3. Mansiyon, Ödemiş Belediyesi Kent Merkezi ve Yakın Çevre Ulusal Mimarlık ve Kentsel Tasarım Fikir Proje Yarışması

Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk planlı kentlerinden olan Ödemiş eski kent kültürünün izlerini günümüze taşıyan bir yerleşmedir.

Projenin temel tasarım anlayışında, alanın mevcut tarihi ve çevresel değerlerini koruyarak öne çıkaran, eski kent merkeziyle yeni oluşan kent merkezini birbirine bağlayan bütüncül bir kurgu önerilmektedir.

KENTSEL TASARIM KARARLARI VE YEŞİL KUŞAK SİSTEMİ
Kentin açık alan ve rekreasyon ihtiyacının karşılanması ve açık alan sürekliliği için projede yeşil kuşak sistemi düşünülmüştür. Yeşil kuşak sistemi, Saraçoğlu Stadı’ndan başlayarak kentin çıkışına doğru devam eden yeşil kuşak aksı ve Yeni Belediye Meydanı’yla Ödemiş’ in eski kent merkezi olan üç anıtsal caminin: Küçük Camii, Büyük Camii ve Yeni Camii arasında kalan alanı birbirine bağlayan kültür aksının kesişiminden oluşmaktadır. Bu akslar kentin mevcut yeşil dokularıyla birleşerek, odak noktalarını ve meydanları birbirine bağlayan büyük bir kent parkıyla açık alan şebekesinin kentsel alanla bütünleşmesini sağlamaktadır.

Projede önerilen yeşil aksı oluşturan açık alan dizisinde kültürel alanlara, rekreasyon alanlarına, çocuk oyun alanlarına, yaya ve bisiklet yollarına, yeşil alanlara yer verilmiştir ve her mekan için önerilen kentsel donatılarla karakterize edilmiştir.

Böylece kentte yaşayan insanların gürültüden, bina ve insan yoğunluğundan kaçarak doğa ile iç içe olmasına, çeşitli rekreasyonel faaliyetlerde bulunmasına, fiziksel ve psikolojik olarak dinlenme- lerine olanak sağlamaktadır. Ayrıca bu akslar kent iklimini olumlu etkileyerek, rüzgar ve gürültü perdesi olarak da işlev görmektedirler.

Yeşil kuşak aksı ile kültür aksının kesişiminde bulunan Tren Garı, Kurtuluş Meydanı ile Ulus Meydanı birbiriyle bütünleşerek Yeni Belediye Meydanı ve Hükümet Meydanı-Tayyare Parkının düğüm noktasını oluştururken, şehre tren ve otobüslerle gelen ziyaretçiler için gezintiye başlama noktasını oluştururlar.

ULAŞIM KARARLARI
Yeni çevre yoluyla değişen trafik yönü, Kurtuluş Meydanı, Atatürk Caddesi ve İzmir Caddesi üzerindeki trafik yükünü azaltacağı için, bu caddelere kent içi yol kimliği kazandırılarak kesintisiz yaya dolaşımı sağlanmaktadır.

Söz konusu yaya dolaşımını desteklemek üzere araç ringlerinin sürekliliği için, güzergah değiştirilmeden, yol genişlikleri azaltılarak düzensiz araç birikimlerinden arındırılmış, yeşil yollar oluşturularak yaya akışlarına ağırlık verilmiştir. Yeşil yol planlamasıyla yaya öncelikli tasarımın yanı sıra hava ve gürültü kirliliği gibi sorunlar da çözümlenmiştir.

YENİ BELEDİYE MEYDANI İLE KÜLTÜR VE SANAT MERKEZİ
Yeni Belediye Meydanı kurgusu itibari ile mevcut tarihi yapılarla, Yeni Belediye Binası, Kültür ve Sanat Merkezini birleştiren, projenin kültür aksını başlatan bir kent kapısı olma niteliğini taşımaktadır. Meydan ve çevresi farklı kentsel donatılar ile biçimlendirilmiş ve kamusal-kültürel kullanımlarla zenginleştirilmiştir.

Kültür ve Sanat Merkezi, kültür aksının bir parçası olarak tasarlanmış ve Yeni Belediye Binası ile uyumlu bir tavır sergilemesi sağlanmıştır. Binanın tamamı kültürel aktivitelere ayrılmıştır. Ticari kısımlar farklı kütlelerde çözülerek, meydanın hareketliliğini arttıran modüler satış birimlerini oluşturmuştur.

Kültür ve Sanat Merkezinin zemin kotu, tamamen kamusal kullanıma açık olup, dış cephesi saydamlaştırılarak meydanın bir parçası haline gelmiştir. Zemin kotta bulunan aktiviteler meydana taşmakta ve kültür aksının sürekliliğini desteklemektedirler.

