3. Mansiyon, Gebze Hükümet Konağı Ön Seçimli Ulusal Mimari Proje Yarışması

PROJE RAPORU

KAMUSAL ÜRETEÇ

Bir TOPLAYICI- DAĞITICI mekân:

GEBZE HÜKÜMET KONAĞI

Kentleşme ve ekonomik gelişim ülkemizde halen bir devinim içindedir. Standartlar ve insanların yaşam kalitesi ise bu hareketli gelişimin gerisinde kalmaktadır. Ekonomik gelişme ile artan kentsel nüfusun ihtiyaçlarını karşılamak için kentler, nicel olarak büyürken, nitelik çoğu zaman azalmakta ve ülkenin doğal kaynakları zarar görmektedir. Çözüm için üretilen planlama yaklaşımları ise çoğu zaman mekânsal ilişkiler ile ekonomik, sosyal, kültürel bir bağ kurmadan sonuçlanmaktadır. Bu bağlam göz ardı edilirken ortaya koyulan çözümler ise mevcut sorunları çözmekten öte yeni bir sorun olarak sisteme tekrar eklenmektedir. Bu nedenledir ki doğal çevre, geçmişten gelen izler ve kentsel işleyiş ile bağ kuramamış yapılar aslında her boyutuyla değerlendirilmeli ve planlama yaklaşımları yeniden bu bakışla tanımlanmalıdır. Kentin makro-formuna entegre edilmeye çalışılan bir yapı için ise tüm sorunlara çözüm olabilecek çok katmanlı bir anlayış geliştirmek elzemdir.

DAĞITMA,

ÖZGÜLEME,

SAÇILMA,

SERPİNTİ,

ÜLEŞTİRME…

Yarışma Alanı

Kocaeli İli, Gebze İlçesi, Sultan Orhan Mahallesi, 6694 ada, 3 parsel numaralı taşınmaz olup, Proje alanının kuzeyinde ve batısında yer alan kent merkezi – çevresi, konut ve ticaret yoğunluklu bir yapıya sahiptir, güneyinde ise yapımı devam eden millet bahçesi bulunmaktadır. Geliştirilen öneri Gebze yapı stoğunun yatay ve dikeydeki ölçekleri analiz edilmesi sonucunda tasarladığımız kütle organizasyonunu ortaya çıkarmıştır.

Projemiz, mimarlıktaki temel form ve rastlantısallığın, algı ile ilişkisini irdeleyen, yarışma konusu yapı tipolojisine atfedilen, anlamı (simgesellik, kamusal duruş, temsil vb.) konumu ölçeğinde ve millet bahçesi ile kurduğu bağ üzerine kurgulanmıştır.

Öncesinde Gebze Askeri Kışlasına ev sahipliği yapmış proje parselinde yetişkin ibreli ağaçları barındırmaktadır. Bu ağaçların korunması tasarlanacak olan hükümet binasının konumlanmasında önemli rol oynamıştır. Bu yeşil allenin korunması; geçmiş izlerin yok edilmeden ve kent mikro-formuna en az müdahale ile bir yapı formu üretme gayesidir.

Tasarım Yaklaşımı

Yarışma alanı incelendiğinde parsel içindeki yeşil akslar alanı 3’e bölmüş ve ayrıca hemen doğu yönündeki 6694/2 numaralı komşu parsel bir meydan olarak millet bahçesi ile beraber tasarlanmıştır. Alanı besleyen yaya aksları incelendiğinde ise parsele Yeni Bağdat Caddesi yönünden 2 ayrı aks gelmektedir. Bunlardan biri kullanıcıyı Millet Bahçesi içindeki gölete bağlayacak olan KENT – KENT BAHÇESİ BAĞLANTISI yolu adını verdiğimiz bütünleşik yaya aksı; diğeri ise DİNİ YOL AKSI adını verdiğimiz 1061 sokaktaki Kavak mevkii Hz. Ömer Camii ile 10422 sokak kesişiminde bulunan Fatih Sultan Mehmet Han Camiini birbirine bağlayarak alanı besleyen aksın sınırlandırdığı ve ikincil bir alt meydan betimlemesi oluşturduğumuz akstır. Bu veriler ışığında yapı bloğu ise mevcut ağaçların neredeyse tamamı korunacak şekilde millet bahçesi ile sürekliliği sağlamak amacıyla parsel sınırına konumlandırılmıştır. Buradaki hedef yeşil sürekliliğini sağlamak ve mevcut ağaç allelerini koruyarak millet bahçesi ile bütünleşik bir çözüm üretmektir. Kurgulanan yapı bu iki meydanı birbirine bağlayan bir köprü olarak düşünülmüştür. Alt meydan olarak planladığımız KONAK meydanı hem bir kent sahnesi hem de bir tören alanı olarak planlanmıştır. Bu iki meydan bağlantısı ise kamusal alan dizgesi olarak tanımladığımız yaya arteri ile hem bina girişi vurgulanmış hem de iki meydan bağlantısı sağlanmıştır. Yapının girişleri ise bu yaya omurgasından sağlanmaktadır.

