3. Mansiyon, Bornova Çocuk Dünyası Mimari Proje Yarışması

MİMARİ PROJE RAPORU

Çocuklar öğrenmek için dışsal bir motivasyona ihtiyaç duymazlar; öğrenmenin kendisi çocuklar için yeterince heyecan vericidir, çocuklara istedikleri sürede, ilgi duydukları materyali öğrenme, eğitim mekanının sınırları içinde dilediklerince hareket etme özgürlüğü verilmelidir.

Bornova Çocuk Dünyası için zihnimizde canlanan sabit mekan biçimini bir kenara bırakmalıyız. Bu mekanın temel öznesi çocuktur. Özellikle 4-12 yaş arası çocuk ise; sürekli değişen gelişim grafiğiyle birlikte sabit doğruları olmayan, birçok değişkene göre farklı davranış sergileyen bir öznedir. Tabi ki 4-12 yaş grubuna hitap eden bu yapının tasarımı; en çok irdelenmesi gereken en zor mimari fonksiyonlardan biridir. Diğer fonksiyonların belirli bir düzen ve kurallar silsilesi içinde işleyiş şemaları var iken; çocuk mekanları farklılaşan bir içselliğe sahiptir.

Sınırsız öğrenme arzusu ve merak duygusuna sahip beyinler, bitmek tükenmek bilmeyen enerji ve hareket kabiliyeti azda olsa çocuğu tariflemektedir. Çocuklar için tasarlanan mekanlarda zamanın durdurulduğu noktada sabitlenmiş oyuncaklardan öte, sürekli değişim ve gelişime ayak uydurabilen mekansal kurgu ile gerçekleşmelidir. Çocuklar yapmak istedikleri şeyi keşfetmeli ve kendi iradelerinin farkına varmalıdır.
Yapının çocuklar tarafından yorumlanma, üretilme, tüketilme, dönüştürülme ve yeniden üretilme deney ve şansının olanaklarına sahip olması gerekmektedir. Bunu sağlayacak önemli faktörlerden ilki duru bir mimari dil, sade bir mimari altlıktır. Mekan zenginliği; ışık oyunları, değişik bakış açılardan farklı algı veren yüzeyler, irili ufaklı alanların eklenmesinden doğar.

Bu bağlamda ele alınan Bornova Çocuk Dünyası’nda, ihtiyaç programında da işaret edildiği üzere genel kullanıma açık olan çok amaçlı salon, kafeterya ve giriş binası ile diğer programlar kamusal ve özel kullanımlar olmak üzere iki grupta yorumlanmıştır. Çok amaçlı salon, kafeterya, giriş yapısı ve idari bölüm dışarıdan herhangi bir sınır olmadan düzayak ulaşılabilen mekanlarken doğrudan çocukların kullanımına açılan mekanlar çökeltilmiş avlu yardımıyla dış mekanlarla kontrollü ilişki kuran ve daha çok içe dönük bir çözümle ele alınmıştır. Bu çözüm çocuğun atölye, bilgi ve deneyim alanları gibi mekanlarda ebeveyn veya eğitmen gözetiminde olmaksızın güvenli bir şekilde hareket edebilmesi mekanı – mekanları kendi iradesiyle deneyimleyebilmesine olanak verir.

Kamusal kullanıma açık bölümde konumlanan giriş yapısından kontrollü bir geçişle ulaşılan avlunun etrafında organize edilen atölyeler ve deneyim alanları parçalı bir kurguda ele alınmıştır. Kütleler arasında kalan boşluklarda konumlanan açık ve yarı açık mekanlar, sokaklar, sergi ve deneyim nişleri farklı yer ve büyüklüklerde farklı deneyimler sunmaktadır.

İhtiyaç programının en önemli parçası olan sergi ve deneyim alanları, farklı konum ve hacimlerde kurgulanarak serginin kurgusuna göre mekanın dönüşebilmesine olanak vermektedir.

PEYZAJ MİMARLIĞI RAPORU

Mimari projede Bornova Çocuk Dünyası bir avlu etrafında organize edilmiştir. Bu karardan hareketle avlu, sokaklar ve deneyim nişleri projenin önemli açık ve yarı açık alanlarıdır. Çocuğun fiziksel ve zihinsel gelişimi açısından önemli olan oyun ve oynayarak deneyimleme kavramı peyzaj kararlarının merkezinde yer alır. Avlu ve sokaklarda yeşil, sert zemin dengesinin doğru kurulması, sergi ve deneyim alanlarının sokaklara da taşarak devam etmesi, kalıcı ve geçici sergilere göre organize edilen mekan kararlarının peyzajda da sürdürülmesi hedeflenmiştir.

Mimari proje kararlarında korunaklı bir iç bahçe ve dolaşım alanları elde edebilmek adına yapı çevresinin duvarlarla çevrilmesine alternatif bir öneri getirilerek çökeltilmiş bir zemin önerilmiştir. Zeminin bir metre çökeltilmesi ve arazideki bir metrelik kot farkı ile birlikte 1m ile 2m aralığında değişen çevre duvarlar sergi ve deneyim nişleri olarak kullanılmakta ve her noktada farklı bir mekanlar deneyim sunmaktadır. Sergi ve deneyim alanlarının farklı ihtiyaçlara göre dönüşme potansiyeli peyzajda da sürdürülmüş ve sabit donatılardan kaçınılmıştır.