3. Ödül, İstanbul Küçükçekmece Eğitim Kampüsü Proje Yarışması

A. PROJE ALANININ SINIRLARINA VE BOYUTUNA YÖNELİK KARARLAR

Proje alanının sınırları, boyutu ve yapılaşma koşulları ile ilgili konu iletilen ilgili tüm resmi yazışmalar ve ekleri incelendikten sonra şu şekilde belirlenmiştir.

Şartname ile gelen ilk dokümanlarda proje alanının 842 ada 23 parselde yer alan 141.447 m² alanlı taşınmaz üzerinde yapılacağı ifadesi yer almaktadır. (bkz. şema 1) Aynı dokümanlardaki resmi yazışmalarda Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından yapılan revizyon ile proje için belirlenen taşınmazın alanının 115.665 m²’ye düşürülmesi ve yeni 842 ada 38 parselde yer aldığı konusu tarafımıza iletilmiştir. (bkz. şema 2) Proje alanındaki bu alansal küçülme alanın kuzeyinde yaklaşık 25.00 m²’lik parçanın İdari Tesis Alanı olarak ayrılması sonucudur. Bu resmi yazışmalara ek olarak gönderilen 1/5000 ölçekli Revizyon Nazım İmar Planı, 1/1000 Ölçekli Revizyon Uygulama İmar Planı ve notları, İstanbul Valiliği Kadastro Müdürlüğü’nden alınmış Teknik Belge Krokisi incelenerek proje alanının yeni sınırları belirlenmiştir.

Ancak çekme mesafeleri ile ilgili plan notlarındaki ifadeler ile imar planındaki ifadelerin çeliştiği görülmüş ve Soru-Cevap aşamasında konu idareye iletilmiştir.

Soru-Cevap aşaması sonucunda tarafımıza iletilen dokümanlarda çekme mesafesi ile ilgili konu açıklığa kavuşturulmuştur. Fakat konu ile ilgili ek olarak gönderilen ve esas alınacağı ifade edilen üzerinde çekme mesafelerinin işlendiği (CAD) çizimde alanın kuzey sınırı eski halinde (842 ada 23 parselde yer alan 141.000 m² alanlı taşınmaz) resmedilmiştir. Bu haliyle proje alanı 130.202 m² olarak okunmaktadır. (bkz. şema 3) Sadece alanın güneybatısında derenin içinden geçtiği kısım alanın dışarısında bırakılmıştır. Oysa ki dokümanlarda alanın kuzey sınırındaki revizyon ve alanın küçültüldüğü net olarak güncel resmi yazışmalar ve ekleri ile belirtilmiştir. Konu ile ilgili olarak yarışma prosedürü gereği idare ile iletişim kurma imkanımız olmadığı için proje alanının sınırları elimize ulaşan tüm dokümanlar incelenerek; güncel ve resmi belge niteliği taşıyanlar baz alınarak belirlenmiştir. (bkz. şema 4)

En kötü senaryoya bağlı ve alanın en küçük hali ile projenin çözümlenmesi gereği ilke olarak benimsenmiştir. Sonuçta soru-cevaplar ertesinde gelen çizimdeki kısmi olarak alanın içinden geçen dere de alanın dışında bırakıldığında proje alanının esasında gerçek boyutunun 104.080 m² olduğu anlaşılmıştır. Bu bağlamda proje alanının önemli ölçüde küçülmüş olması, yapılaşma açısından sıkıntı yaratan dar üçgen geometrisi ve yoğun ihtiyaç programı dikkate alındığında, üzerinde yer alan ve korunması öngörülen yapılara yönelik konu önemli bir başlık olarak belirmiştir.

B. PROJE ALANINDA YER ALAN YAPILARA YÖNELİK KARARLAR

Proje alanının kuzeyinde zemin+3 katlı 1 adet lise binası ve zemin+asma katlı 2 adet atölye yapısından oluşan okul yer almaktadır. Yaklaşık 10 yıllık yapıların zeminde kapladıkları alan 3.500 m² ve toplam inşaat alanları ise 9.000 m²’dir. Lise binasında 16 adet derslik ve 8 adet işlik/laboratuvar bulunmaktadır. Atölye yapılarında ise her birinde 6 adet atölye ve 2 adet derslik yer almaktadır. Mevcut okulda toplamda 20 adet derslik ve 20 adet atölye/işlik/laboratuvar bulunmaktadır. Ayrıca birer adet kütüphane, kantin, beden eğitimi salonu ve idari birimler yer almaktadır.

Bu noktada ihtiyaç programının yoğunluğu, alanın sınırlı boyutu ve üçgen geometrisi birlikte şartnamede talep edilen açık alan dizgeleri (bkz. şema 5) göz önüne alındığında yapıların ortalama kat adedi 5 kat olarak tespit edilmiştir.

