3. Mansiyon, Şehitkamil Belediyesi Sanat Merkezi Yarışması

Mimari Rapor

GAZİANTEP KENT KARAKTERİSTİĞİ

Gaziantep eski ve büyük ölçekli bir Anadolu şehridir. Fırat nehrinin kollarından biri olan Alleben Deresi’nin aktığı, kuzeyinde ve güneyinde iki yükseltinin sınırladığı vadide kurulmuştur. Alleben deresi kenti doğu-batı yönünde ikiye ayıran doğal bir eşik konumundadır.

Tarih öncesi çağlardan beri önemli bir yerleşim yeri olmasından dolayı muazzam bir kültüre ve geleneklere sahiptir. Günümüzde Güneydoğu bölgesinin en modern şehirlerinden biridir. Sanayi alanında çok gelişmiştir. İnsanları çalışkan ve girişimcidir. Tüm bu özelliklerinden dolayı gelecek yıllarda üretim ve turizm potansiyeli daha da artacaktır.

Kente bakıldığında karmaşık kentsel planlamalarla günümüze kadar geldiği, bir bütün oluşturamadığı gözlenmektedir. Yer yer dar sokaklar ve caddelerden oluştuğu görülmekte, merkezinde ise gösterişten uzak 4-5 katlı yapılar dikkat çekmektedir. Sokak ve caddelerde gezerken, yüzyıllar boyunca bölgede hâkim olan farklı sosyal karakteristiklerin mimari dile de yansıdığı, farklılaşan mimari dilden, abartı ve gösterişten uzak, naif üsluptan anlaşılabilmektedir.

TASARIM PRENSİPLERİ

Müdahalede sınırlılık, süreklilik, şeffaflık, geçirgenlik, geçicilik

Kentin sürekli ve hızlı büyümesi eğer planlı bir şekilde olmazsa, ilerleyen zamanlarda kentin mevcut ihtiyaçlara yeteri kadar karşılık verememesine neden olur. Bu nedenle öneri tasarımın çevresiyle kurmak istediği ilişkide iç kullanıma bağlı gereklilikler kadar çevrenin olanaklarından yararlanma ve kullanıcıların değişken ihtiyaçlarına olabildiğince farklı alternatifler sunarak mekân kalitesini zenginleştirme üzerine bir kurgu hedeflenmiştir.

Kent okumaları sırasında karşılaşılan ölçeğe saygı, kendince mimari söylemi olan yapılar ve çevresiyle uyumlu bir tasarım öncelikli hedefimiz oldu. Yaptığımız çalışmalar sonucunda getireceğimiz öneri ile kente iyi entegre olmuş bir sistem yaratmak, kentliler tarafından kabul görmek, kent merkezinin bir parçası olmak ve en önemlisi kente ait olmak istiyoruz.

ÖNERİ PROJE: “PLATFORUM”

Proje alanı etrafındaki sosyal donatılar ve bu donatıların kullanıcıları nedeniyle kent belleğinde yer edinmiş bir kent boşluğudur. Zemin kotunda park, zemin altında ise otopark işlevini üstlenen bu boşluğa Sanat Merkezi yapılması istenmiştir. Sanat merkezi her ne kadar işlevi bakımından mevcut yapıdan farklı olsa da aslında fiziksel olarak mevcut yapıya bir eklenti şeklinde olacaktır. Öneri tasarım bu eklentiyi saklamayacak aksine yeni yapının mevcut yapıdan türetildiği vurgulamak istemiştir.

Tasarım basitçe anlatmak gerekirse; otoparktan filizlenen kolonlara eklemlenen platformlar ve bu platformların arasına yerleştirilen atölyeler şeklide ifade edilebilir. Platformlarda atölyeler, yeşil kamusal alanlar, yarı açık sergi alanları, kentlinin doğrudan kullanımına açılmıştır. Platformlar arasındaki atölyeler kullanıcıların ve kentlinin etkileşim halinde bulunmasından dolayı yapıya PLATFORUM ismi uygun görülmüştür.

