3. Mansiyon [KAA works – eok studio], İzmir Ekonomi Üniversitesi Güzelbahçe Yerleşkesi Mimari Proje Yarışması

PROJE RAPORU

İnsan önce yerden öğrenir, doğduğu mahalleden, yetiştiği ortamdan, bulunduğu coğrafyadan…

Bireyin toplumsallaşmasında büyük rol oynayacak olan eğitim kampüsünü tasarlarken, yaratmayı amaçladığımız ‘ortaklaşa dünya’da; önce yapma, üretme, öğrenme isteğini tetikleyecek bir ortam sunabilmeyi ve kampüs içinde iletişimi, paylaşımı artıran erişilebilir mekanlar, ağaca ve doğal olana saygılı yerleşimler, doğal ışığı ve havayı içeri alıp yeşile en naif haliyle dokunan birimler içerisinde öğretme sorumluluğuna, kampüsün yapılma ve var olma biçimiyle ortak olduğu bir ortam sağlamayı amaçladık.

…

ANA YAKLAŞIM; COĞRAFYA, MEKAN VE İNSAN

Ana prensipte coğrafyanın bize sunduklarını; eğimi, yeşili, dereyi, manzarayı, ağacı, tasarlayacağımız mekanlarla iyi entegre etmeyi ve bu entegrasyonun en önemli aktörü olan insanı tüm mekanlarla güçlü bir şekilde kavuşturmayı başarabilirsek, o zaman programın yoğunluğunu ve eğimin zorlayıcı etkisini avantaja çevirebilirdik.

‘Yer’, ‘mekan’ ve ‘dolaşım’ arasındaki bağı güçlendirebilmek adına izlediğimiz adımlar;

1. Eğime göre hareketin en konforlu olduğu aksı belirleyip, tüm öğrencilerin ortaklaşa paylaştığı sosyal bir zemin oluşturarak ortak birimlerin kampüsün iki ana ucunu birbirine bağlayan bu aks çevresinde konumlandırılması,
2. Sosyal aksın iki ucunda iki ana meydan yaratarak, bu meydanlar çevresinde eğitim birimlerinin geliştirilmesi,
3. Yoğun programlı kütlelerin; hem sık ağaçlık olan arazide ağaçlara göre parçalanarak küçük avlular, teraslar oluşturması, hem de kotun yoğun olduğu yarışma alanında, daha çok doğal ışık ve doğal havayı içeri alması, yeşil ve doğayla ilişki kurup tüm mekanların açık ve yarı açık alanlarla güçlü ilişkiler kurması,
4. Araç ulaşımının doğrudan uğraması gereken birimlerle ilişkili olup, ana hatta yerleşim alanının içinden değil, kısmen çeperden sağlanması,
5. Yeşil kampüs senaryosunda ağaçların mümkün mertebe korunarak, yer yer avlular, yer yer ise fakülte koruları oluşturması,
6. Yaya sirkülasyonunun karmaşık ve iletişimi koparan bir dolaşımdan olabildiğince uzak, net, kolay ve konforlu bir kurguda yayılması,
7. Dere kenarının mümkün olduğunca doğal habitatında ve sosyal fonksiyonlara ortam sağlayacak şekilde tasarlanmış olması,
8. Bütün kampüsü dolaşan bir bisiklet rotasının önerilmesi,
9. Yapıların, etaplanabilir olarak tasarlanması,

Amaçlanmıştır.

PROGRAM

Programının tüm yoğunluğuna rağmen topoğrafyanın imkanlarından yararlanılarak, eğime yerleşen, fonksiyonlara göre farklı kotlara hizmet veren girişler önerilmiştir. Yapılar tümüyle kota gömülmeyip, daha fazla doğayla, ışıkla, temiz havayla temas edebilmek adına, kendi içlerinde de parçalara ayrılmıştır. Bu parçalı yapıları sayesinde, kütlelerin kendi içlerinde de avluları, terasları, açık dolaşım alanları çıkarak, kapalı ve açık alan dengesinin optimum seviyeye getirilmesi amaçlanmıştır.

