3. Mansiyon, Manisa Belediyesi Hizmet Binası ve Çevresi Ulusal Mimari Proje Yarışması

Spil Dağı ve Ağlayan Kaya Manisa’nın en bilinen doğal özelliklerinden ikisini oluşturmaktadır. Diğer yandan bir beylik merkezi olarak gelişmiş olan kent, tarihi açıdan da oldukça zengindir. Bu doğal ve tarihi özellikleri ile birlikte günümüzde Manisa kenti, tarım ve sanayi merkezi olarak gelişmiş olduğundan, göç alan bir merkez durumundadır. Göç olgusunun kentlerin yaşam kalitesi üzerindeki olumsuz etkilerini gidermek için, izlenmesi gereken birçok kentsel politika bulunmaktadır. Gelişen bir kentte, kentsel mekân kalitesinin yükseltilmesi yaşanabilirlik düzeyini artıracak temel politikalardan birisi olarak değerlendirilmektedir. Belediye Hizmet Binası ve çevresinin bu yaklaşımla ele alınması, kentsel yaşam kalitesinin yükseltilmesi açısından da bir fırsat olarak değerlendirilmektedir.

Bu çerçevede ele alındığında, alanın kent merkezi ve yeni gelişme alanı arasında bir EKLEM NOKTASINDA BULUNMASI, KENT İÇİN YENİ BİR KAMUSAL MEKÂNIN OLUŞTURULMASI FIRSATINI SUNMAKTADIR. Yeni gelişme alanındaki potansiyellerin kentsel gereksinimlerin karşılanması açısından değerlendirilmesi de yaşam kalitesini yükseltmede önem taşımaktadır.

Kentsel biçim olgusu göz önüne alındığında Barbaros Mahallesi’nin düzensiz gelişmekte olan parçalı bir yapılanma gösterdiği buna karşın güneydeki mahallelerin daha düzenli bir gelişme izlenmektedir. Kentin kuzey kesimindeki yeni işlev alanlarının kentsel gelişimi destekleyeceği (öneri kapsamında eski fabrika bölgesinin teknoparka dönüştürülmesi ve bir kent parkının oluşturulması vb.) öngörülmüştür. Buna bağlı olarak Belediye Hizmet Binasının çevresiyle güçlü bağlantılar kurularak ilişkilendirilmesi yaklaşımın ana eksenini oluşturmaktadır.

Yarışma alanını çevreleyen yapı yoğunluğu göz önüne alındığında, BELEDİYE HİZMET BİNASI’NIN KENDİNİ GÜÇLÜ VE ŞEFFAF BİR MİMARİ DİLLE İFADE ETMESİ VE TÜM ALANLARLA FARKLI KOTLARDA VE YÖNLERDE İLİŞKİ KURMASI önem kazanmaktadır.

Yapısal programın çok parçalı dili, Mimar Sinan Bulvarı boyunca uzanan yatayda ve düşeyde geçirimli bir saçak altında toplanan sosyo–kültürel işlevler ile bu saçağa eşlik eden ve çevre meydan ilişkilerini daha baskın bir biçimde organize eden yüksek bir bloktan oluşan kütlesel bir kompozisyonla yapısallaşır. BULVAR BOYUNCA UZANAN SAÇAĞIN KENTİN KUZEYİ VE GÜNEYİ ARASINDA BİR “KAPI” OLUŞTURACAĞI VE YAYA ULAŞIMINI TOPLAYAN VE DAĞITAN BİR ÖGE OLARAK SİMGELEŞECEĞİ DÜŞÜNÜLMEKTEDİR. Alanın, kentin gelişim alanı olan Barbaros Mahallesi ile ilişkilendirilmesi Mimar Sinan Bulvarı’nın üzerinden farklı alanlara uzanan yeşil yaya platformu ve yaya köprüleriyle sağlanmaktadır. Bu ulaşım elemanları farklı kot ve yapısal alanlarda engelli ulaşımını da göz önünde bulundurarak rampa, asansör ve merdivenler ile, Belediye Platosu ve Pazar Alanı Platformu ile kentin kuzeyini ve güneyini birbirine bağlar. Böylece yaya kullanımına öncelik tanıyan çağdaş kent mekanına ulaşmada önemli bir adım atılmış olacaktır; simgeleşen bir yapı öğesi, kentlilerin alanı kavraması, tanıması ve benimsemesi açısından alana değer katacaktır.