Dolayısıyla özellikle alanın geometrisinden dolayı kampüsün eğitim birimlerinin konumlandırılacağı en uygun noktasında yer alan az katlı mevcut yapılaşma planlamada önemli bir engel teşkil etmektedir. Mevcut üç yapının alan içerisindeki konumu, kapasiteleri ve kat adetleri göz önüne alındığında korunmaları 110.000 m²’lik yeni eğitim kampüsü için olumsuz etki edecektir. (bkz. şema 6) Yeni kompleksin sağlıklı bir şekilde farklı yaya erişim imkânlarını ve açık alan dizgelerini barındıran bir örüntü ile planlanmasının önünde söz konusu yapılar engel oluşturmaktadır. Yapıların mimari özellik açısından da korunması yönünde bir özellik taşımadıkları görülmektedir.

Bu nedenle mevcut okul gözetilerek etaplanabilir şekilde yeni kampüsün yerleşim planı oluşturulmuştur. (bkz. şema 7) Mevcut yapıların işlevinin inşa edilecek birinci etap yapılarına transfer edilerek kaldırılması önerilmektedir. Yeni eğitim yapıları, kaldırılacak yapıların belirtilen kapasitesi ihtiyaç programına eklenerek planlanmıştır. Bu sayede önerilen kampüs alanında beklentilere yanıt verecek açık alan dizgelerine sahip bir örüntü önerilebilmiştir. (bkz. şema 8)

C. YERLEŞİM KARARLARI

Eğitim Blokları: Eğitim blokları alanın kuzeyinde yer almaktadır. Alanın dar üçgen geometrisinden dolayı alandaki en sağlıklı yerleşilebilir bölgede eğitim ile ilişkili ihtiyaçlar çözümlenmiştir. Ayrıca arazideki kuzey-güney yönündeki kot farkından faydalanarak yol kotundan tören alanına ve eğitim bloklarına girişin sağlandığı, bloklar arası ilişkilerin arkad ile kurulduğu üst platoya erişilmektedir. Üst platodan amfi tiyatro ile alt kotta yer alan forum alanına erişilmektedir. Bu alan aynı zamanda bir alle ile alanın güneyine kadar uzanan okul bahçesi ile aynı kottadır. Söz konusu kuzey rüzgarlarından korunaklı forum alanını önce bir arkad, ardından da yukarıdaki blokları bu kotta birbiri ile ilişkilendiren bir podyum sarmaktadır.
(bkz. Genel Yerleşim Kararları Şeması)

Merkez: Alanın ortasında yer alan açık spor alanları, ticari birimler, mescit ve kreşin yer aldığı meydan eğitim dışı zamanlarda da çevre sakinlerine hizmet verecektir. Bu alandan alanın batısında yer alan Menekşe Deresi ile ilişkili şekilde ele alınan rekreatif yeşil alana erişilmektedir. Merkez aynı zamanda alanın batısında yapımına başlanan İstanbul Tema Park projesini ile ilişki kuran bir köprü ile söz konusu proje kapsamında dere kenarında yer alacak alış-veriş merkezleri ve kongre-fuar alanı ile ilişkilendirilmiştir. Söz konusu bağlantının bir diğer gerekçesi ise bu bölgeden geçen tasarım aşamasındaki iki raylı sistem hattının kesişim noktasında yer alacak istasyondan alana erişimin sağlanmasıdır. (bkz. 1/5000 Genel Plan)

Yurtlar Bölgesi: Yurt blokları alanın güney ucunda konumlandırılmıştır. İkisi erkek, ikisi kız yurdu olmak üzere 4 adet zemin+5 katlı avlulu blok bu bölgede yer almaktadır. Bölgenin ayrı bir girişi ve açık otoparkı bulunmaktadır.

Açık Alan Dizgesi: Proje kapsamında aşağıda sıralanan açık alan kullanımları önerilmektedir.
Okul giriş platosu-tören alanı
Açık forum alanı ve amfi tiyatro
Arkadlar
Kuzey – güney Allesi
Avlular- İç bahçeler
Batık bahçeler
Meydanlar
Spor alanları
Dere kenarı rekreatif yeşil alan ve kır benzeşimli peyzaj
Yol kenarı tampon yeşil alanlar ve koridor ağaçlamaları
Yapılarda kat bahçeleri

D. PLANLAMA İLKELERİ

Gerekli açık alanların imkânlar dahilinde azami oranda nasıl sağlanacağı araştırılmıştır. Bu anlayışla kompakt planlama ilkesi ve eğitim bloklarının tasarımında Melez Yapı/Hibrid Blok yaklaşımı benimsenmiştir. Üç geniş açıklığa gereksinim duyan işlev grubu (kapalı spor salonu, kapalı yüzme havuzu ve konferans salonu) önerilen üç eğitim bloğunun avlusunun/iç boşluğunun içinde çözümlenmiştir.