1) Akademik Birimler

Akademik birimler iki ana meydan çevresinde toplanmıştır. Ortaklaşa kullanılan bu iki ana meydan ve meydanları bağlayan aksa takılan ortak birimler, iki akademik bölge arasında katalizör görevi görür.

Tüm birimlerin birbirleriyle olan ilişkisini hem düzenler, hem de güçlendirir. Ve fakülte yapıları bu sosyal omurga ve meydanlardan beslenir.

Yoğun programlı güzel sanatlar fakültesi ve mühendislik fakülteleri ortalarında tam bir avlu oluşacak şekilde parçalanmış ve meydanlarla doğrudan ilişkilendirilmiştir. Mühendislik fakültesine cihaz giriş-çıkışı için araç yolundan hizmet alacak şekilde konumlandırılmıştır.

Fakülte birimlerinin yerleşimleri, akademik ilişkileri göz önünde bulundurularak yapılmıştır. Adalet Meslek Yüksekokulu, Hukuk Fakültesinin içinde çözülmüştür.

Ortak eğitim alanları sosyal aksın devamında herkesin ortak erişim sağlayabileceği gibi düşünülmüştür.

2) İdari Birimler

Ana girişten girince yeşil bir karşılama korusuyla karşılaşıyorsunuz; insanı zeytinle karşılayan, girdikleri kampüse ve coğrafyaya dair ipuçları veren bir karşılama…

Korudan sonra ana girişe en yakın birimler olarak tasarlanan idari binalar, giriş ve hemen karşısındaki açık otopark alanıyla kurduğu ilişki sayesinde kampüs içi dolaşıma dahil olmadan erişime izin verir.

3) Ortak Birimler

Kütüphane yapısı hem meydan ve sosyal aksı besleyecek şekilde, hem de dere ve önündeki yeşil peyzajla ilişki kurması düşünülerek konumlandırılmıştır. Kütüphanenin dereye bakan satıhında kotlu yeşil alanda okuma duvarları, oturulabilir yeşil alanlar kurgulanmıştır. Bir forum alanı gibi tasarlanan zemin katı, tüm katların galeri boşluğu olarak da çalışan ferah bir ortak okuma alanıdır.

Öğrenci merkezi, kotların daha verimli kullanılabilmesi, sosyal aksla ve yeşille ilişkisi için içerisindeki fonksiyonlara göre, Yemekhane, Oditoryum ve Öğrenci Merkezinin diğer birimleri olarak üç ana programa bölünerek kütleler parçalanmıştır. Bu sayede fonksiyonların gerektirdiği ışık miktarı, otopark ve araç yolu ilişkisi, yapıların yıl içerisindeki kullanım yoğunluğuyla paralel olarak arazide konumlandırılmıştır.

Yemekhane sosyal aks üzerinde, meydanla ve dereyle de ilişki kuracak şekilde tasarlanmış, üst katlarında ise ortak derslik amfileri yer almaktadır. Foodcourt, kampüs içerisinde sosyal alanları besleyecek şekilde yeme içme birimleri olarak dağıtılmıştır.

Oditoryum yapısı, ışık ihtiyacı daha az olması sebebiyle eğimin daha yoğun olduğu bölgeye yerleşmiştir. Araç yolu ve açık otoparkla doğrudan ilişkilendirilmiştir. Mezuniyet törenleri gibi kabalık etkinlikler için kottan da yararlanılarak önünde açık amfi oluşturulmuştur. Yapının fuayesinden de doğrudan izlenebilir olması sebebiyle de fuayeyle de ilişki kurarak daha geniş bir kitleye hizmet verebilmektedir.

Spor Tesisleri yer üstü açık sahalar ve yer altı kapalı spor salonları, açık ve kapalı tribün alanlarıyla bir kompleks olarak, fakülte yapılarının dışında, araç yolundan doğrudan servis alabilecek şekilde çözülmüştür. Üniversite parsel sınırına dahil olan ama ulaşım açısından bağının zayıf olduğu doğu yönündeki yüksek eğimli küçük parsel ise, spor tesisleriyle ilişki kuracak şekilde trekking alanı olarak tasarlanmıştır.

