1. Ödül, 3. Grup MEB Eskişehir Odunpazarı Eğitim Kampüsü Mimari Proje Yarışması

MİMARİ TASARIM KRİTERLERİ BAĞLAMINDA AÇIKLAMA RAPORU

GENEL GİRİŞ
Ülke genelinde eğitim alanlarında ortaya çıkan fiziki mekân ihtiyacı ve bu ihtiyacın her geçen gün artması; bununla birlikte kaliteli eğitim düzeyine ulaşabilmek için gerekli ek birimlerle birlikte kentlerin belirli bölgelerinde belirlenen arazilere tüm kompleksleri içinde barındıran eğitim kampusları yapılmasına karar verilmiştir.

MEB Eskişehir Odunpazarı 3.grup Eğitim Kampusu tasarlanırken her yönüyle iyi işleyen eğitim- spor- kültür tesislerinin ötesinde kullanıcı için yeni ve sosyal bir yaşam alanı yaratmak hedef edinilmiştir. Nitelikli bir yerleşke yaşantısı elde etmek için arazinin tüm verileri değerlendirilerek, kampüs yaşantısının temeli olan toplu yaşam alanlarının tasarımı öncelikli sorunsal olarak kabul edilmiştir. Buradan hareketle kampüsün yalnızca liseye ait değil  farklı zaman dilimlerinde tüm kentin kullanabileceği yüksek mekan kalitesine sahip kamusal alanlardan oluşan bir kent parçası olarak algılanması hedeflenmiştir.  Bu bağlamda üniversite alanının içinden bilinçli olarak geçirilen sokaklar ve avlular etrafında üretilen akademik / kültürel / rekreasyonel mekanlar kentsel tasarımın ana kararı haline gelmektedir. Yapılar zemin kotunda kısmen kolonlar üzerinde yükseltilmiştir. Böylece süreklilik arz eden gölgeli açık mekanlar ve sosyal alanlar üretilmiştir. Kampusun yoğun ihtiyaç programına rağmen olabildiğince açık mekan oluşturmak tasarımın en başından itibaren ilke olarak benimsenmiştir.

KONUM
Tasarım alanı Eskişehir ilinin Odunpazarı ilçesinde Yenikent mahallesinde yer alan Seyitgazi yolunun doğusunda bulunmaktadır.

SOSYAL YAŞAM
Tasarıma yaklaşımdaki en derin kaygılardan olan ve alanın şekillenmesinde de ön plana çıkan sosyal alan yerleşimleri, öncelikle alanda tariflenen yaya promenadı boyunca organize edilmiştir.

Arazinin orta noktasında (0.00 kotu) konumlanan yaya promenadı kuzey batısında eğitim birimlerini, güneydoğusunda ise sosyal ve kültürel etkinlik alanlarını oluşturmaktadır.

Eğitim bloğu, tüm eğitim birimlerinin kullanabileceği doğu ve batı yönünde yeşil alanlarla da bağlantısı kurulan köprülerle desteklenen bir sosyal alandır. Öğrencilerin kısıtlı teneffüs aralarında direk ulaşabileceği yarı açık alanların (arkad) yanında diğer zamanlarda da kullanabilecekleri bir alan oluşturulmaya çalışılmıştır.

-4.00 kotunda kurgulanan laboratuarlar ve kafeteryaların geleceğe şekil verecek gençlerin yeni fikirlerini destekleyecek alanlar olarak düşünülmüştür.

Ayrıca tüm sosyal alanlar lineer bir su öğesiyle desteklenerek suyun yönlendirici niteliği kullanılmıştır. Diğer taraftan açık spor alanları birçok farklı spor dalına hizmet veren sahalarla kurgulanırken buradan direk ulaşımı olan +4.00 kotunda tasarlanan yurt avlusu ise akşam kullanımlarına da olanak verecek yarı izole bir alan olarak düşünülmüştür.

EĞİTİM BLOĞU ZEMİN KAT KURGUSU
Zemin kat planı sürekli ve kuvvetli bir bant etkisiyle kampusü tek bir kimliğe indirgeyecek ve ortada oluşturulan eğitim sokağı kurgusuyla dağınık ilişkileri etrafında organize edecektir. Bununla birlikte program, birbirinden ayrı olarak gelişip büyüyebilen kendi karakteristiklerine ve esnekliklere sahip altı ayrı yarı özerk blokta çözülmüştür. Bu altı parçanın kuzeydoğu – güneybatı doğrultusunda birbirleri ile bir arkad ile bağlanırken bu parçalar, kuzeybatı – güzeydoğu ekseninde yeşil alan geçişleriyle ilişkilenmektedir.