Eğitim mahallerinin örgütlenmesinde, kör koridorlu lineer sistemler ve tarak şemalar yerine bir orta mekân etrafında (avlu-galeri vb.) örgütlenmiş döngüsel sirkülasyona sahip merkezi plan anlayışı tercih edilmiştir. Bu şekilde yatayda hareketin kesintisiz olarak kurgulanması ve sirkülasyon alanlarının doğal ışık alan aydınlık mekânlar olarak düzenlenmesi mümkün olmaktadır. Önerilen mekânsal düzenleme yatayda ve düşeyde kullanıcılar arasında etkileşime imkân veren bir karaktere sahiptir. Merkezi plan şeması ve döngüsel sirkülasyon yatayda, yapı içindeki galeri boşluğu ise düşeyde eğitim ile ilgili mekânları birbiri ile ilişkilendirmektedir. (bkz. Sirkülasyon Şemaları)

Okulun ana giriş platosu 19.00 kotu olarak belirlenmiştir. Kütlelerin ana girişleri bu kottan sağlanmakta ve kütleler arkadlarla korunaklı olarak birbirlerine bağlanmaktadır. Bu kotta ana girişleri bulunan yapılar; 3 adet Eğitim Bloğu, Kütüphane ve Kampüs Merkez Yönetim Binasıdır. Eğitim Bloklarının giriş kotunda seyirci – dinleyici girişleri, fuayeler, kantinler, çok amaçlı hacimler, destek eğitim mahalleri bulunmaktadır. Genel anlamda bu kat serbest planlı kat olarak değerlendirilmiştir.

Bu kotun üzerinde eğitim hacimleri (derslikler, işlikler, idare) yer almaktadır. Eğitim Bloklarının bu tekrar eden normal kat planlarında ise her katta 32 adet derslik, 4 adet laboratuvar veya resim/müzik dersliği, 4 adet öğretmen odası, 4 adet müdür yardımcısı odası, 4 adet öğrenci WC grubu, 2 adet öğretmen WC grubu, kapalı teneffüs holleri ile ilişkili 4 adet kat bahçesi yer almaktadır. (bkz. Plan ve Kesitte İşlevsel Dağılım Şemaları)

Alt kotta (15.00 kotu) ise açık forum alanı ve amfi tiyatronun yer aldığı ve alle ile alanın güneyinde uzanan okul bahçesi ile düz ayak ilişkilenen avlu ve avluyu sarmalayan şekilde yukarıdaki blokları bu kotta birbirine bağlayan bir podyum/baza yer almaktadır. Bu kotta yemekhane, spor salonu, yüzme havuzu, konferans salonu, sağlık merkezi, öğrenci kulüpleri, kantinler ve kapalı teneffüs alanları yer almaktadır.

Yapıların içine aldığı boşluk ve galeri sayesinde doğal ışık ve doğal havalandırmadan azami ölçüde yararlanması ve sığınak, teknik mahal, depo vb. mahaller dışında sirkülasyon alanları dahil tüm hacimlerin doğal ışık ve hava ile sağlıklı bir ilişki kurması hedeflenmiştir.

Cephe kurgusu olarak tekrarlanmadan kaynaklanacak tekdüzeliğe imkan vermeyen, düşey etkili, farklı ritimlerle kurulan ikinci bir cephe sathı olarak kurulan cephe düzlemi önerilmektedir. Arkadlarla dil birliği içinde yapıların cepheleri ele alınmıştır.

Taşıyıcı sistem 1.20 m’lik modül üzerinden kurulan ve tüm alana yayılan ızgara sistem ile kurulmuştur. Tüm yapılar 3.6m ve 7.2m açıklıklı aks sistemi ile çözümlenmiştir. Sadece alanın kuzeyinde yer alan kapalı otopark ve teknik merkezde 8.4m açıklıklı sistem kullanılmıştır. Ana taşıyıcı sistem betonarme kaset olarak önerilmektedir. Geniş açıklıklı kapalı spor salonu, kapalı yüzme havuzu ve konferans salonunda geniş açıklıklar çelik kafes kiriş üst örtü strüktürü ile geçilecektir. (bkz. Taşıyıcı Sistem Şemaları)

Temelde açık alan tanımlayabilme becerisine sahip kütle kompozisyonu ve örüntüye sahip, kompakt, sade bir mimari dile sahip bir eğitim kampüsü önerilmektedir.