4) Barınma

Öğrenci yurtları arazinin daha sakin olan güney yönünde, yeşil alan ile ilişkili şekilde yerleştirilmiştir. Kız ve erkek öğrenci yurtları iç avlulu bir yapı içinde iki ayrı kütlede çözülmüştür. Misafirhaneler, yurtların zemin katında planlanmıştır.

5) Kreş

Kreş yapısı, kampüsün genel dinamiğinden izole, araç yolu ve kampüs dışı ile doğrudan ilişki kuracak şekilde konumlandırılmıştır. Kendisine ait oyun bahçesi içerisinde tasarlanmıştır.

6) Servis

Servis Birimleri Kapalı otopark alanının bitişiğinde araç yolu ve otoparkla ilişkili olarak işlenmiştir.

PROGRAMI BESLEYEN ANA ARTER; AĞAÇLI MEYDANLAR VE ZEYTİN YOLU

Alanın eğimle paralel, en erişilebilir ve sürekliliği güçlü akslarından birini takip eden sosyal aks, bir uçtan bir uca, fakülte yapılarının çevrelediği iki ana meydanı birbirine bağlar.

İki ‘ağaçlı meydan’ı birbirine bağlayan zeytin yolunu takip ederken, yol boyunca; tüm kampüs aktörlerinin ortaklaşa kullanabileceği fonksiyonlar konumlanmıştır. Kütüphane, kafe ve küçük ticari birimler, yemekhane, ortak derslik birimleri, açık oturma alanları…

Tüm kampüsün omurgası olan toparlayıcı ve dağıtıcı bir yaya promenadı oluşturmak amacıyla tasarlanan bu sosyal alan, tek bir aks boyunca meydandan meydana akarken, ortasında zeytin yolundan, çevresinde ortak birimlerden beslenir. Fakülte yerleşimleri arasındaki akışı hızlandırarak, ilişkileri güçlendiren bir katalizör görevi üstlenir. Hem Farklı fonksiyonlar arasındaki yaya ulaşımını sağlar hem de tüm kampüste bir arada eğitim gören öğrencilerin iletişim haline geçebilecekleri, birlik gerektiren eylem ve etkinliklerde tek beden olabilecekleri, tanıtım günlerinde kampüsün dinamosu olacak ortak ve dinamik bir mekan olarak hizmet eder.

Dereye aktığı noktada dere kenarında küçük kiosk yapıları, teraslanmaları, tarım bahçeleri, bisiklet yolu ve oturma alanlarıyla kamusallık kavramını dere aksı üstlenir.

YEŞİL ALANLAR; Korular, Tarım bahçeleri, Yeşil yamaçlar ve Dere kenarı rekreasyon alanları…

Kampüs koruları: Ağaçlık alanlarının yoğun olduğu bölgelerde, yapı yasaklı alanlarda tasarlanan korular, içerisindeki patika yollar ve ağaç altı oturma alanlarıyla kampüsün yeşilinin en güçlü hissedildiği dinlenme alanları olarak çalışır.

Tarım Bahçeleri: Kampüsün çeşitli bölgelerinde kotlanarak oluşturulan tarım bahçeleri, kotu incelterek kademelenme ve genel peyzajda doku yaratırken, Uygulamalı Yönetim Bilimleri Yüksekokulu için zemin oluşturur.

Zeytinlik ve Test Pisti: İmarda zeytinlik olarak belirtilen ve yapılaşma izni olmayan 2030 ada 33 parsel, sera ve tarım alanları olarak geliştirilmiş, zeytin ağaçları arasından dolaştırılan patika yol ve bazı noktalarda yapılan duraklama, oturma alanlarıyla alana park işlevi kazandırılmıştır.

Mühendislik fakültesinin elektrikli araçlar ve mobil robotları için zeytinlik ve bahçeler arasında dolaşan bir test pisti kurgulanmıştır. Kampüsün 2. çıkış noktasına ve mühendislik fakültesine yakınlığı sayesinde test araçlarının alana kolayca ulaşımının sağlanacağı öngörülmektedir.

