3. Ödül, LSV Çerkeş Doğal Yaşam Merkezi Ulusal Fikir Proje Yarışması

Office PAN'ın hazırladığı MimariAçıklama Raporu:

Günümüzde kent insani, doğal hayat akışı içerisinde, gündelik meşguliyetler, stres arttırıcı etmenler ve efektif olmayan sosyal hobilerle ilgilenmek zorunda kalmaktadır. Bu da yine insan için, sağlık konusunda ciddi problemlerin kaynağı olarak görülmekte, bu noktaya dikkat çekilmektedir. Elbette rutin tempoyu tamamıyla terk etmek, pratikte çok mümkün gözükmemektedir. Oysa şu da bir gerçektir ki insan, her ne kadar hareketli kent yaşamında bir rol üstlense de yine de sosyalleşme yetisini kullanamamaktadır.

Bu bağlamda, daha iyi ve sağlıklı yaşama potansiyellerinin farkına varılması adına, sağlık formasyonu güçlü ve bunu bir yaşantı haline getirebilecek sosyal alan olgusu önem arz etmektedir. Aynı gayret ile tasarlanan Çerkeş LSV Doğal Yaşam Merkezi, kullanıcısına mekân kalitesinin yanında sağlıklı yaşam sistemi önerir.

Her kitleden kullanıcının, kendisini düşlediği bir mekân kurgusu, elbette çok sayıda kullanıcı için esnek çözüm olanaklarını akla getirir. Belki de kullanıcı, yapılaşmayı yapay görüp, konvansiyonel yöntem ve doğal malzemeler ile üretilmiş barınma birimlerini sıcak bulacaktır. Üzerinde düşünülecek olursa, doğanın kendisi zaten barındırdığı her canlı için esnek mekân değil midir?

O halde kullanıcı, tasarlanan doğal yaşam merkezine “arınma” maksadıyla gelmelidir. Düşlediği şey, sağlıklı hayatın bir sisteme oturtulduğu, bunu yaparken doğal malzeme ve yöntemlerin dışlanmadığı, yaşantının her dalında doğanın başrol ve asıl mekân olduğu yeni bir dünyadır. Fakat bu sefer aklımıza bir başka sorunun gelmesi de muhtemeldir; insan doğada kalacak olsa yaşantısına tek başına mı devam edecektir?

İnsan, elbette hür idaresi ve vicdanı olan bir canlıdır. Yani sosyal bir canlıdır. Konuları & davranışları güdü şeklinde değil, düşünerek çözmeye uğraşır. Bunu yaparken de diğer insanlarla etkileşime geçmek zorundadır. İnsan sosyal bir varlıktır. Sosyalleşme de hem fiziki hem de ruhen insan sağlığında direkt etkisi olan bir kavramdır.

Günümüz toplum bireyleri, ara yüz kullanımının yaygın olduğu ve birbirleriyle efektif etkileşime geçemediği sanal platformlar üzerinden sosyalleşerek haber alma özgürlüğünün doruk noktasında yaşamakta, fakat fiziki temas gerektiren sosyo – kültürel etkinliklerin dışında yer almaktadır. Bu bağlamda kişinin iç dünyasında halk içinde kendini birey hissetmekten çok, birey sınırları dâhilinde var olma mücadelesi yaşanmaktadır. Oysa optimum fayda sağlayacak düzeyde farklı platformlardan faydalanma amacı ile kişi kendisini geliştirir, ruhen zenginleşir ve bilinci daha sağlam karar verme, düşünme mekanizmasına dönüşür.

Elbette bu süreç dâhilinde kişinin farklı düşünce, farklı gayret ve farklı disiplinlerden kimseler ile irtibatı olmalıdır / olacaktır. Karşılıklı fikir alışverişinin olduğu, sosyallik olgusunun tam anlamıyla gerçekleştiği, farklı fikirlere açık & duyarlı ve sonucunda ders çıkarıp kendini geliştirmeyi sağlayan ortamlar bireyin hayatında dönüm noktası niteliğinde kavşaklardan oluşacaktır. İşte bu kavşaklardan biri, belki de en önemlisi sağlık & rehabilitasyon kurumlarıdır.

Bu bağlamda tasarlanan Çerkeş LSV Doğal Yaşam Merkezi, sağlıklı birey olma yolunda ilerleyen insanlara verilecek hizmetin verimli bir şekilde işlenebilmesi ve lineer bir döngüde ilerletilmesi, şüphesiz fonksiyonel, sosyal gereksinimleri göz ardı etmeyen ve sürdürülebilir sağlık mekânları ile gerçekleşmelidir.

“Sürdürülebilirlik” genelinde bahsi açmak gerekirse; karşımıza niteliksel yönleriyle birbirinden farklı konu başlıkları çıkar. Bunlardan biri olan sosyo – kültürel sürdürülebilirlik; halk özünde ve davranışlarında, gelenek & göreneklerinde farklı ya da aynı ortamlar ile etkileşim sonucu ortaya çıkan folklorik kimlik özelinde devamlılığı amaçlar. Bunun için gerekli kıstaslar sosyal olma (etkileşime girme), halk özünde enformatik ve ahlaki gelişim, bunun yanında tecrübeyi arttırma gayretidir. Söz konusu ölçütlerden realitede karşılığı belki de en zor çözümlenebilen “sosyal” olma durumu, üzerinde durulması gereken önemli bir alt başlıktır. Kendi içinde yaşayan ve var olan; bunu yaparken (servis alışverişi hariç) dışarıdan kopuk sosyal yaşantı sahnesiyle bütünleşik konvansiyonel kamu binaları yerine özel – tüzel dengesini kurabilen organik bina çözümleri günümüz mimari eğilimleri içerisinde sıkça denenen bir olgudur.

