3. Ödül, Karabağlar Belediyesi Kamusal Açık Mekan ve Kent Meydanı Kentsel Tasarım Yarışması

Proje Raporu

KENTSEL TASARIM YAKLAŞIMI

Mevcut Durum

Proje alanı Karabağlar’ın yoğun yerleşim dokusu içerisinde yer almakta olup, önemli ulaşım aksları üzerinde yer almaktadır. Alan 41910 metrekare büyüklüğünde olup Karabağlar’ın kent meydanı ve bazı kamusal açık mekan ihtiyacını karşılayacak niteliktedir. Proje alanı mevcut imar planında yeşil alan ve spor alanı olarak belirlenmiştir. Alanın çevre kullanımlarında ise yoğunluklu olarak konut kullanımı yer almaktadır. Ayrıca, proje alanın kuzeyinde yer alan Pazar yeri çevre kullanımları ile olan yaya erişimini proje alanının içerisinden sağlanmaktadır. Alanın içerisinde oluşan mevcut yaya izlerini şekillendiren diğer bir etmenin alanın içerisinde yer alan kuru dere olduğu görülmektedir.

Öneri Proje Yaklaşımı

Proje kapsamında istenen Karabağlar kent meydanı ve bu kent meydanı ile birlikte çalışan kamusal açık mekânların tasarımı, Karabağlar’ın kültürel geçmişi göz önünde bulundurularak vurgulanmıştır. Bu kapsamda kentsel yaşam kalitesi ve kentin mekânsal kimliğine katkı sağlayan, kamu yararını gözeten, kent ekonomisine katkı sağlayabilecek, işlevsel ve yenilikçi çözümler öneren farklı kamusal açık mekân kullanımları ön görülmüştür. Öngörülen özgün kamusal açık mekânlar ve kent meydanı ilişkisi proje alanı içerisinde tasarlanan ana omurgayı oluşturan yaya promenatı ile güçlendirilmiş ve sürekliliği lan bir açık alan kurgusu yaratılmıştır.

Proje alanı tasarım sürecinde Karabağlar’ın kent belleğinde yer alan 200 yıllık üzüm bağlarının ve meyve bahçelerinin temsili olarak canlandırılması, kent halkının bu konuda bilinçlendirilmesi ve ekolojik duyarlılık, tasarımın ana fikrini oluşturmaktadır. Bu amaçla kurgulanan açık ve kapalı alan sisteminde kent halkının üzüm üretimi hakkında bilgi sahibi olabilecekleri ve bu konuda deneyim kazanabilecekleri “Kara-bağlar Üzüm Bağı, Meyve Bahçeleri” ve “Kara-bağlar Üzüm Tarihi Müzesi” önerilmiştir. Karabağlar kentinde her yıl düzenlenen “Karabağlar Kavacık Üzüm Festivali’nin” bir bölümünün yeni tasarlanan Karabağlar Meydanında düzenlenmesi hedeflenmiştir. Ekolojik (Organik, Biyolojik) tarım anlayışı ile üretilen üzüm ve diğer meyvelerin satış ve pazarlanması konusunda, mevcut Pazar yeri tasarımı etkileyen/etkilenen bir program elemanı olarak değerlendirmeye alınmıştır. Ayrıca, önerilen açık spor alanlarıyla alanın içerisinde bulunan mevcut kapalı spor tesisinin işlevi artırılarak proje alanına bütünleşmesi sağlanmıştır.

Alan Yerleşim Stratejisi

Proje alanı tasarımı temel olarak üç aşamada gerçekleşmiştir. İlk aşamada alanın mevcut dokusu ve çevre kullanımları ile ilişkisi incelenmiş ve tasarım kurgusunun oluşturulması hedeflenmiştir. Bu bağlamda alanın içerisinde yer alan ve korunması amaçlanan kapalı spor tesisinin alana bütünleşmesi amaçlanmıştır. Ayrıca, alanın kuzeyinde yer alan pazar alanının, gerek proje alanı içerisindeki yaya erişimini şekillendiren gerekse tasarım ana fikrinden etkilenen/etkileyen önemli bir faktör olması nedeni ile tasarım sürecinde proje alanı ile birlikte çalışan bir mekan olarak kurgulanması hedeflenmiştir.

İkinci aşamada, alanın mevcut dokusunda yer alan ve alan ile bağlantısının güçlendirilmesi hedeflenen “Kapalı Spor Tesisi” ve “Pazar Alanı”, farklı kotlarda çalışan bir yaya promenatı ile proje alanıyla bütünleşmesi sağlanmıştır. Bu bağlamda proje alanının mevcut dokusunun öneri “Karabağlar Meydanı” ile birlikte çalışması ve bağlantısının sağlanması amaçlanmıştır. Üçüncü aşamada ise tasarımın ana fikrini oluşturan Karabağlar’ın geçmişe ait kültürel alt yapısını ortaya çıkarabilmek amacı ile proje alanı içerisinde “Üzüm Bağı, Meyve Bahçeleri” ve “Üzüm Bağı Tarihi Müzesi” öngörülmüştür. Projede yer alan “Kapalı Spor Tesisi” ise bu alanı destekleyen “Açık Spor Tesisleri” ile birlikte kurgulanmış ve Karabağlar ilçesi için hizmet etmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda farklı toplumsal grupları kucaklayan, ekolojik duyarlılıkla ele alınmış güncel ve çağdaş bir çizgiye sahip Karabağlar Meydanı farklı nitelikteki açık ve kapalı alanlar ile güçlendirilmiş ve ilçenin yeni odak noktası olarak kurgulanmıştır.