Yatay etkiyi veren ve kampüsün kimliğini oluşturan yatay bloklarda pek çok yerde boşluklar yaratılarak gözenekli ve nefes alan bir bir yapı grubu ortaya çıkartılmıştır. Bu şekilde hem farklı eklem noktalarından binalara giriş için imkanlar verilebilmekte hem de farklı rüzgarları sürekli olarak arkad içinde dolaştırmak hedeflenmektedir. Bu boşaltılan alanlar toplu halde oturma, merdivenler, talebe dolapları gibi ortak işlevler için önerilmiştir. Hem gölgelerle hem de rüzgar etkisiyle havalanan bu alanların oluşturacağı mikro klimanın binanın genel alanlarının soğutma gereksiniminden kurtaracağı düşünülmektedir.

İKLİMSEL BAĞLAM ve ENERJİ ETKİN TASARIM
İç Anadolu Bölgesinin iklimsel karakteri yapıların tasarımını doğrudan etkilemektedir. Eskişehir karasal İklimi yapısı göstermektedir, yaz mevsimi sıcak ve kurak, kış mevsiminde soğuk ve yağışlı geçer. Dolayısı ile güneş kontrolü önemli bir tasarım girdisidir. Yapıların yönlendirilmesinde optimum çözümler elde edilmeye çalışılmıştır.  Cepheleri karakterize eden prekast cephe panelleri yöne bağlı olarak farklı yoğunluk ve şekillerde kurgulanmıştır.

Diğer bir önemli tasarım elemanı ilk bakışta öne çıkan yeşil kurgudur. Kampus yapılarının arasında tasarlanan yeşil alanlar binalar ile dış alanlar arasında serin ve gölgeli buluşma mekanları oluşmaktadır.

PEYZAJ
Arazi, geliştirilen promenad ve avlularla zenginleştirilmiştir. Sulama gerektirmeyecek doğal endemik türlerin tüm kampus bütününde yaygın olarak kullanılması amaçlanmıştır. Promenad boyunca önerilen derinliği az reflekte havuzlar açık mekan yaşantısını zenginleştirmenin yanında ortamdaki ısıyı emen serinletici bir unsur olarak kullanılmıştır. Kullanılan bitkiler ve sarmaşıklar yukarıda açıklanan işlevlerine ek olarak sokak ve avlu yaşantısını zenginleştirecektir.

ULAŞIM ve SERVİSLER
Kampus Yenikent mahallesi Koza caddesine paralel konumlanmaktadır. Açık otopark arsanın Koza caddesine bağlı, kullanım yoğunluğu düşük olan Palandöken caddesinde konumlanmıştır. Ayrıca Palandöken caddesinde ana girişin karşısında servisler için durak konumlandırılmıştır. Gece kullanımı açısından otopark bağlantısı kontrollü bir yol vasıtasıyla sağlanmıştır.  Koza caddesi üzerinde kentin toplu taşıma ağına bağlı otobüs durakları Palandöken caddesi üzerinde ise servis bekleme cepleri öngörülmüştür. Yemekhane, Konferans Salonu ve Spor Salonları gibi yoğun servis isteyen birimler ortak bir kısmi bodrumdan servis alacak şekilde çözülmüştür.

ARAZİ KULLANIMI – PROGRAM
Kampus arazisi bir promenad aksı boyunca tanımlıdır. Ancak yapısal program kuzeydoğu – güneybatı aksının her iki yanı boyunca net bir şekilde ayrılmıştır. Derslikler, kuzeydoğu – güneybatı boyunca uzanan arkad etrafında kuzeybatı – güneydoğu yönünde açılımlar vermektedir.  Diğer tüm birimler (Sosyal/Kültürel tesisler, Kütüphane, Konferans Salonu, Amfitiyatro) güneydoğu tarafında konumlandırılmıştır. Yurt blokları alan içerisinde mahremiyete ve kendi sosyal mekanlarına olanak verecek şekilde alanın güneyinde konumlanmaktadır.

MİMARİ DİL
Nitelikli ürün elde etmek çabasıyla irdelenen arazi verileri, bağlam değerleri ve eğitim fonksiyonu için öngörülen işleyiş şemasıyla birlikte; elde edilmek istenen mimari dil yalın ve net olmuştur. Tüm tasarım anlayışı bu yalınlık üzerinden esnek program öğelerine cevap verecek; çağdaş mimari kriterleri barındıran, özgün bir dille oluşturulmuştur. Yapılar ışık kullanımı ve doğal havalandırmayı maksimum düzeyde fayda sağlayacak şekilde konumlandırılmış ve iç mekân çözümlerinde buna dikkat edilmiştir.

Sonuç olarak baskın bir mimari anlayış yerine kullanıcısı olan genç beyinler tarafından şekillendirilen zengin mekansal işlevleri ve sosyal alanları ile yaşayan bir kampüs tasarlanmıştır