Tüm yapı kompleksinin cephe aldığı yol, İzmir’i Bursa ve İstanbul’a bağlarken, diğer yandan doğu batı yönünde gelişen kentin önemli ulaşım akslarından biridir. Söz konusu yolun üstlendiği bu önemli rol, kentin nazım imar planlarında yer alan ve projesi Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanmış ve uygulaması başlamış olan Manisa Çevre Yolunun hizmete girmesi sonrasında, yolun transit trafik yükünde önemli bir azalma yaşanırken, kent içi ulaşım aksı rolünün daha fazla önem kazanacağı açıktır.

Bu noktadan hareketle, trafik danışmanı ile işbirliği yapılarak, bu ulaşım aksı ve yakın çevre bağlantılarının geliştirilmesi amaçlanmıştır. Yeni Belediye Hizmet Binası’nın konumlandığı alandan kentin merkezine yaya ulaşımı 1000 ila 1500 metre mesafededir. Alanda yeni oluşturulan kapalı otopark alanına araçların park edilmesini takiben, yaya, bisiklet ve toplu ulaşım araçları ile çarşıya ulaşım sağlanması önemli bir hedef olarak belirlenmiştir. Bu amaçla, yaya ya da bisikletli ulaşımının yanısıra, çarşı ile yapı kompleksi arasında ring seferlerin düzenlemesi gerekecektir. Yine Mimar Sinan Bulvarı’ndan alana yaklaşım ve kapalı otopark girişlerine ulaşım konusunda titizlikle çalışılmıştır. Bu konuda ayrıntılı bilgi Trafik Raporu’nda verilmektedir.

Açık alanlar
Barış Manço Meydanı’nın kent parkına dönüştürülmesi, Karamızrak ile Kumludere Caddeleri’nin Kent Merkezi Yayalaştırma Projesi kapsamında değerlendirilerek, önerilen Belediye Hizmet Binası’nın oluşturduğu meydanlarla bütünleştirilmesi, yaya akışlarının araç trafiğinden etkilenmeyecek şekilde düzenlenmesi için, Avni Gemicioğlu Caddesi’nin Barış Manço Meydanı ile Belediye Platosu arasında kalan kısmının yayalaştırılması kararlaştırılmıştır. Fakat zorunlu hallerde araç trafiğine açılmasının gerekebileceği düşüncesiyle söz konusu caddeler arasında herhangi bir kot farkı yapılmamış, hidrolik bariyerler yardımıyla ilişki hemzemin olarak devam ettirilmiştir. Barış Manço Parkı ve yakın çevresinde düşünülen satış ünitelerinin yaya akışına ve kamusal açık alan gereksinimlerine katkıda bulunacağı düşünülmektedir.

Belediye Platosu
Belediye Hizmet Binasının üzerinde yer aldığı alan, Belediye Platosu olarak değerlendirilmiş ve bu alanda hem Belediye Hizmet Binasının ana girişi ve Barış Manço Meydanı ile bütünleşen ve tören alanı da olarak kullanılabilecek bir ana meydan, bir de Nikâh Salonları kesimine çeşitli amaçlarla hizmet verecek plaza düşünülmüştür. Belediye Hizmet Binası farklı yönlerden yaya akışına ve girişine izin verecek şekilde konumlandırılmıştır. Nikâh Salonları ve Belediye Hizmet Binasının batı girişi önündeki plaza ise etkinlik alanları oluşturacak geçişli bir meydan oluşturmaktadır. Bu iki meydanın oluşturduğu Plato içinde yer alan Belediye Hizmet Binası meydana ölçek kazandıran “kristalize” bir yapı olarak düşünülmüştür.

Projenin ilk aşamasından beri süregelen dolaşımda süreklilik ve çevre dokuyla kuvvetli ilişki arayışı, tüm alanda devam ettirilmiş; özellikle Mimar Sinan Bulvarı’ndan plato ve meydanlara doğru yatay ulaşım bağlantılarında ve Belediye Platosu (+57.5) ile Pazar Alanı Platformu (+54.5) arasındaki dikey dolaşım akslarında özenle kurgulanmıştır. Bu amaçla, Belediye Platosu ile Pazar Alanı Platformu arası hem Mimar Sinan Bulvarı’ndan Market boyunca Pazar Alanı Platformu’na doğru gelişen yaklaşım aksının ucuna takılan, hem de 2330. Sokak’tan yükselerek, Mimar Sinan Bulvarı üzerinden alana bağlanan köprünün Belediye Platosu ile kesiştiği noktadan Pazar Alanı Platformu’na inen rampalar oluşturulmuştur. Bu rampalar dışında iki platform arasındaki dikey dolaşım ve bağlantıları kuvvetlendirmek amacıyla, alan üzerinde farklı noktalarda 3 adet asansör yerleştirilmiştir.