Kaliteli vistalar ve nitelikli kentli yaşamı için katların geçirgen, sokakla etkileşim halinde ve bütünleşebilir yapıda olması ve yapının kentlilerin kullanımını arttırıcı yönde düzenlemelerle zenginleştirilmesi fikri esas alınmıştır.

Kentlilerle mümkün olduğunca iki taraflı göz teması kurulabilmesi amaçlandı. Bu doğrultuda yürüme yollarının sürekliliğinin kesilmemesi ve kentlilerin yapıya olabildiğince yaklaşıp daha duygusal bir ilişki kurabilmesi için sanat merkezi zemin katı olabildiğince geçirgen tasarlandı.

Yapı, ana galeri etrafında gelişen katlardan oluşturulup, katların mekânsal kullanımında parçalı yapı ön planda tutuldu. Kat döşemeleri doğrudan vurgulandı ve duvarların geçirgen/şeffaf parçalı yapıda olması düşünüldü. Yani tasarım kat içi ve katlar arası düzenlemelerle izlenebilir, görülebilir şekilde olabildiğince şeffaflaştırıldı.

Zemin katta havuz ve yeşil alanlardan oluşan yarı korunaklı meydan “Hayat” olarak isimlendirildi. Buranın kesişen yaya yolları, yarı açık alanlar ve kullanımlar ile canlılığını ve dinamizmini gün içerisinde koruması amaçlandı. Ayrıca zeminde açık amfi olarak başlayıp bütün platformları ısırarak çatı katındaki açık hava sinemasına kadar çıkan heykelsi formda merdiven önerilmiştir. Bu merdiven kullanıcıları üst katlara çıkmaya teşvik eder ve platformların kullanıcıları arasındaki etkileşimi destekler.

Kent kullanımının yoğun olduğu zemin katta vip girişi, idari birimler, info&danışma&bilet satış üniteleri, avluyu besleyen kafeterya ve dükkanlardan oluşmaktadır.

1. katta çok amaçlı salonun fuayesi Hayat’a açılmakta ve konumu itibariyle tüm mekânlarla görsel ilişki kurabilmektedir. Açılır kapanır camı sayesinde sıcak zamanlarda açık mekânlarla ilişkisi kuvvetlenebilmektedir.

Atölyeler katlara dağılmış şekildedir. Şeffaflık/geçirgenlik ve geçicilik/esneklik düşüncesinin fiziksel yapılanmadaki vurguları yatay ve düşeyde malzeme seçiminden mekân kurgusuna, dikkate alınmıştır. Atölyelerin şeffaf olmasındaki amaç; atölyelerde oluşturulan sanat eserlerine ek olarak bu eserlerin üretim sürecini de sergi kapsamında kullanıcılara göstermektir.

Sanat merkezi çatısı düşük yoğunluklu yeşil çatı olarak düzenlenmiş, bu alan aynı zamanda yazlık sinema olarak kullanımı öngörülmüştür. Ayrıca belirli yerlere konulan güneş panelleri ile yapının enerji ihtiyacının bir kısmı karşılanabilmektedir.

Mevcut kapalı otopark giriş-çıkışları olduğu gibi korunmuş ancak düşey sirkülasyon kurgusu, üzerindeki sanat merkezi kurgusuna bağlı yeniden yorumlanarak yerleri değiştirilmiştir.

Tasarımın genelinde doğal referansların tasarım ile ilişkisi ön planda tutuldu. Doğal ışık ve havalandırma olanakları planlamada ve düşey kurguda sağlandı. İklimsel verilerin tasarıma etkisi arttırıldı. Aşırı sıcak ve güneşli gün sayısı dikkate alınarak yapıdaki boşluk, doluluk, gölgeli geçiş alanları, potansiyel hava akım aksları geliştirildi. Yeşil doku, su öğesi ve hava akım aksları ile yapının zeminden çatıya kadar kullanım konforu artırılmaya çalışıldı.

Sonuç olarak, temel vurgu kamusal kullanım olan tasarımda, kapalı ve açık alan düzenlemelerinde yatay ve düşey bağlantıların görünür, kolay algılanabilir ve kullanılabilir olması hedeflenmiştir.