3. Ödül, Bakırköy Cumhuriyet (Özgürlük) Meydanı ve Yakın Çevresinin Düzenlenmesi Ulusal Öğrenci Mimari Fikir Projesi Yarışması

Müşterek Bakırköy, sirkülasyon ve fonksiyon arasındaki tasarlanmamış ilişkiyi çift katmanlı negatif mekanlarla yeniden kurgular. Eylemleri engelleyen tanımsız yaya sirkülasyonuyla bir atlama taşı olan Bakırköy Cumhuriyet Meydanı, müşterek fonksiyonlara imkan veren avlu tipi yapılaşmanın çeperindeki mekanlar ve tanımlı bir yaya sirkülasyonuyla, işleyen bir meydan haline getirildi.

’Kentsel olan dilimlenip geriletildi. Hızlı yolların çoğalmasıyla yıkıldı. Parçalar arasındaki ilişki sosyal deneyim olmaktan çok, sadece ulaşma deneyimine dönüştü.’’ – Lefebvre

ELEŞTİRİ: 

Bakırköy Cumhuriyet ‘’Meydanı’’ Meydan Mı?

Kentsel açık mekan, kent dokusu içinde yaya hareketleri doğrultusunda bir noktada başlayan ve biten dinamik bir süreçtir. Temelde aktarım-ulaşma eylemini ele alır. Meydanlar ise, açık mekan ögelerinden biri olmakla beraber; salt geçiş mekanı olarak işlev sürdürmemelidir. Meydanlar, dinamik aktivitenin statik aktiviteye evrildiği müşterek mekanlardır. Meydan fikri, şehir devletlerinde kentin sorunlarını tartışmak için duyulan açık alan ihtiyacını karşılama amacıyla ortaya çıkar. Meydan fikrinin zemininde, bir arada olma, birlikte üretim yer alır. Bakırköy Cumhuriyet ‘’Meydanı’’, gündelik hayatta gel-geç mekan olarak işlev görür ve meydan tanımını yerine getiremez. Meydanlar, fiziksel sınırlarını kamusallıkla biçimlendirmelidir. Cumhuriyet ‘’Meydanı’’ ise sınırlarını ulaşım ağlarından alır.

TASARIM KARARLARI:

Meydan, müşterek mekanlarla biçimlenmelidir. Cumhuriyet Meydanı’nı sınırlayan yollar, meydanı beslememektedir. Mevcut durumda bulunan kamusal yapı ve koruma yapılarının meydanla ilişkisini kesen araç yolları yayalaştırıldı. Üst ölçekte yayalaştırılan araç yolları meydanın arka kısmına alınarak yayalaştırılan araç yollarına alternatif çözüm üretildi. Meydanla ilişkisini kesen araç yollarının kaldırılmasıyla meydanın cephesi haline gelen tarihi yapılar; kültür-sanat, üretim sergisi olarak işlevlendirilerek meydana yeniden kazandırıldı.

Meydanı çevresinde var olan dolmuş ve otobüs durakları karmaşaya sebep olmaktadır. Raylı hat ve meydanı kullanan insanların rahatça erişebildiği bölgeye durak önerildi.

Meydanın kuzeydoğu tarafında yer alan tarihi yapı ve belediye binasının sağır cepheleri, parazit mimari ile değerlendirilerek kullanıcılara esnek kullanım imkanı sunuldu. Kuzeydoğu tarafında, tasarlanan parazitle meydanın alt kotunu eylem ve aktivitelerle birbirine bağlayan bir kent amfisi önerildi.

Metro çıkışının bulunacağı alana mekansal boşluk yerleştirilerek meydan iki katmanlı olarak oluşturuldu. Ulaşım güzergahını kullanan insanların meydana dahil olması sağladı. Sirkülasyon aksları belirlenerek işlevsel parçalama yapıldı, her iki negatif katmanın da erişilebilir olması dikkate alındı.

Dokuda okunan avlu tipi yapılaşmalardan yola çıkılarak, meydandaki programı oluşturacak  katılımcı atölye mekanları çeperlere yerleştirildi. Avlu çeperine yerleştirilen atölyelerde üretilen ürünlerin, meydanın cephesi haline gelerek işlev kazanan tarihi yapılarda sergilenmesi önerildi.

Meydanın güneyinde alt kot üst kot ilişkisini sağlayan sokak, sanat sokağı olarak önerildi.

Marmaray hattından gelen gürültünün azaltılması için, meydanın güney alt kotu Marmaray sınırına akustik paneller yerleştirildi. Paneller, aynı zamanda sanat sokağında sergi panosu görevi görmektedir.

PROGRAM ÖNERİSİ:

Bir şehrin kamuya açık alanlarında bir araya gelmeler ve günlük etkinlikler, bireylere başka başka insanlarla birlikte olma, sergiledikleri davranışlar görme imkanı sağlar. Meydanın kuzeyinde bulunan ve 1840 yıllarından beri var olan Bakırköy Mezarlığı, Bakırköy’ün kimliğinde önemi bir yere sahiptir. Bakırköy Mezarlığı’nda kabri bulunan pek çok değerli sanatçı, oyuncu, yazar ve şair vardır. Bu figürlerden yola çıkarak meydandaki atölye programı belirlendi. Aynı zamanda atölye mekanları, isimlerini bu değerli kültü insanlardan almaktadır.

• Tarık Akan Cep Sineması
• Ragıp Gökcan Resim Atölyesi
• Halit Bakır Baskı Atölyesi
• Kemal Künmat Heykel Atölyesi
• Halit Ziya Uşaklıgil Edebiyat Atölyesi
• Münir Özkul Tiyatro Atölyesi
• Gösteri-Dans Atölyesi
• Cumhuriyet Kütüphanesi

Bakırköy Kültür Sanat Merkezi, ticari yapılar içerisinde boğulmuş durumdadır. Sanat Merkezi’ne kuzey komşu yapı adasının zemin kotları, sanat alanında halk tabanlı kolektif eğitim ve üretimler için önerilmektedir. Böylece Meydan Atölyeleri, Sanat Sokağı ve Bakırköy Sanat Merkezi ve Kolektifler arasında bir kültür rotası oluşumu sağlanacaktır.

• Performans Sanatları Kolektifi
• Müzik Kolektifi
• Resim Kolektifi
• Zanaat Kolektifi