FREA, Yunanistan'ın Teselya bölgesine bağlı Larissa Belediyesi tarafından, şehirdeki antik tiyatroyu aktif olarak kent yaşamına dahil edecek proje önerileri için düzenlenen uluslararası yarışmada 3. ödülün sahibi oldu.

Proje Raporu

Δια-Δρομή – DROMOS

(Antik çağlarda yer altı geçişleri için kullanılan uzun geçit,koridor.)

1

LARİSSA ŞEHRİ

Larissa şehri, kültürel ve arkeolojik miras katmanlarıyla 8.000 yıllık bir tarihe sahiptir. Aynı zamanda önemli bir çağdaş kültürel altyapıya ve canlı bir şehir yaşamına sahiptir. Farklı uygarlıkların tarihi izlerini hala bozulmamış olarak görme potansiyeli ve kentin günlük yaşamının bir parçası olması kentin eşsiz zenginliğini oluşturur.

2

ŞEHRİN SORUNLARI / POTANSİYELLERİ

Bugün görünür ve mevcut olan sayısız kültürel ve arkeolojik mirasa ve anıta rağmen, Larissa Şehri hak ettiği arzu edilen çok katmanlı mekansal kaliteye sahip değildir. Kentin geçmişinin varlığı ve geleceği ile bütünleşmesine fazla önem verilmeden, eski şehir planı ilkelerinin yerine yeni gelişmeler getirilmesi nedeniyle kültürel ve arkeolojik anıtlara görsel ve fiziksel erişim sorunları yaşanmaktadır.

1978’de tesadüfen izleri bulunan antik Tiyatro A’, kentin tarihi boyunca olduğu gibi bugünde şehrin merkezini tanımlamaktadır. Ancak ne Tiyatro A’ ne de diğer önemli miras yapıları tam anlamıyla gündelik hayatın bir parçası değildir, hak ettiği değeri görmemektedir.

Bununla birlikte, kentin mekânsal niteliğini zedeleyen önceki müdahalelerden kurtarılması ve arındırılması gerekmektedir. Bu sorunlar, bütüncül bir yaklaşım gerektirecek bir master planı gerektirmektedir. Kentte tanımlanan kültürel rotaların yoğun kültürel miras unsurları ve dolayısıyla kentin zenginliği aracılığıyla zenginleştirilmesi kritik önem taşımaktadır.

3

NE YAPIYORUZ

Projenin temel amacı, Antik Tiyatro A’yı çağdaş kente entegre etmektir. Tiyatroyu halka kazandırarak bu eşsiz anıtı çağdaş yaşamın aktif bir parçası haline getirmek ve halkı bilinçlendirecek miras değerlerinin önemini vurgulamaktır. Bunu başarmak için Antik Tiyatro A’yı çevreleyen açık kamusal alanları yeniden tanımlayıp yeniden tasarlayacağız.

Öncelikli hedeflerimiz, merkezinde antik tiyatro ile yeni bir kültür rotası tarif etmek ve bu rota üzerinde dağınık kültürel, arkeolojik değer ve alanları dahil etmektir. Bu sayede kentin kimliğine damga vurma potansiyelini ortaya çıkarmayı hedefliyoruz.

4

NASIL YAPIYORUZ

Antik Amfitiyatro A: Kentin önemli akslarının merkezinde yer alan amfitiyatro, aynı anda çevresindeki potansiyel açık alanlarla ilişkilendirilerek halkın kullanımına açılmıştır.
Aks: Ağırlıklı olarak farklı dönemlere ait tarihi kalıntılar olan ve günümüze kadar gelen kentin diğer tarihi eser ve alanlarının uyarlanabilir projelerle dönüştürülmesi ve ardından kentin çağdaş gündelik yaşamına yerleştirilmesi önerilmektedir.

867C-867A Blok: Kamulaştırılan alana mevcut ticari doku korunarak, mimari bir biçimsel dil ve kamusal işlevler eklenmiştir. Önerilen bina, minimalist bir yapısal sistemle oluşturulmuş ve şehrin tarihi merkezinde önemli bir karma kullanımlı bina olarak tasarlanmıştır. Yapı blokları arasındaki açık alan korunarak, tarihi amfi tiyatroya bakan ve kentsel kullanımı destekleyen açık bir sahne işlevi görerek iki bölüme ayrılmıştır. Tarihi Tiyatro A’yı yukarıdan görmek için yeni bir amfi tiyatro ve halka açık bir teras önerilmiştir. Zemin kattaki mevcut dükkânların bir kısmı yeniden önerilmiş ve bu tarafta da sanatçı ve sanatçılar için bir giriş alanı tasarlanmıştır. Binanın bodrum katında tarihi Tiyatro ile doğrudan bağlantılı soyunma ve servis odaları bulunmaktadır.

