4. Mansiyon, 19 Mayıs İzleği Kentsel Tasarım Yarışması

TASARIM RAPORU

VERİLER/ YORUMLAR

Proje konusu bir milyon metrekare alanlı kent parkı, Samsun Limanı ve tarihi çarşı bölgelerine komşu. Kentin en yoğun bölgesinde yerleşmiş benzerine az rastlanır büyüklüğü ile oldukça ilgi çekici bir alan. Kıyıda yer alması, büyük bölümünün dolgu alanı olması, ana yoğunluk alanlarından Atatürk Bulvarı’nın yoğun ve hızlı trafiği ile ayrılmış olması, İdare’nin kararlı tavrı ile birlikte alanın park niteliğinin bugüne değin korunmasında etkili olduğunu düşündürüyor. Farklı zaman dilimlerinde gerçekleştirdiği lokal müdahaleleri, bir bütün oluşturmayan çözümlerin yan yana aplikasyonu olarak yorumlamak mümkün. Güncel durumda Demiryolu İstasyonu, Yabancılar Pazarı gibi fonksiyonu gereği ve büyüklüğü ile bulunduğu çevre üzerinde dominant etki yaratan yapılaşmaların alandan uzaklaştırılması gündemde. Bu durum tüm alanı kapsayacak bütünsel bir planlama oluşturulması için zemin hazırlıyor.

Planlama konsepti, kent parkının milyon metrekarelik büyüklüğünden taviz vermeden, rekreasyon nitelikleri zenginleştirilerek geliştirilmesi, oluşturulacak bir yörünge ve buna bağlı duraklarla bu alanda yer alan farklı niteliklerdeki fragmanların bir araya getirilmesi temel kararına bağlı olarak gelişmekte.

Söz konusu yörünge yayayı önceleyerek, Cumhuriyet Meydanı, Atatürk Parkı, Sahil Parkı ve kıyıyı kesintisiz biçimde birbirine ve yakın çevreye bağlamak, aynı zamanda, Sahil Parkı içindeki parçalanmış dokuyu ilişkilendirmek hedefinde.

Mevcut durumdaki yoğun araç trafiği ve buna bağlı fiziksel bariyerler yörüngenin, yayanın en rahat hareket edebildiği zemin kotunda konumlanmasına imkan tanımıyor. Söz konusu bariyerlerin kaldırılmasına yönelik olarak gerçekleştirilebilecek hamleler ise oldukça uzun vadeli aksiyonlar gerektiriyor. Bu koşullarda yörüngenin bir üst kot da içerecek şekilde biçimlenmesi tercih ediliyor. Böylelikle yörünge, zeminde ve zeminin 6m üst kotunda, sahil şeridine dik ve paralel olacak şekilde konumlandırılmış bir İzlek’e dönüşüyor. İzlek sahil bandını Cumhuriyet Meydanı ile birlikte kuzeyde Saathane Meydanı’na da bağlıyor. Güney bölgesinde oluşturulan bağlantı ise tramvay durağı ve yeni otopark alanı ile sahili birleştirir nitelikte.

İzlek aynı zamanda simgesel Bandırma Vapuru’nun bulunduğu noktadan başlayarak Mıntıka Palas’a ulaşan Işık Yolu’nun üst kottaki taşıyıcısı.

İZLEK

İzlek yapısal olarak, 8m aks aralığı ile yerleştirilmiş düşey taşıyıcılar ile zeminden 6m yükseltilmiş, genişliği 8 ve/veya 16m olan bir platformdan oluşuyor. Platformun üstü, hem yürüyüş aksı, hem bitkilendirilmiş alanlar arasında oturma ve seyir imkanları sunmakta. Ahşap zemin yer yer taşıyıcı döşemeden kurtularak pergolaya dönüşmekte. İzlek’in zemin kotunda yağmur, güneş gibi koşullara karşı korunaklı bir yürüyüş yolu oluşuyor. Zemin kotuna, çocuklara ve yetişkinlere hitap eden sanat ve hobi atölyeleri vb. rekreatif fonksiyonlara hizmet edebilecek nitelikte, açılır kapanır cephe sistemine sahip alanlar, yürüyüş aksını kesintiye uğratmadan yerleşiyor.

