, platform meydanın kuzey doğu yönündeki yüzey hareketi ile kapalı otopark girişleri organize edilmiştir. Bununla birlikte alan içerisindeki korunacak kamusal birimler yüzey hareketleri ile öne çıkarılmış, kentli için bir karşılaşma noktasına dönüştürülmüştür.

3-) Yeni Belediye Meydanı (Kentin YARIN’ı)
Kentin gelecek vizyonunda önemli bir yere sahip yeni belediye meydanı trafik düğüm noktasının merkezi konumundadır. Bu alanda trafik düzenlemesi ile alanın kuzey-guney trafik akış güzergahları değiştirilerek bütünsel bir meydan tasarlanmıştır. Ayrıca alanda bulunan korunacak yapılar peyzaj düzenlemeleri ile öne çıkarılmış, tasarlanan yeni kültür merkezi ile de kent için yeni bir röper noktası olması sağlanmıştır.

4-) Kentsel Aralık (Kentsel Yaşam Koridoru)
Ödemiş kenti içerisindeki en önemli kentsel boşluk niteliğindeki bu alan kenti kuzey-guney güzergahında boydan boya sarmaktadır. Bu alan yapısal olarak incelendiğinde yoğun yeşil dokusu ile bölge için büyük bir fırsat niteliğindedir. Ancak kullanımsal problemler nedeniyle insanlar için bir buluşma ve rekreasyon noktası olması gereken bu alan, kenti ikiye bölen bir duvar niteliğindedir. Projede bu alan kentin gelecek vizyonunda anahtar role sahiptir. Kentsel olarak yeniden ele alınan bu alan , dingin yeşil ve peyzaj elemanları, sosyal donatılar, spor ve rekreasyon alanları, heykel park, yürüyüş ve bisiklet yolları ile kentsel yaşam koridoruna dönüştürülmüştür. Ayrıca mevcut tren yolu bu aksın başlangıç noktasında sonlandırılmış, buradaki enfermasyon merkezi ile başlayan ve kenti çevreleyen bir tramvay hattı önerisi getirilmiştir.