Dere Kenarı Rekreasyon Alanları: Dere kenarı sosyal bir aks olarak, oturma ve etkinlik çayırı olarak işlenmiştir. Bu bölgelere hizmet verecek olan hafif sütrüktürlü yeme içme birimleri önerilmiştir. Dere kenarı 5 metre yol servis hattı olarak boş bırakılmıştır.

DOLAŞIM SENARYOSU

1-Araçla Ulaşım

Kampüs içerisinde planlanabilecek bir ring senaryosunda tüm birimlere ulaşımın rahat bir şekilde sağlanabilmesi amaçlanmıştır. Bu araç yolunun erişimi kolaylaştırıcı fakat eğitim kompleksi içinde doğrudan yer almadan, fakülte ve ortak kullanım alanları sabote etmeyecek şekilde, kısmen çeperden sağlanması amaçlanmıştır.

İdari birimlere, oditoryuma, kreşe, yurtlara ve servis girişlerine doğrudan hizmet verecek şekilde planlanmıştır.

Amerikan Futbol Sahası altında bir kapalı otoparkla birlikte, idari birimlerin, oditoryumun ve kreşin önünde açık otopark alanları önerilmiştir.

2-Bisiklet Yolu

Hem nehir kenarın hem de araç yolu ringini takip eden sınrıda bütün kampüsü dolaşan bir bisiklet rotası önerilmiştir.

3-Yaya Odaklı Ulaşım

Eğimin yayanın konforuna uygun biçimde planlanarak, erişilebilir bir kampüs yaratılması amaçlanmıştır. Mümkün olduğunca kolay anlaşılabilir bir sirkülasyon sistemiyle, yapılar entegre edilmiştir. Ortak kullanım alanları tüm fakülte aktörlerince ortak erişilen bir aks olarak düşünülmüştür. Araç yolu ve yaya dolaşımı birbirinden ayrıştırılmıştır.

İŞLETİM MODELİ ve ETAPLAMA

Büyük yatırım gerektiren eğitim kampüsünün, etaplanabilir olması, personel erişiminin ve mal tedariğinin servis birimleri ve fakülteler arasında kolayca sağlanabilmesi amaçlanmıştır. Üretilen modüler yapı tasarımları sayesinde, yeri geldiğinde ve ihtiyaç duyulduğunda bir fakülte oluşuma başka birimlerin de kolayca entegrasyonunun yapılabileceği düşünülmektedir.

EKOLOJI, EKONOMI, SÜRDÜREBILIRLIK;

Günden güne dünyamızdaki kaynakların tüketim oranının artması, büyük projelerde büyük enerji kayıplarının yaşanması nedeniyle ekoloji ve sürdürülebilirlik atlanmaması ve hatta tüm detaylara taşınması gereken bir konudur.

Ekolojik tasarımlar çevreden başlar, çevreye yüksek oranda uyum sağlamayı gerektirir. Bu tasarımların sisteminde üretim, kullanım ve yeniden kullanım, geri dönüşüm veya doğayla bütünleştirme basamakları yer alır. Projedeki nihai ölçüt; bu basamakların başarılı bir şekilde birbirini takip etmesi ve yapının doğal çevreyle yüksek oranda bütünleşmesidir. Alan içerisindeki ağaçlar korunarak, yapılar ve avluları ağaçlara göre bir dağılım göstermiş ve mevcut ağaçlar meydanları ve avluları serinletici birer öge olarak ele alınmıştır.

Projede sera etkisi yaratacak geniş camların aksine cephede doluluk boşluk oranları dengeli bir bicinde işlenerek, fonksiyona ve yönelimlere göre planlanmıştır. Hem doğal havalandırmanın sağlanıp hem de doğal ışığı optimum düzeyde yapıya almak adına, yapılar parçalanarak, avlulu, nefes alan bir kampüs yaratılması amaçlanmıştır.

Asfalt ve beton benzeri güneş enerjisini yüksek oranda soğuran maddelerin kentlerde yoğun oranda kullanılması, kent çevresinde ısı adaları oluşmasına neden olur. Bu olumsuz ısı adası etkilerinin proje ve yakın çevresinde minimize edilmesi adına yeşil teraslar ile iç avlulara yer verilmiştir.