2. Ödül, Yaya Üst Geçitleri Fikir Projesi Yarışması (Kadıköy D100 Karayolu Göztepe Mevki)

Mimari ve Kentsel Açıklama Raporu:
Kadıköy D 100 Göztepe bölgesi mevcut ve yapımı devam eden önemli ulaşım aksları üzerinde yer almaktadır. Bu nedenle planlanan yaya üst geçit projesi, konumu nedeniyle İstanbul Anadolu Yakası için çok önemli bir noktadadır. Bölgenin gerek mevcut E-5 karayolu gerekse yapımı devam eden Kadıköy-Kartal Metro hattı gibi önemli bir alternatif ulaşım hattı üzerinde bulunması yakın zamanda bölgede arazi kullanım kararlarının değişmesine ve yeni fonksiyonların yer almasına neden olmuştur. Medicalpark gibi İstanbul için çok önemli bir Onkoloji hastanesinin proje alanı içinde yer alması ve yeni konut alanlarının yapımına başlanması bu bölgede yaya profilinin değişmesine, hem araç hem de yaya trafiğinde bir artışa neden olacaktır. Bu bağlamda bölgede yer alan mevcut üst geçit, konforlu ve hızlı bir yaya ulaşımını sağlayamamanın yanında kente estetik açıdan bir katkıda da bulunmamaktadır. Ayrıca mevcut üst geçit projesi, alanın günümüzdeki ihtiyaçlarını karşılamadığı gibi gelecekte konut ve sağlık kullanımındaki artışa bağlı olarak yaya sirkülasyonu açısından yetersiz kalacağı düşünülmektedir.

Bunun yanı sıra mevcut yaya üst geçidinin, Örnek Mahallesi ve Merdivenköy Mahallesi yönünden gelen yaya trafiğini karşılaması ve bölge için önemli bir konumda olan Medicalpark Hastanesinin önünde yer alması nedeniyle doğru bir konumda olduğu düşünülmektedir. Bu nedenle öneri yaya üst geçidi mevcut yaya üst geçidi ile aynı konumda planlanmıştır.

Yarışma kapsamındaki D 100 Göztepe Mevkii yaya üst geçidi planlanırken, otobüs durağı ile entegre edilmiş, üst geçit otobüs durağının saçağını oluşturmuştur. Yaya sirkülâsyonunun sağlanması yanı sıra üst geçidi kullanan yaya profilinin yaşam kalitesinin arttırılması, engelliler açısından kullanılabilir hale getirilmesi ve kentte yaşayanlar açısından görsel bir zenginlik sunması tasarımın temel prensiplerini oluşturmaktadır. Planlanan yaya üst geçidi, yayaları bir noktadan diğer bir noktaya ulaştırırken oluşturulan oturma alanları ve bitkisel peyzaj ile dinlenme fonksiyonuna da olanak sağlaması amaçlanmaktadır. Bu nedenle yaya dolaşım alanları içerisinde oluşturulan düşük döşeme ve bitki tepecikleri ile ağaç dikilmesine olanak sağlanmıştır. Planlanan yaya üst geçidinin iniş ve çıkış noktalarında kullanılan mekanik engelli platformu ile geçidi kullanan yayaların yaşam kalitesinin arttırılması hedeflenmiştir.

Amaç:
Tasarımın temel prensibi aslında üst geçit gibi bilindik ezberlenmiş ve çok dikkat edilmeyen yapısal bir elemanın nasıl kentsel bir ekleme dönüştürülüp mekansal kaliteyi arttırabileceğine irdelemek üzerinedir.

Basit bir işlevi olan üst geçit, trafiğin çok yoğun aktığı bir otoyolun üzerinden yayaları bir taraftan diğerine aktarır. Esasen bu kullanım tamamen mecburiyetten kaynaklanır. Özellikle bu alandaki üst geçit bir mahalleden diğerine yaya olarak gitmekten çok toplu taşıma araçlarına doğru yönden ulaşılabilmek için kullanılmaktadır. (Bu yüzden öneri projede otobüs durakları üst geçide entegre edilmiştir.)

Bu yapısal elemanın aynı zamanda mekansal bir değer kazanabilmesi için öncelikli verilmesi gereken karar otoyol ve kendi dinamikleriyle kuracağı görsel algısal ilişki olmalıdır. Bu çerçevede sadece geçip gitmek yerine bu kadar gürültülü ve rahatsız edici ortamda dahi kullanabileceğimiz ve sadece zorunda olmaktan ötürü terk edip geçip gitmek isteyeceğimiz mekansal bir kaliteye ulaşmak olmalıdır.

Tasarım:
Üst geçit bu amaçlar doğrultusunda merdivenlerinden çıkmaya başladığımız andan itibaren yükselip alçalan parapetleriyle otoyolu sadece kısmen algılayabildiğimiz kendi içerisinde bir mekansal deneyim sunar. Bu değişken algı bazen kısmen yolu bazen yürüyüp gittiğimiz güzergaha bizi odaklayan dinamik bir mekan üretir.

Üst geçit kapsamında düzenlenmiş dinlenme alanı ve mini park mekan algısını alışılagelmiş normların üstüne taşır. Park alanı sadece geçip gidenler ve duraklamak isteyenleri ayırabilecek şekilde tasarlanmış olup özellikle kullanıcılarına dinlenme imkanı da sağlar.

Tasarım, parapet geometrisinin dinamik hareketleri ile şekillenir. 1m ile 3.2m arasında değişen yüksekliklerdeki perfore metal levhalar yapının plastik karakterini oluşturur.

Otobüs durakları üst geçide entegre edilmiştir. Taşıyıcılarla birleşen oturma birimleri ve ilan panosu gibi kentsel mobilya elemanları yalın öğeler olarak sisteme adapte edilmiştir.