3. Ödül, Afyonkarahisar Cumhuriyet Meydanı ve Çevresi Ulusal Mimarlık ve Kentsel Tasarım Fikir Proje Yarışması

Proje Raporu:

ÜST ÖLÇEK VE PEYZAJ KARARLARI

Cumhuriyet Meydanı, Kentin Tarihi dokusundaki önemli nirengi noktalarından biridir. Üst ölçek yaklaşımlarındaki esas ilke, bu nirengi noktalarının hepsini bütünleştirecek, kentin tarihi değerlerini ön plana çıkartacak genel bir strateji geliştirmektir. Bu amaçla tarihituristik yaya ringi kurgusu önerilmiş, bu kurgu içinde Cumhuriyet Metydanı bir başlangıç/bitiş noktası olarak tanımlanmıştır.

Projenin genel konsepti, Cumhuriyet Meydanı’nı güneydeki geleneksel ticaret bölgesiyle kuzeyde yeni oluşturulacak yeşil&rekreasyon&ticaret koridorunu birleştirecek bir odak noktasına dönüştürmektir.

Kentin tarihi dokusu ile yeni gelişim alanları arasında rekreatif ticaret ağırlıklı mekansal bir bağ kurulması önerilmiştir.

Projenin peyzaj kararlarının temelinde “yeşil&rekreasyon&ticaret koridoru” yaklaşımı ve bu koridorun merkezindeki Cumhuriyet Meydanı’nın bütünleştirici rolü yeralmaktadır. Bu bağlamda Cumhuriyet Meydanı, farklı ticari ve rekreatif kullanımlara olanak sağlarken, tören alanında Utku Anıtı ve Kocatepe ile ilişki kurar, mimari ile bütünleşen yeşil kararları ile proje alanı ve İmaret Camii ile bağı kuvvetlendirir.

MİMARİ RAPOR

Bina programı 3 ana işlevden oluşmaktadır. 600 kişi kapasiteli Ana Salon, 450 m2’lik Küçük Salonlar ve Sergi Holü. Bu 3 işlev yapıda birbirlerini destekler biçimde yan yana dizilmiş ve tüm bu programlar “Kentsel Fuaye” ile birbirlerine bağlanmışlardır. Kentsel Fuaye binanin programatik kurgusunda bir omurga görevi görmektedir. Bu omurda tüm ana programların birbirleri ile olan ilişkisini kurmakta ve mekansal anlamda binanın ana kimliğini oluşturmaktadır. Kentsel Fuaye içeride programları bağlarken kent meydanına verdiği uzun cephe ile de hem çirkin yapılaşmayı perdelemekte hem de kent meydanının algısına yeni bir yorum getirmektedir. Kentsel Fuaye Zafer Müzesi ile birlikte bir cephe oluşturarak kentsel kullanımlara olanak verecek biçimde Kent Meydanı’nın uzun kenarını tarif etmekte, kendisini 1.50 metrelik bir baza ile geri çekerek mahremiyetini de ölçülü bir biçimde sağlamaktadır. Bu iki yapı birbirlerine bir köprü ile bağlanmış ve olası programatik sürekliliklere olanak verilmiştir. Kentsel Fuaye cephesi olabildiğince geçirgen tasarlanmış ve yapı olabildiğince davetkar kılınmıştır. Bu geçirgen yapısı sayesinde Afyonkarahisar’ın temel simgesel değerleri olarak gördüğümüz Utku Anıtı ve Kocatepe’nin de algılanmasına olanak sağlamaktadır.

TEKTONİK KURGU

Yapı tektoniği programın çözümü ile paralel olarak 4 ana elemanı öne çıkarmaktadır.

Kentsel Fuaye

Kentsel Fuaye yapının ana omurgasını oluşturmaktadır. Yapı 50 metre uzunluktadır ve tüm programları dik keser. Aynı zamanda programlara paralel olarak saçaklanır ve Sergi Holünün, dolayısıyla yapının ana oylumunun üzerini örter.

Ana Salon

Ana salonun hacimsel boyutları kütlesel etkisini öne çıkarmaya olanak vermektedir. Bu anlamda salon geometrisi değerli bir taş gibi ele alınmış ve üçgen plaklardan oluşan bu soyut kütle yöreye özgü “Afyon Golden” mermeri ile kaplanmıştır. Bu mermer bal rengine sahip damarları ile kütlesel yapıda oldukça etkileyici bir görüntü ortaya çıkaracaktır. Özel gece aydınlatması ile ana salonun kent meydanında bir pırlanta gibi parlayacağı düşünülmektedir.

Küçük Salonlar

Küçük salonların yerleştirildiği kütle çatı yapılanmasının Kocatepe ekseninde gelişmesi ile farklılaşır. Bu farklılaşma yapının cephe kaplaması olarak metal panellerin kullanılması ile güçlendirilmektedir.

Kent Kütüphanesi

Bu kütle zemin altında yer almasına karşın Kocatepe’ye ve Utku Anıtına yönelen açıklığı ile Kültür Merkezinin Kent Meydanı cephesinde tektonik farklılık yaratmakta aynı zamanda binanın zemin altı kullanımlarına dair ipuçları vermektedir.

MANZARAYI ÇERÇEVELEMEK

Afyonkarahisar kentinin en önemli simgeleri olan Utku Anıtı ve Kocatepe, yapının tektonik oluşumunda önemli rol oynamaktadır. Bu anlamda Kentsel Fuaye meydana yerleşimi, meydandan bazasıyla ayrışması ve cephesinin geçirgenliği ile bu iki simgeyi çerçevelemekte ve her noktasında bakılar oluşturmaktadır.

Bunun yanı sıra Yeni Cami Caddesinden kent meydanında yaklaşımda ise yapı geri çekilerek oluşturduğu bir çerçeve ile yine bu iki simgenin birlikte algınlanmasını vurgulamaktadır. Bu çerçeve aynı zamanda saydam amoled kent ekranı olarak işlev görmekte, gündüz simgelerin algılanmasına odaklanırken gece bir kent ekranına dönüşmektedir. Bir diğer çerçeve ise Küçük Salonların çatısında açılmış olan yarık ile oluşturulmuştur. Bu yarık küçük salon birleşip tek mekan olarak kullanıldığında gerçek anlamına kavuşmaktadır.