Güçlü yaya aksları, Yaya akslarının farklı kotlarda farklı etkinlik alanları oluşturması ve meydanlar arası bağlar temel alınmıştır. Konak meydanının Yeni Bağdat Caddesi boyunca satış birimleri yerleştirilmiştir. Kullanıcıların yapıyı kullanırken doğabilecek ihtiyaçlarını karşılamak için fotokopi, fotoğraf, büfe vb. gibi hizmet birimleri ile buradaki kullanım zenginleştirilmiştir. Yaya aksları farklı kotlarda da süreklilik sağlarken, kot geçişlerinde çeşitli etkinliklere mekân sağlayabilecek alanlar oluştururlar. Bu güçlü yaya aksları alt meydan ve üst meydan (Millet Bahçesi) arasındaki ilişkiyi güçlendirir ve daha okunabilir geçişleri ortaya çıkarır.

Kentsel tasarım ilkeleri olarak;

• Yeşil alanların sürekliliği – Millet bahçesi bağı,
• Yaya akslarının sürekliliği,
• Erişilebilirlik,
• Sokak/Meydan bütünlüğü,
• Sürpriz geçişler/perspektifler sağlamak,
• Trafikten arınmak, yavaşlatılmış trafik aksı,
• Dinlenme/toplanma alanlarını çoğaltmak/genişletmek ve mevcut millet bahçesi ile bütünleşmek,
• Sert zemin ve yeşil dengesini sağlamak,
• Engelsiz bir mekân bütünlüğü sağlamak,

Olarak sıralanmıştır.

Yapısal Çözümleme

Gebze Hükümet Konağı binası için verilen alanın topografik verileri, işlevsel ve teknik ihtiyaçların büyüklüğü, sosyal veri izleri ve ekonomik sebeplerle tekil bir yapı olması ön görülmüştür.

Topoğrafya ve millet bahçesi ile bütünleşik, az katlı, kümelenerek bir aradalık oluşturan parçalı bir çözüm yerine kompakt, az katlı bir yerleşim düzeni tercih edilmiştir. Zemin + 3 kat olarak tasarlanan yapının ortasında bir ışıklık bulunmaktadır. Bu boşluk sadece mekanlara ışık alması amacıyla tasarlanmayıp, hem bina içi hava sirkülasyonunu sağlaması, hem de farklı mekânsal algı oluşumuna yardımcı olması hedeflenilmiştir. Katlar arası görsel temasın kesilmemesi yapının bütüncül işleyişine katkı sağlamaktadır. Hükümet konağının tekil bir yapı olarak hizmet vermesi işlevsel, sosyal ve algısal olarak da bir bütün sağlamak amacıyla kurgulanmıştır. Bu üst üste geliş, örgütlenme, toplumsal varoluş, sosyal açıdan farklı katmanlardan-alt gruplardan oluştuğunu da ifade etmektedir. Hedef bu parçaların bir araya gelerek birbiri ile uyumlu ve bütünleşik bir kompozisyon meydana getirmektir.

İşlevler

Yapı grubunu oluşturan parçalardan her biri ihtiyaç programındaki alt birimleri ifade etmektedir. Hükümet konağı yapı strüktürel özelliklerini yansıtacak biçimde işlevsel olarak da kümelenmiş birimlerden- parçalardan meydana gelmektedir. Yapının ana cephesi millet bahçesine dönrük olarak tasarlanmıştır. Böylece Kent – Hükümet Konağı –Millet Bahçesi – Biyolojik gölet ve yakın çevre ile kurduğu ilişki vurgulanmak istenilmiştir.