Merkezdeki kare cephedeki bina ise mevcut ticari dokunun yeni biçimsel dilinde tasarlanmıştır. Bu bloğun birinci katında yerel belediye tarafından işletilmek üzere geçici konaklama birimleri bulunmaktadır.

Blok 871: Tarihi Tiyatro’nun doğu girişinde yer alan alanın giriş olması amaçlanmış ve bu nedenle ticari birimler yıkılarak yeni önerilen mimari biçim dilinde yeniden tasarlanmıştır. Önerilen bir kamu merdiveni, fuaye alanı ve askeri fırınları tarihi tiyatronun doğu girişine bağlamaktadır. Fuayeyi çevreleyen bilet satış alanı ve ticari alanlar bu komplekse eklenmiştir.

Tarihi Hamam: Osmanlı hamam kompleksinin sokak seviyesinden görünmesini engelleyen ticari yapılar kaldırılarak Hamamın ön cephesi çağdaş şehir manzarasının bir parçası haline getirilmiştir.

Tarihi Askeri Fırınlar-Avlu: Tarihi Askeri Fırın yapıları, tarihi tiyatrodan çıkartılan antik kalıntıların sergilendiği bir müzeye dönüştürülmüş ve etrafındaki açık alan genişletilerek bir avlu önerilmiştir. Avlu, ek ticari alanlar ve arkeologlar için konaklama yeri ile tanımlanmıştır.

Saat Kulesi- Antik Tiyatronun Kuzey Girişi: Kentin ortak hafızasında yer alan tarihi saat kulesi yeniden inşa edilerek kale tepesinde bir simge olarak konumlandırılmıştır. Önerilen saat kulesi daha sonra antik tiyatronun kuzey girişini tanımlayan sütunlu sıra ile birleştirilmiş ve yeni önerilen mimari biçim dili ile entegrasyonu sağlanmıştır.

Savaş Anıtı: İkinci Dünya Savaşı sonrası kentin kurtuluşunu simgeleyen anıt, var olan tarihi katmanlarla yeniden bütünleştirildi. Bunun için aks önemli bir kırılma noktasına kadar uzatıldı ve yeşil alanlar ile tarihi alanların sınırları ilegirift olacak biçimde birleştirilmiştir. Bu tasarım stratejileri, anıtı yeniden kurulan peyzaj sistemine entegre etmiştir.

Büstler Meydanı: Kale Tepesi’ndeki büstler, kent bilincini artırmak amacıyla aks üzerine iliştirilmiş bir anıt nişine dönüştürülmüştür.

Meydan: İki tarihi amfi tiyatro arasında neredeyse izole olan ada, halka açık yeşil bir açık alana dönüştürülmüştür. Bu kamusal alanı canlandırmak için nitelikli sivil mimari bellek yapılarının bu açık alan etrafında yeniden işlevlendirilmesi önerilmiştir.

Bedesten: Osmanlı Bedesteninin duvarları olduğu gibi korunmuş ve duvarları doldurularak tarihi bölgede Larissa’nın çağdaş ihtiyaçlarının karşılanması sağlanmıştır.

Arkeolojik Meydan: Birbirinden kopuk ve yaşanamayan antik kilise ve hamamın görülebileceği ve daha rahat yaklaşılabileceği bir meydan önerilmiştir. Bu karelerden uzanan ikincil eksen, basamaklara dönüşerek alt kottaki izlere ulaşımı sağlanmıştır.

Antik Amfitiyatro B: Larissa kentinde ortaya çıkarılan 2. tiyatronun, önerilen kültür ekseni içerisinde antik tiyatro yapısıyla bağlanması önerilmektedir. Yapının çevresinde halka açık bir alan önerilmiş olup bu alan platformlar ve revaklarla tanımlanmış ve tasarlanmıştır.

Köprü – Bakı Terası: Proje, kentin sürekliliğini, özellikle de nehre doğru olan aksını kesintiye uğratmadan, kentin kilit yeşil alanlarını birbirine bağlayan alternatif bir ulaşım sistemi önerilmiştir.

Merkez Meydan: Kentin önemli bir yeşil alanını ve ulaşım noktasını oluşturan meydanın kentsel aksları kullanılarak yaya ulaşımı desteklenmiştir.

Yeşil Meydan: Kentin önemli ulaşım noktasında yer alan iki meydanın, özellikle peyzaj öğeleri ve bilgilendirici kültür panoları kullanılarak kentin kültür eksenine bağlanması önerilmiştir.