3. Ödül, 7 İklim 7 Bölge Ulusal Mimari Proje Yarışması (İç Anadolu Bölgesi)

PROJE AÇIKLAMA RAPORU

Projedeki ana prensip İÇ ANADOLU BÖLGESİ yerleşkelerinin ve mimarisinin biçimsel özelliklerini taklit ederek bir bağlam kurma çabasından çok; yüzyıllar boyu deneme yanılma yoluyla edinilen bu mirasın KURGUYA DAYALI ÖZÜNÜ kavrayıp günümüz teknolojisi ile verilen programın ihtiyaçlarına yanıt aramaktır.

İç Anadolu Bölgesi – Mimari Kimlik

Anadolu’daki geleneksel yerleşmelerin bicimlenmesindeki en onemli etmenler:

-Bölgesel iklim ve topografya verileri,
-Yapisal uygulama ilkeleri
-Sosyal ve pedagojik yapidir.

Bu yerleşkeler birbirleriyle karşılaştırıldığında planlama ilkeleri ve mekânsal örgütlenmeler açısından benzerlikler gösterir.

Dönemlerinin inşa tekniklerinin kısıtlılığı ve coğrafya genelindeki tedariki kolay ve ekomik malzeme çeşitliliğinin azlığı bu benzerliklerde önemli bir rol oynar.
Anadolu genelindeki yerleşkelerin bölgelere göre karakteristik oluşturan farklılıklarını en açık şekilde dokuyu oluşturan konutların bir araya gelişlerinde gözlemliyoruz. İklime bağlı olarak dağınık ya da toplu bir araya geliş o yerleşkenin ana karakterini oluşturur.

7 İklim, 7 Bölge proje yarışması için seçmiş olduğumuz proje alanı İç Anadolu bölgesi, Anadolu daki en eski yerleşkelerden birkaçına ev sahipliği yapmıştır.

Bunların en başında Göçebe hayattan Orta Anadolu’ya gelip yerleşik düzen kuran Hititler, asımetrik ve doğal bir oluşuma sahip yerleşkeler kurmuşlardır.

Yöresel mimarının en ilgi çekici örnekleri 19. yüzyıl sonu ile 20. yüzyıl başlarına tarihlenmektedir. Bu ilginç mimarı gelenek, Ürgüp, Ortahisar, Mustafapaşa, Uçhisar, Göreme, Avanos, Kayseri sınırları içindeki Güzelöz ve hemen yanındaki Başköy, İhlara Vadisi civarında Güzelyurt başta olmak üzere tüm Kapadokya kasaba ve köylerinde de görülebilmektedir.

Bölgenin sert geçen kış mevsimi koşullarından korunma ilk dönemlerden günümüze kadar İç anadolu sivil mimarisini şekillendiren en önemli etmen olmuştur.

Bu bağlamda konut birimlerinin günümüz teknolojisini kullanarak çok iyi yalıtılmasının sağlanmasının yanında dış hayattaki termal konforun sağlanması için bu konutlarının bir araya gelişlerinde rüzgardan korunaklı avlular yaratılmıştır.

Projemizdeki ana prensip İÇ Anadolu bölgesi yerleşkelerinin ve mimarisinin biçimsel özelliklerini taklit ederek bir bağlam kurma çabasından d çok; yüzyıllar boyu deneme yanılma yoluyla edinilen bu mirasın KURGUYA DAYALI özünü kavrayıp günümüz teknolojisi ile verilen programın ihtiyaçlarına yanıt aramaktır.

KAMUSAL, YARI KAMUSAL ALAN / ÖZEL ALAN İLİŞKİSİ VE AVLULAR:
Proje konut alanındaki konutların biraraya getirilmesinde ALT MAHALLE KÜMELERİ nin oluşturulması esas alınmıştır. Bu alt kümeler KOMŞULUK biriminin güçlenmesi, yerleşkedeki her bireyin kendi bulunduğu alt gruba olan sahiplenmesini sağlarlar.

Her küme içerisinde düşük ölçekli sosyal donatılar sağlanmıştır.

Bütün bu kümelerin bi rüst ölçeğindeki ODAK NOKTASINI kullanıcıların arsanın her konumundan eşit uzaklıkta ve yükseklikte ulaşasılabileceği MEYDAN oluşturur.

Meydanı, Market, manav, lokanta, kafe, vs gibi kullanıcıların otomobil kullanmadan yerleşke içerisinde tedarik edebilecekleri hizmetleri sunan ÇARŞI çevreler.

Meydan ile bir üst kottaki konut grubunu bağlayan amfitiyatro meydanın kültürel ve sosyal faaliyetler için de kullanılmasını sağlayarak ODAK NOKTASI kurgusunu güçlendirir.

Konut Kompozisyonun alt kümeler düzenindeyapılması Yeşil alan hiyerarşisi ni de beraber getirmiştir. Ortak yeşilden Özel bahçeler ve Ortak yeşil teraslar a ulaşan farklı büyüklük ve kullanımdaki yeşil kullanımı hedeflenmiştir.

TOPOĞRAFYAYA UYGUNLUK
Projenin bulunduğu arsanın topoğrafyasını konut yerleşimine elverişli hale gelmesi çin tüm binalar ve infrastruktur 3 ana acı üzerine hizalanmıştır. Bu sayede Topoğrafyanın doğal eğrilerine uyum sağlanmış, yüksek istinat duvarları ve toprak altına gömülmü platformlar oluşması engellenmiştir. Yine bu üç acı üzerine hizalanmış yatay sokaklar kullanıcılara eğimsiz yürüyüş alanları sağlar.
Eğime paralel kurgu UZUN BLOKLARIN ARSAYA OTURUMUNU kolaylaştırmış karanlık ve toprak kötünün altında kalan konutlar ortaya çıkmasını engellemiş ve giriş kat bahçe kullanımı maxımmum a çıkarmıştır.