Pazar Alanı
Genel olarak semt pazarlarının düzensizliği; kurulma ve kullanım aşamalarında kentsel kullanımları aksatan yapısı düşünülerek, Pazar Alanı Platformu ile Belediye Platosu arasında kot farkı oluşturulmuştur. Alan, pazarın kurulduğu Perşembe günleri +51.5 kotundaki kapalı otoparkın bir kısmını da içine alacak biçimde kurgulanmıştır. Pazar Alanı Platformu (+54.5) ile +51.5 kotundaki kapalı otopark alanının Perşembe Pazarı ile dönüşümlü kullanılacak olan kısmına bağlantılar da, Mimar Sinan Bulvarı’ndan Pazar Alanı Platformu’na doğru gelişen iki aksın ucunda, yine daha önce sözü edilen süreklilik anlayışı çerçevesinde kurgulanmıştır.

Pazar Alanı Platformu kotunda (+54.5) yer alan kapalı otopark alanı, +51.5 kotundaki kapalı otoparkın Perşembe Pazarı ile dönüşümlü kullanılacak kısmının başladığı noktada kesilmiş, ışık, hava gereksinimi ve üst kot alt kot görsel ve sirkülasyon ilişkisinin kurulması amacıyla Belediye Ana Meydanı’nda belirli aralıklarla delikler açılmıştır. Bu şekilde net yüksekliği yaklaşık 5.20 m olan yarı açık ve kapalı bir pazar alanı elde edilmiştir. Bu alan içerisinde, hem kapalı Pazar birimleri, hem 15 kamyonete aynı anda servis verecek şekilde bir otopark alanı organize edilmiştir. Pazara mal taşıyan araçların (kamyonet, pikap vb.) kapalı otopark alanına alınmasıyla görüntü kirliliğinin engellenmesi düşünülmüştür.

Pazarın kurulmadığı günlerde, Pazar Alanı Platformu’nun atıl kalmadan kullanımı için, tekerlekli, katlanır ve tenteli 2m x 3m boyutundaki pazar tezgahları geliştirilmiş ve detaylandırılmıştır. Bunun yanısıra, esnek kullanımlara hizmet edebilecek hareketli büfe ve satış üniteleri ile alanın gece-gündüz kullanımının arttırılması hedeflenmiştir. Tasarımda izlenen genel peyzaj yaklaşımına uygun olarak, Pazar Alanı Platformu üzerindeki geçiçi üst örtü, canlı materyal kullanımı ile desteklenecektir.

Peyzaj
Kumludere Caddesi boyunca uzanan ve tüm kenti kat eden yeşil alan, Belediye Meydanı kapsamındaki hareketli ve çok yönlü yaya sirkülasyonunu kuvvetlendirerek, Barış Manço Meydanı’nı da içine alacak biçimde, dere yatağı kotuna inen yeşil alan rampasıyla sonlanmaktadır. Bununla, Mimar Sinan Bulvarı, Pazar Alanı Platformu, Barış Manço Meydanı ve Belediye Meydanı kotları arasında yumuşak bir geçiş sağlanması amaçlanmaktadır. Belediye Meydanı kotuna göre düşük kotta yer alan Pazar Alanı Platformu’nda, Manisa’nın iklim özellikleri göz önünde bulundurularak yüksekten dallanmış, geniş tepe taçlı ve yaprak döken ağaçların kullanımı tercih edilmiştir. Böylece kış koşullarında güneşten maksimum yararlanma, yaz koşullarında ise gerekli gölgelenmenin temini kolaylaşacaktır. Belediye meydanı ile Kumludere Caddesi boyunca uzanan yeşil bant üzerindeki peyzaj düzenlemesinde sert ve yumuşak peyzaj öğeleri arasında dengeli bir geçiş amaçlanmıştır. Yeşil bant boyunca yürüyüş ve bisiklet yollarına yer verilerek alternatif ulaşım aksı oluşturulmuştur. Proje alanını Barbaros Mahallesi’ne bağlayan yaya platformu ve yeşil çatılar, az bakım gerektiren yer örtücülerle bitkilendirilerek bakım ve enerji giderlerinin azaltılması hedeflenmektedir. Mimar Sinan Bulvarı’nın transit ulaşımda önemini yitirmesiyle beraber, daraltılarak her iki yanında geniş peyzaj bantları oluşturulması öngörülmektedir.