Yapının geniş işlevsel hacimleri yer altına alınmış, ana giriş, kafe, seminer odaları, hediyelik eşya ve sergi alanları yapıyı yer üstünde tanımlayan unsurlar olmuşlardır. Alanda mevcut bulunan tarihi giriş kapısı, yapının kalıcı sergi alanlarına açılarak bir ”kültür sokağı” gibi işlemektedir.

HÜKÜMET MEYDANI VE TAYYARE PARKI (3 EYLÜL PARKI)
Meydan ve çevresi, kentsel bellek ve insan ölçeğini zedeleyen tüm unsurlardan arındırılmış, mevcut tarihi yapıları birbirleriyle ve çevre ile entegre eden bir anlayışla ele alınmıştır. Bu meydan Yeni Belediye Meydanı ile eski kent merkezinin tam ortasında bulunmakta ve kültür aksının bir parçasını oluşturmaktadır. İki meydan arasında aynı tasarım dilini oluşturmaya dikkat edilmiştir. Modüler satış birimleri gerektiği ölçüde Hükümet Meydanı’ na da yerleştirilmiştir. Alanda mevcut bitki dokusu korunarak bir tören alanı oluşturulmuştur. Kentin günlük yaşantısını devam ettireceği, insanların karşılıklı etkileşim ve iletişim içinde olacağı bir zemin olan meydanların yer aldığı, yeşil alan, su ve sert zemin öğelerinin dengesinin sağlandığı, keyifli ve konforlu mekanları olan Tayyare Parkı ile Hükümet Meydanı merkezde geleceğe dönük ve kalıcı olmayı hedeflemektedir.

Projede her iki meydanda da yer altı otoparkları düşünülmüştür. Hükümet Meydanı’n da bulunan otoparktan 2 adet merdiven ve 2 adet asansörle meydanın çeşitli noktalarına çıkış sağlanmıştır. Bu yer altı otoparklarında ofisler, wc, tesisat odaları gibi birimler bulunmaktadır.

Geçmiş zamanlardan günümüze kadar uzanan bir gelenek haline gelmiş olan Ödemiş Pazarı her cumartesi kurulmakta ve tarım ve hayvancılıkla geçinen bütün küçük menderes havzası halkının gereksinimlerini karşılarken çevre beldelerden de birçok ziyaretçinin akımına uğramaktadır. Bu nedenle Hürriyet Caddesi yayalaştırılarak kültür aksının bir parçası olmakta ve kesintisiz yaya erişimiyle düzenli ve güvenli bir alış-veriş imkanı sağlamaktadır.

PEYZAJ KARARLARI
Projede oluşturulmuş olan yeşil kuşak sistemi içerisindeki yeşil yol aksı ve kültür aksı mevcut yeşil dokular ile birleşerek kentin bütününde bir süreklilik elde edilmiştir. Trafik aksını takip eden bu iki aks, trafik hızını azaltarak yaya etkileşiminin kesintisizliğini sağlarken, kent içerisinde dinlenme, buluşma, toplanma noktaları ve odaklarını oluşturan bir aks haline gelmiştir. Kent parkı olarak birleştirici özelliği olan bu aks kuzeyde Saraçoğlu Stadı’nda sonlanırken güneyde tren yolunu da içine alarak şehir sonlanana kadar devam etmektedir. Ödemiş ‘te yoğun bisiklet kullanımı ve belediyenin bisiklet kullanımına olan desteği bilindiği için yeşil aks içerisinde bisiklet yoluna da yer verilmiş, yol üzerinde belli noktalarda ve meydanlarda bisiklet parkları düşünülmüştür.

Alandaki doğal bitki örtüsü korunmuştur. Meydanlardaki mevcut ağaçlara dokunulmamış, Akdeniz iklimine uygun bitkiler kullanılarak çeşitlilik ve renklenme sağlanmıştır. Alanda kullanılan bitki türleri Chamaerops Excelsa, Ficus retusa nitida, Cupressocyparis leylandii, Lagerstroemia indica “Rosea”, Magnolia grandiflora, Melia azederach, Schinus molle, Beogounvillea glabra, Callistemon leavis, Cortoderia selloana, Hibiscus rosa sinensis, Laurus nobilis, Nerium oleander, Pittosporum tobira, Tecoma stans, Aptenia cordiflora, Agapanthus africanus, Carpobrotus edulis, Gaura lindheimeri, Lavandula angustifolia, Mesembryanthemum barbatum, Pinus brutia kullanılmıştır.