Topoğrafyanın da verdiği imkanlarla ALT MAHALLE KÜMELERİ nin birbirleri ile aralarındaki boşluklarda BAKİ TERASLARI oluşturulmuştur.

KOMPOZİSYON / KÜTLE PLASTİĞİ/YÖNLENME
İÇ ANADOLU BÖLGESİ ve aynı zamanda da Tüm ANADOLU geleneksel yerleşkelerine bakıldığında eğimli arazilerde uygulanan en genel prensip. Yapıların birbirinin güneş, hava ve manzarasını kesmeyecek şekilde bir araya geliyor olmalarıdır.

Bu ana fikirden yola çıkarak projemizde çok katlı blokları arsanın kuzeyinde ve daha yüksek kötlarında konumlandırıldı. SİLÜETE bakıldığında yükselmenin güney kuzey doğrultusunda olduğu bu fonksiyonel kararın tüm yerleşkenin KÜTLE PLASTİĞİNDE önemli bir etkisi olduğunu görüyoruz.

Eğim yönünde basamaklanarak inen konut blokları teras bahçelerine olanak verir. Bu düzenleme binaların 5. CEPHESİ olarak tanımlanan çatı yüzeyini efektif bir biçimde kullanıp kullanıcılara yarı kamusal açık alan sağlar.

KONUT TİPLERİNİN DAĞILIMI / DAİRE PLAN ÇÖZÜMLERİ:
Projedeki konut blokları genel olarak merkezi merdivenli bitişik nizam bloklar olarak düşünülmüştür.

Konut yoğunluğunun ayarlanması açısından 1 adet yüksek katlı nokta blok yapılması önerilmiştir.

12 adet az KENT VİLLALARI yapılarak kullanım çeşitliliği arttırılmıştır.

Konut planlaması yapılırken HALKIMIZ YAŞAM TARZI göz önünde bulundurulmuş, ana yaşam alanı, yatak odalarının mahremiyeti sağlanacak şekilde kurgulanmıştır.

Merkezi çekirdek etrafında yeralan iki daire tipolojisi, ara dairelerin 2 yönden ışık almasına olanak vermektedir.

Blok başlarındaki daireler 3 yöne bakarak maksimum ışık ve manzaradan faydalanmaktadır.

Merkezi bloklu bitişik nizam blok yapısı ve arazinin eğimli olmasından dolayı, aynı blok içerisinde ara daireler, zemin kat ve çatı daireler, köşe ve blok başı daireler olmak üzere plan çeşitliliği yönünden zengin konut tipleri oluşturulmuştur.

Tünel kalıp imalat teknikleri düşünülerek UYGULANABİLİR KOMPAKT KONUT tipleri yaratılmaya çalışılmıştır.

STRUKTUR
Proje genelinde yapım kolaylığı ve ekonomis göz önünde bulundurulduğunda Tünel Kalıp Sistemi kullanılmıştır. Tünel kalıp sistemi önemli bir pratiklik getirmekle beraber sistemin tekrara dayanması bu ölçekteki bir projelerdetekdüze konut blokları oluşmasına neden olduğunu görüyoruz. Bu tür olumsuz etkiler, cephelerde önerilen açıklık çeşitliliği, köşe binaların son katlarında yapılan çelik system çıkmalar ile ve blok yüksekliklerindeki farklılıklar ile giderilmiştir.

CEPHE
İç anadoludaki sivil mimariyi incelendiğinde bölgedeki en baskın yapı malzemesinin taş olduğunu görüyoruz. 19. Yüzyıl Kapadokya evleri yamaçlara, ya kayaların oyulması suretiyle ya da kesme taştan inşa edilmişlerdir. Bölgenin tek mimarı malzemesi olan taş, yörenin volkanık yapısından dolayı ocaktan çıktığında yumuşak olduğundan çok rahat işlenebilmekte ancak hava ile temas ettikten sonra sertleşerek çok dayanıklı bir yapı malzemesine dönüşmektedir. Kullanılan malzemenin bol olması ve kolay işlenebilmesinden dolayı yöreye has olan taş ışçılığı gelişerek mimarı bir gelenek halini almıştır.

Evlerin kat aralarında bulunan konsolların araları bazen tek bazen de 2-3 sıralı rozet, yıldız, palmet, yelpaze, fırıldak ve stilize bitki motifleriyle doldurulmuştur. Çoğunlukla konsolların yüzeyi perde püskülünü andırır yüksek kabartma motiflerle kaplıdır. Bu mimarı anlayış çağdaş anlamda stilize edilerek konutların dikey sirkülasyon eleman cephelerinde kullanılmıştır.

Kalın taş duvarlar aynı zamanda Termal Kütle etkisiyle kışın işinin korunması yazınsa sıcağın bina çeperinde hapsedilmesini sağlar. Gece ve gündüz arasındaki işi farkından doğan pasif soğutma etkisi proje genelindeki cephe kaplamalarında taşın seçilmesinde önemli bir rol oynamıştır

YAYA VE ARAÇ SİRKÜLASYONLARI
Konut Alanı genelinde yaya ve araç trafiği mümkün olduğunca birbirlerinden ayrılmıştır. Kot farkından dolayı ölüsan, erişimi kolay kapalı otoparklar sayesinde, araç trafiğinden arındırılmış yayalar için güvenli sokaları elde edilmiştir.

Konut bölgesinin kuzey batısında yer alan ve ana cadde ile ona en yakın konut bloğu arasında bir tampon bölge oluşturacak araçlık otopark a yer verimiştir.