Çerkeş LSV Doğal Yaşam Merkezi tasarımında da yukarıda sıralanan bu dinamikler, projelendirilen mimari tutum için röper noktası teşkil etmektedir. Mimari tasarım ve program gibi farklı nitelikte iki öznenin aynı dilde bütünleşik çözümü için sarf edilen çaba, “sosyal” organik bina anlayışı etrafında şekillenmiştir.

Bu bağlamda, doğal yaşam merkezi dâhilinde, sağlıklı bir gündelik yaşam olgusunun her anına tanıklık edilebilen bir köy tasarımı, proje için kaynak referanstır. Kullanıcı burada, hem kendi sağlık durumunu güçlendirmek için, hem de bu yönde yaşam kalitesini arttırmaya yönelik kişisel zevk ve hobilere cevap alabilmesi için, gerekli yeter koşulları görebilecektir.

Arınmanın başlıca bileşenlerinden biri de eğitimdir. LSV Çerkeş Doğal Yaşam Merkezi her yaş grubundan konuklarına (ve özellikle çocuklara), kendi özelliklerine göre daha sağlıklı bir yaşam sürdürmenin yollarını öğretecek, aslında herkesin bildiği ama uygulamadığı az yemek, çok su içmek, doğal beslenmek, olumlu düşünmek, spor / egzersiz yapmak, kaliteli ve yeterli uyku gibi temel yaşam ilkelerini hatırlatacak & yaşam boyu benimsemesini destekleyecek eğitim ortamları sağlayacaktır.

Bu bağlamda, tıpkı köy yaşantısında olduğu gibi, doğal yaşam merkezi kullanıcıları, organik tarım ve hayvancılık yapacak, kendi yaşam döngüsünü merkez içerisinde kendisi devam ettirecek, bu esnada ekolojik dengeden & prensipten ödün vermeyecek nitelikte olacaktır.

Yapı mekan kalitesi, kullanıcı profili için belirlenmiş misyon niteliğindeki kriterler ışığında, mimari gerekçelerle parçalı sistem kompozisyonu içerisinde çözülmüştür. Bu bağlamda, sosyal kullanım platoları, parçalı kütle kompozisyonu ile içli dışlıdır. Sistemin fiziksel anlamda genişlememesi şeklinde bir durum söz konusu değildir. Daha önce de belirtildiği üzere, burası, organik yaşam alanı olgusunun gerçekleştiği bir alandır.

Mekan kurgusu, doğaya saygı çerçevesinde, minimum dokunuş iradesiyle biçimlenmiştir. Kütleler yerden kopartılmış, hafif taşıyıcı strüktür elemanları seçilmiş, (genelde pasif) ekolojik tasarım ilkeleri doğrultusunda yapısal önlemler alınmıştır.

Özellikle göl çevresi gezinti yollarının tabiata terk edildiği, insan eliyle tasarlanmış yaşantının daha tenha bir bölgede araziye tutunduğu yerleşim kararlarında; tarım alanlarının parselizasyon ve tarımsal yönelim gerekçeleri ile arazinin kuzey bölümünde yerleştirilmesi uygun görülmüştür.

Yapıların dili, hem konut tipolojisine, hem de mimari dilin sadeliği ve samimiyetine vurgu yapar. Kullanıcıyı bünyesine almasıyla, ona yabancılık hissettirmeyecek; fakat sağlıklı yaşam kalitesiyle her zaman özlediği bir yer konumuna yükselecek olan doğal yaşam merkezi, rutin sayılabilecek mimari kaygı ve sonuçlarının aslında ne kadar büyük bir zenginliğe yol açabileceğinin kanıtıdır.

Yapılaşma alanında, birbirleri ile gabari konusunda yarışmayacak nitelikte yapı gruplarının toplandığı bir takım odak noktaları yer almaktadır. Söz konusu odak noktaları, fonksiyonları nedeniyle yapıları da gruplandırır aslında. Kullanıcıya, doğaçlama bir gezintiye çıkarıyormuş hissi yaşatan, fakat aslında tasarlanan sistemin kurgusu dâhilinde sürprizli mekânların deneyimlenme amacı güden kütle kompozisyonu, bu yönüyle ilgiyi sürdürme gücünü kuvvetli tutar.

Blokların mimarisinde, iklimsel verilerin kuvvetli bir parametre olarak kullanımına izin verecek şekilde biçimlenişe gidilirken yapı dillerinin kişiselleştirilebilmesine de özen gösterilmiştir. Bu bağlamda farklı çatı eğim ve yönelimlerinin yanı sıra, malzeme ve renk ayrımıyla da kullanıcı istediği röper anlamı kendisi koyabilmektedir.

İşte bu kıstaslar ışığında tasarlanan Çerkeş Doğal Yaşam Merkezi, sağlıklı, ekolojik ve sosyal mekan olgusunu birincil sıraya koyarak her program maddesinin yüksek işlevsel verim ile karşılanabilmesini ve odak noktaları & kollarıyla organik sosyal yaşantıya yön vermeyi hedefler.