Yapıya zemin kattan 3 ayrı noktadan erişim mümkündür. Millet bahçesi yönünden ana giriş, tören alanı- sahne olarak kurgulanan alt meydandan kaymakamlık girişi ve yine millet bahçesi yönünden konak meydanı ile kesişiminde oluşturduğumuz kotlama ile yemekhane ve toplantı salonu fuayesine ulaşmak söz konusudur. Farklı noktalardan yapıya ulaşım, çevresinde yapıyla aynı bağlamda tasarlanan kentsel alanları mekan kompozisyonuna en doğal haliyle dahil etmektedir.

İç mekân ve dış mekân arasındaki ilişki mekânsal olduğu kadar, sürdürülebilirlik açısından da projenin önemli meselelerinden biri olarak görülmektedir. Ağaçlar arasına konumlanan yapı bloğu kendini bu alanda özümseyecek ve var olan bir çevreye uyumlu mevcut sorunlara çözüm üreten bir mekân olgusu yaratacaktır. Güney cepheye yöneliş ile kışın güneş ışınlarından faydalanacak hem de cephede kullanılan biyo-iklimsel tekstil cephe ile kontrollü bir doğal aydınlatma sağlanacaktır.

Zemin katta kent halkının en çok kullanacağını ön gördüğümüz bölümlere yer verilmiştir. Zemin katının kullanıcı yükü ve geçirilecek zamanın niteliği bakımından avlu da buluşan meydanlar mekânsal kurgunun bir parçasıdır. Yapı girişi avlulu bir yapıya sahiptir. Bu avlu etrafında çekirdek çözümleri ve galeriyi destekleyen asansörler ile sınırlanmıştır. Cephelerde ise ilçe nüfus müdürlüğü ve ilçe göç idaresine ait birimler yerleştirilmiştir. Kaymakamlık için ayrı bir giriş düşünülmüş olup bu giriş ayrıca Yeni Bağdat yolundan gelenlerin de kullanabileceği bir aks olarak tanımlanmıştır. Yapının konak meydanı – tören alanı cephesindeki bölüme ise sergi salonu işlevi ile değerlendirilmiştir. Konferans salonu bodrum katta yemekhane ile birlikte zeminde oluşturulan kotlanma ile doğal ışık alması ve yapı iç mekânından bağımsız bir giriş-çıkış çözüm alternatifi olması öngörülmüştür. 1. Bodrum katta ayrıca ihtiyaç programında beklenen tüm arşivler çekirdek etrafında planlanmış olup sığınak da bu kattadır. Yapı çalışanlarının da kullanabileceği 58 adetlik kapalı otopark 2. Bodrum katta düşünülmüş olup yapı için gerekli tüm teknik hacimler de yine bu katta konumlanmıştır.

1.Katın güney cephesinde ilçe tarım müdürlüğü ve orman müdürlüğü konumlandırılmıştır. Kuzey cephesine gelen bölümde ise sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfı yerleştirilmiştir. 2. Kat kaymakamlık katıdır. Bu bölümde hazine avukatlığı, mal müdürlüğü ilçe emniyet müdürlüğü ve sosyal hizmetler bulunmaktadır. 3. katın tamamına ise İlçe milli eğitim müdürlüğü yerleştirilmiştir.

Kentsel Alan Raporu

Kentsel alanlar bir şehrin aile merkezleri gibidir. Kentsel alanlar kullanıcın kente karşı aidiyet duygusunu pekiştirmesi kent belleğine katkıda bulunması ve kent dokusunun bütünlüğünü sağlaması açısından bu alanlara hizmet edecek yapıların kent ölçeği ve yakın çevresiyle düşünülmesi kaçınılmazdır. Doğayla iç içi birlikte tasarlanmaları kentsel kaynaşmayı arttır, hayalleri yaşatır, duygulara ulaşır. Bu bağlamda Hükümet Binası ve çevresinin millet bahçesi ile birlikte yakın bir bağ kurulmaya çalışılması, peyzaj düzenlemesinde açık ve yarı açık mekanların planlanmasında fikir olarak tasarımın ana çıkış noktasını oluşturmuştur. Kentlinin yoğun olarak kullandığı yaya güzergâhı ile millet bahçesinde bulunan ve doğal gölet alanını da içeren millet bahçesi aksı tasarımda bütünleşik yaya aksı olarak planlanmıştır.

Kent meydanı olarak düşünülen alanın millet bahçesindeki dini yapı parsel alanıyla bağlantısı kurulmuştur. Burada amaç daha sonra yapılması planlanan kamusal ve dini yapı alanlarına ulaşım kolaylığını sağlamaktır. Hükümet meydanı amfi basamakları şeklinde tasarlanarak alandaki doğal eğim değerlendirilmiştir.