İzlek’in konumunun belirlenmesinde kıyı yönetmelikleri de göz önünde bulundurularak, saçak niteliğindeki bölümler 50m sınırının, kapatılabilir alanlar 100m sınırının gerisinde kalacak şekilde, planlandı. Düşey çekirdeklerin yerleşiminde kaçış güvenliği ve erişilebilirlik kriterleri dikkate alındı.

CUMHURİYET MEYDANI

Cumhuriyet Meydanı, Mıntıka Palas oteli ile birlikte kent hafızasındaki en derin unsurlardan. Bu önemde bir alanın kent hayatını zenginleştirecek ve sahip olduğu simgesel değeri yansıtabilecek öğeler içermesi önemli görüldü.

Bu bağlamda meydanda, Atatürk’ün konakladığı ve müzeye dönüştürülmüş olan Mıntıka Palas oteline erişecek şekilde, korten levhalarla imal edilmiş 18 adet temsili Monument yerleştirildi. Monumentler aynı zamanda çevrelerini aydınlatacak nitelikte tasarlandı.

Sahil parkından gelen Işık Yolu’nun Mıntıka Palas’a ulaşması meydan zemininde, bu yolu oluşturmak üzere seçilmiş açık renkli doğal taş ve taşın içine aks oluşturacak düzende yerleştirilmiş aydınlatma elemanları ile yapılan yönlendirme ile sağlandı.

Cumhuriyet Meydanı’nın Bulvar AVM ile bağlantısı alanın güneybatı yönünde -4,00 kotunda, Bulvar AVM 1. otopark katıyla aynı kotta planlanan altgeçit ile sağlandı. Meydandan alt geçide inişi sağlayan merdivenler, engeli rampası içerecek şekilde ve teatral düzende oluşturuldu. Bu bölgede oluşturulan saçağın üst yüzeyi yansıma/ serinlik havuzuna dönüştürüldü.

Zemin altında yeni inşa edilecek yaklaşık 10.000m² büyüklüğünde iki katlı otopark alanına araç giriş- çıkışı Kazımpaşa Caddesi üzerinden sağlandı. Yaya ve araçlar için düşey sirkülasyon noktası olarak belirlenen bölge üzerinde oluşan saçak, aynı zamanda Cumhuriyet Meydanı’nı Atatürk Parkı ve Sahil Parkı’na bağlayan İzlek ile bütünleştirildi. Söz konusu saçağın zemin kotla ilişkisi asansör ve seyir terası imkanı da veren merdivenlerle sağlandı.

Meydan tekstürü doğal taş, ahşap ve yeşil/ bitkisel peyzaj kullanılarak oluşturuldu. ±0,00 bitmiş döşeme kotu iken, kaba döşeme kotu -0,80 kotunda planlandı. Böylelikle bitkisel peyzaj, aydınlatma ve yalıtım katmanları için yeterli mesafe oluşturuldu.

ATATÜRK PARKI

Atatürk Parkı için önerilen planlama ile, tescilli heykelin etrafındaki karmaşık peyzaj dokusundan arındırılarak tüm görkemiyle ortaya çıkması sağlandı. Bununla birlikte Atatürk’ün çıktığı yolda yalnız olmadığını vurgulamak üzere, halen sahildeki temsili Bandırma Vapuru’nda yerleştirilmiş Atatürk’ün 18 yol arkadaşını temsil eden balmumu heykeller bu anıt çevresinde yerleştirildi.

Böylelikle heykel parkı niteliği kazanan Atatürk parkı içinde Senfoni bahçesi oluşturuldu. Parkın uygun bölümlerinde aile ve çocuklar için açık hava müzik aletleri planlandı.

19 Mayıs Bulvarı kenarından geçen İzlek ile Onur Anıtı bölgesi arasında oluşturulan sert zemin yol dışında kalan tüm alan, alanın sahip olduğu yoğun yeşil atmosferi desteklemek üzere yeşil zemin olarak tasarlandı. Alanın kaldırım ile bağlantısı, Onur Anıtını merkez alarak yayılan eğrisel formda doğal taş patikalarla sağlandı.

