3. Ödül (Öğrenci Kategorisi), Cemer Düşten Gerçeğe Tasarım Yarışması 2018

Uluslararası 3. Cemer Düşten Gerçeğe Tasarım Yarışması - DÜNYA BİR OYUN PARKI

Oyun Ormanı

Çocuklar için belki de en iyi oyun alanları ağaçlar ve çevrelerinde yarattıkları mekanlardır. Böyle doğal ortamlar, çocuklara sayısız deneyim mekanları tanımlar ve çokça aktiviteye açıktır. Bu aktiviteler kullanıcı-çocukların hayal güçleri ile sınırlıdır; ağaca tırmanılabilir, çevresinde oynanabilir, yaslanılabilir, dallarına asılabilir, altından geçebilir, atlanabilir veya sadece altında oturulabilir.

Oyun ormanı, kentin içinde, çocuklara bu en heyecanlı ve en eski oyun alanını sunmaya çalışır. Ağaç gövdeleri gibi dikilen direkler, ağaç dalları gibi açılan çapraz dirsekler ve metal gölgelikler, çocuklara ucu açık, belirli bir tanımlamaya sahip olmayan bir oyun alanı-deneyim mekanı vaad eder. Farklı açılarda ve uzaklıklarda konumlanmış direkler, çevreye göre şekillenir; farklı eğimlere uyum sağlar ve çevredeki ağaçları veya diğer elemanları (taş, oturma veya aydınlatma elemanı gibi) da içine alır. Gözenekli metal gölgelikler ise, direklerle birlikte yeşil çimin üzerine farklı gölgeler oluştururken, ağaçlar gibi, altında zaman geçirilebilecek, yaslanılabilecek, gökyüzünü izleyebilecek bir ortam sunar. Gölgeliklerin bazıları bitkilerle yeşillendirilerek, ağaç benzetmesi bir adım ileri taşınmış, daha doğal ve yeşil bir oyun alanı oluşturulmaya çalışılmıştır.

Oyun ormanında, bir çocuk tek başına oynayabileceği gibi, birkaç çocuk aynı anda da etkileşim içerisinde olabilir; çocuğun yaratıcılığını teşvik eden mekan, kullanım şekline göre farklı oyun türlerine açıktır. Direklerin alçak dalları, çocukların yerden güvenli bir yüksekliğe (50-70 cm) çıkmasını sağlarken, daha yüksek dallar elle tutunarak sallanma imkanı verir. Rastgele dizilen direklerin bazıları birbirlerine komşu olur, birbirleriyle etkileşime girer ve aynı anda erişilebilir, tırmanılabilir yeni mekanlar üretir. Aynı zamanda, bu rastgele gelişen sistem, çocukların aralarından geçebilecekleri, koşabilecekleri, birbirlerini takip edebilecekleri açıklıklar oluşturur. Çocuklar direkler arasında bazı spor oyunları da oynayabilir, köpek gezdirebilir, uçurtma uçurabilir. Çünkü tasarım, bir oyun alanı olarak çocuklara yalnızca bir deneyim mekanı sunar ve burada ne yapacaklarına çocuklar karar verir. Tasarımın tek yönlendirdiği durum, birlikte oynamaktır. Birlikte, heyecan dolu bir örüntü içerisinde oynamak, çocukların sosyal becerilerini geliştirmeleri açısından önemli bir değer taşıyacaktır.

Yenilikler

Tanımlı bir aktiviteye yönelik tasarıma sahip olmayan oyun ormanı, çocukların hayal gücüne bağlı olarak, çok farklı şekillerde kullanılma potansiyeline sahiptir. Özellikle belli bir sayıda eleman veya belli bir alan tanımlamaya ihtiyaç duymayan tasarım yaklaşımı, bu açıdan bakıldığında, oyun alanı tasarımına önemli bir esneklik getirmektedir. Mevcut alanlar göz önünde bulundurularak, gerekli sayıda direğin dikilmesiyle oyun alanı oluşturulabilir. Çevre ile uyumlu bir tasarım yaklaşımı benimsenir ve özellikle yeşil alanlarda kurgulanması planlanır. Oyun ormanı belli bir şekile ihtiyaç duymaz ve yere göre şekillenebilir; çevresindeki ağaçları, taşları, tepeleri veya tümsekleri de oyuna dahil eder. Ormanı oluşturan direkler, topoğrafyanın değişimine de ayak uydurur. Böylece değişen eğimlerde bağımsız direklerin yerleştirilmesiyle, farklı farklı oyun alanları kolayca kurulabilir. Tasarlanan gölgelikler ile, hem elde edilen gölgelerle oyun alanına zenginlik katılır hem de üzerilerindeki bitkilerle doğal bir oyun alanı oluşturmaya çalışılır.

Oyun Ormanının getirdiği en büyük yenilik, çocuğa özgürce oynayabileceği, keşfedebileceği mekanlar sunmaktır. Bu mekanlarda nasıl oynanacağını, neler yapılabileceğini, kiminle ve kaç kişiyle oynayacağına çocuk karar verir. Direkler, yalnızca sayısız oyun potansiyeli barındıran birer nesneden ibarettir. Asıl oyun şeklini çocuk kendisi kurgular veya hayal eder.

Teknik Bilgi

Yuvarlak veya elips kesit ahşap dikmeler, ana malzemeyi oluşturur. Bu dikmeler/direkler, kutu profillerle zemin altında oluşturulan beton bloklara, farklı açılarda sabitlenir. Dikmeler koruyucu boyayla kaplanır ve böylece hem hava koşullarından korunmaya çalışır hem de çocuklar oynarken oluşabilecek yaralanmaları engeller. Direklerin uçlarına L profiler yardımıyla temel olarak gölgelik görevini görecek olan metal diskler sabitlenir. Bu diskler gözenekleri sayesinde hem yağmuru bir ağaç gibi süzerek kontrollü bir şekilde yere indirir hem de asıl işlevi olan gölgeleme görevi görür. Aynı zamanda, bazı gölgeliklerin üstüne çeşitli bitkilerin yerleştirilmesi öngörülmüştür. Bu gölgeliklerin gözenekleri yoktur ve yağmur suyunu bitkileri beslemek için kullanmaya çalışır. Direklerin bazılarına gölgeliğe yakın veya yere yakın seviyede yine ahşap dirsekler/dallar monte edilir. Üstte kalan dallar, gerçek bir ağaç dalı gibi işlev görür ve çocukların elle aşılabileceği yüksekliklerde konumlandırılır. Yere yakın dallar ise, çocukların üstlerine çıkabilecekleri küçük yuvarlak platformları taşır. Her iki dal çeşidinin de çocukların ağırlıklarını taşıyabilecek kapasitede, dayanıklı malzemeden yapılması öngörülmüştür. Bu dalların ana direğe bağlantısı, güçlendirilmiş profillerle yapılacaktır. Direklerin yükseklikleri 250 cm ile 350 cm arasında değişmektedir. Üstlerine çıkılan dal ve yuvarlak platformlar ise 50-70 cm yüksekliğe ulaşacak şekilde tasarlanmıştır. Gölgeliklerin yarı çapı 75 cm olarak tasarlanmıştır. Üzerlerine çıkılan yuvarlak platformlar ise 35 cm’lik yarı çapa sahiptir.