Belediye Hizmet Binası
Proje, simgesel “kapı saçak”ının boşluklu yapısından rahatlıkla algılanan GÜÇLÜ, ŞEFFAF BİR YÖNETİM İMGESİni canlı tutmak ister. Belediye Hizmet Binası, Belediye Platosu’ndaki Nikah Meydanı ve Belediye Meydanı’nı hem dıştan hem de içten aksiyel bağlantılarla ilişkilendirir. Bu akış doğrultusu binanın doğu-batı doğrultusundaki şeffaf yapısıyla görsel algıyı güçlendirmektedir. Belediye Hizmet Binası, açık ve kapalı (atrium) iki boşluk etrafında kurgulanır. Doğrusal ve simetrik iki ofis bloğu geniş açıklık geçen köprü ve kirişlerle birbirine bağlanarak orantılı, güçlü bir imge oluşturur.

Boşluklar etrafında kurgulanan ofis katları, doğal ışık alan Belediye Meclis salonuyla tamamlanır. Şeffaf ve açık sirkülasyon elemanları kullanılarak, Belediye Platosu ile bina içi hareketliliğin bütünleştirilmesi amaçlanmıştır. Bina zarfı, homojen bir doku oluşturan, yer yer boşaltılmış ritmik güneş kırıcılarla sarmalanmıştır. Meclis salonunun çatısı yeşil çatı olarak ele alınmıştır. Bu şekilde, hem zeminde kaybedilen yeşil alanın kısmen de olsa tekrar kazanılması amaçlanmış; hem de peyzajın iç mekana katkısı artırılmak istenmiştir.

Sosyo Kültürel ve Ticari Birimler
Programda yer alan çocuk merkezi, spor kulübü, yemek salonu gibi sosyal mekânlar, yumuşak peyzajlı ve gölgeli alanlara yönlendirilmiştir. Çok amaçlı salon, Mimar Sinan Bulvarı ile alt ve üst kotlardaki etkinlik alanlarından, yaya platform ve köprülerinden girişler alacak şekilde tasarlanmıştır. Ticari birimler, Pazar Alanı Platformu’nun üst kotunda, kuzeyden gelen ve Pazar Alanı Platformu içerisinden geçen sirkülasyon akslarının üzerinde yer almaktadır. Teraslar aracılığıyla, Pazar Alanı Platformu ile açık alan ilişkisi kurulmaktadır.

Market
“Kapı saçak”ın davet edici ucunda, tüm kotların birbiriyle uyumlu bir şekilde bağlandığı stratejik noktada, asma katlı olarak üst kot ve alt kottan girişler alabilecek şekilde tasarlanmıştır. Ana girişi, Pazar Alanı Platformu ile aynı kotta düşünülmüştür. Böylece ticari birimler, Pazar Alanı Platformu ve marketin yakın ilişkili bir şekilde işleyeceği düşünülmüştür.

Kapalı Otopark
İki buçuk katlı olarak ve üç farklı kotta, farklı kot ve yönlerden taşıt ve yaya trafiğini düzenleyecek şekilde tasarlanmıştır. Mimar Sinan Bulvarı’ndan, Nikâh Salonlarına komşu 3206. Sokak’tan ve Kumludere Caddesi’nin Mimar Sinan Bulvarı’yla kesiştiği alandan olmak üzere, üç ana araç girişi bulunmaktadır. Belediye Platosu altında bulunan kısım, Pazar Alanı Platformu ile beraber kullanılabilmektedir. Belediye Platosu’nun farklı noktalarında yer alan asansör ve merdiven bağlantıları ile çevredeki otopark ihtiyacına da cevap verebilmektedir. Kumludere Caddesi üzerindeki giriş, Perşembe günü pazara gelen malların giriş çıkışının yapılabileceği servis bağlantı noktası olarak belirlenmiştir. Mimar Sinan Bulvarı üzerinden, Market Depo ve Servis alanlarına giriş sağlanacaktır.

Strüktür
Proje alanındaki tüm aks sistemi, birbirine açılı duran, iki büyük 8m x 8m’lik grid sistemden oluşmaktadır. Betonarme kaset döşeme sistemi ile inşa edilebilecek yapısal ögeler geniş açıklık gerektiren (Çok Amaçlı Salon, Büyük Nikâh Salonu, Market gibi) yerlerde çelik kafes kirişli sistemlerle örtülecektir. Mimar Sinan Bulvarı boyunca uzanan “kapı saçak”, çelik konstrüksiyon olarak düşünülmüştür. Kamusal Yaya platformu betonarme olarak tasarlanmıştır. Diğer köprü, rampa, asansör, güneş kırıcı vb. elemanlar çelik konstrüksiyonla inşa edilecektir.