Yaya aksları

Karabağalar meydanının çevresi ile ilişkilerini güçlendiren ana yaya arterleri düzenlenmiş ve proje alanı içerisinde oluşturulan açık ve kapalı alan kurgusu ana omurgayı oluşturan yaya promenatı ile desteklenmiştir. Alanın kuzeyinde yer alan ve alanın içerisindeki mevcut yaya erişimini şekillendiren pazar alanı ise proje alanı ile birlikte kurgulanmış ve yaya promenatı ile proje alanına bağlantısı sağlanmıştır.

Ulaşım sistemi ve Otopark Alanları

Proje alanı içerisinde taşıt yolu yer almamaktadır. Proje alanı çevresinde alana hizmet verebilecek nitelikte dört adet açık otopark bulunmaktadır. İleride oluşabilecek otopark sıkıntısının engellenmek amacı ile Karabağlar Meydanı altında 200 araç kapasiteli kapalı otopark öngörülmüştür.

Yeşil Alan Sistemi

Proje alanı içerisinde tasarlanan yeşil alan sisteminde çeşitliliğe önem verilmiş ve farklı kullanımlar önerilmiştir. Bu kapsamda alanın mevcut kimliğinde yer alan Karabağlar’ın iki yüz yıllık üzüm bağlarının canlandırılması amaçlanmış ve kentlinin üzüm yetiştirmeyi öğrenebileceği ve deneyimleşebileceği “Karabağlar Üzüm Bağı” tasarlanmıştır. Ayrıca kentsel tarımı desteklemek amacı ile üzüm bağı ile birlikte çalışan kentsel meyve bahçeleri öngörülmüştür. Alanda tasarlanan aktif rekreasyon alanları olan, açık spor ve çocuk oyun alanları ile pasif yeşil alanlar ise proje alanı içerisinde yer alan diğer kullanımlardır.

Önemli Alanlar ve Karabağlar Meydanı ile İlişkisi

Karabağlar Meydanı, proje alan içerisinde yer alan tüm açık ve kapalı alanların bütünleştiği güçlü bir odak noktası olarak tasarlanmıştır. Karabağlar Meydanı ve meydan tasarımını destekleyen açık ve kapalı alanlar aşağıda kısaca incelenmiştir;

Karabağlar Meydanı: Meydan içerisinde yer alan tasarım öğeleri ile birlikte resmi tören, festival, sergi gibi sanatsal ve kültürel işlevlere olanak sağlayacak şekilde düzenlenmiştir. Proje alanının ana girişi meydanın bir uzantısı olarak tasarlanmıştır. Karabağlar Meydanı dikdörtgen formda oluşturulmuş olup, yaya promenatı meydanı iki taraftan sarmaktadır. Meydan çok işlevli açık seyir amfisi ile sonlandırılmıştır. Seyir amfisi ve ana yaya aksı arasında kalan alan “Karabağlar Meydanı Alt Etkinlik Alanı” olarak adlandırılmış, amfinin tektoniği ile gösteri, performans, toplantı amaçlı kullanılması hedeflenmiştir.

Yaya Promenatı: Karabağlar meydanını çevreleyen sonlandırıcı kentsel bir odak olarak nitelendirilmiştir. Karabağlar meydanına kesintisiz bir şekilde gelen yaya akışını sağlamakta olup, meydanın çevre kullanımlarında yer alan kapalı ve açık spor tesisleri ve Pazar alanı ile ilişkisini kuvvetlendirmektedir.

Karabağlar Üzüm Bağı: Karabağların 200 yıllık üzüm üretimini canlandırmak amacı ile Ekolojik (Organik, Biyolojik) tarım anlayışı ile kentlinin üzüm yetiştirmeyi deneyimleşebileceği ve öğrenebileceği bir kent bağı tasarlanmıştır. Bu bağ Karabağlar meydanının bir üst kotunda yer almakta, çok işlevli seyir amfisi ile Karabağlar Meydanına bağlanmaktadır.

Karabağlar Üzüm Tarihi Müzesi: Müzede, üzümün üretim aşamasından tüketim aşamasına gelene kadar hangi aşamalardan geçtiğini kentlilere aktarmak, antik dönemden günümüze kadar üzümün tarihini ve üzümün Karabağlar ilçesi ile bağını anımsatmak amacı ile öngörülmüştür. Müze üçgen formda olup tasarlanan yaya promenatı ile sarmalanmaktadır, bu promenat müzenin üzüm bağı ile bağlantısının sağlanmasını amaçlamıştır. Müze’nin giriş holü Karabağlar meydanına açılmakta olup, meydanın kimliğini güçlendirmektedir. Pazar Alanı: Tasarlanan Yaya Promenatı’nın başlangıç noktalarından birinde konumlanmaktadır. Pazar alanında haftalık pazar işlevinin sürdürülmesi amaçlanmış ve ayrıca haftanın her günü faaliyetini sürdüren daha özellikli ürünlerin satıldığı bir Pazar Alanı olarak kurgulanmıştır. Yeni Pazar alanı tasarlanan yaya promenatı ile Karabağlar Meydanına bağlanmış ve Pazar alanındaki mevcut sirkülasyonun meydan kotuna aktarılması amaçlanmıştır.

Kapalı ve Açık Spor Tesisi: Önerilen yaya promenatı ile meydana bağlanmıştır. Kapalı ve Açık spor tesisleri meydanın çok yakınında konumlandıkları için meydandan bağlantısı kopuk değildir.