Atatürk Parkı içinde yer alan güncel kafe yapısının konumu ve yapısal dili İzlek ile bütünleşecek şekilde yeniden dizayn edildi.

SAHİL PARKI

Sahil Parkı, sahip olduğu niteliklere istinaden farklı karakterlere sahip üç ana alt bölge olarak ele alındı.

Atatürk Bulvarı ile Fuar Caddesi arasındaki parsel, alanda mevcut Kültür Merkezi, Vilayet, Çok Amaçlı Salon, Panorama Müzesi kullanımları ve erişim kolaylığı göz önünde bulundurularak, Sosyo Kültürel Bölge olarak belirlendi.

Alandaki mevcut yapılar ve çevre ile kurdukları ilişkilere müdahale edilmedi.

Bölgenin Kuzey bölümünde, Liman bölgesinin sınır duvarı ile Atatürk Bulvarı arasında profesyonel Futbol, Tenis, Basketbol oyunları açık alanları yerleştirildi. Böylece hem limandan kaynaklanan hem oyunların doğası gereği yapılması gereken çit duvarları, denizle ilişkisi minimum olan bu bölgede toplandı. Alanda soyunma odaları ve idari birimler gibi servisler için İzlek kolunun zemin kotunda kapalı alan önerildi. Spor alanlarını birleştiren saçak altında izleyiciler için iki veya üç kademeli seyir tribünü planlandı.

Sosyo Kültürel Bölgenin güneyinde Vilayete yakın konumda, Kurtuluş ruhu ile örtüşeceği de göz önünde bulundurularak Edebiyat Araştırmaları Kitaplığı önerildi.

Kullanım yoğunluğu dikkate alınarak Sosyo Kültürel Bölgenin kuzey ve güney uçlarında tüm Sahil Parkı’na hitap edecek otopark alanları konumlandırıldı.

Halihazırda Fuar caddesi ile kıyı arasında konumlanan demiryolu hattı Fuar Caddesi’ne paralel ve bitişik olarak planlandı. Böylelikle, park kullanıcısının geçmesi gereken iki ayrı engel teke indirildi. Bu yakınlaşma, ayrıca, iki ayrı sınır sebebiyle oluşan alansal parçalanmayı önledi.

Fuar Caddesi ile İzlek’in sahil bölümü arasında yoğun ağaçlıklı bir Kent Ormanı Bölgesi önerildi. Yoğun yeşil, demiryolunun bölücü sınırını yumuşatmak ve Sahil parkının ortasından geçen yoğun taşıt aksının gürültüsünden kurtulmak için bir unsur olarak kullanıldı. Demiryolu çevresindeki mevcut prefabrike beton parapet yerine yeşil duvar kullanıldı. Kent ormanı içinde alanın doğal karakterine uygun yürüyüş ve dinlenme alanları planlandı.

İzlek ile kıyı şeridi arasındaki bölüm ise Sahil Parkları bölgesi olarak belirlendi. Bu bölgede paternlerle oluşturulan bölümlenme ile İzlek ve açık alan kullanımlarını bütünleştiren park alanları oluşturuldu.

ULAŞIM

Ulaşım planlamasında özellikle iki ana problem üzerinde yoğunlaşıldı.

Trafiği aksatan, gürültü ve düzensizliğe sebep olan en önemli konulardan biri Fuar Caddesi’nin, uygun olmadığı halde, araç parkı olarak kullanılması. Bu soruna çözüm önerisi olarak iki aksiyon önerildi. İlk olarak Fuar Caddesi’nin trafik şeritleri genişliği 3,5m’den 2,5m’ye indirildi. Böylece hız/yol genişliği dengesi sağlandı. İkinci adımda Sahil Parkı bölgesindeki otopark alanları Fuar Caddesi kavşaklarına ve ana artere yakın noktada konumlandırıldı, erişimin kolaylaştırıldı.

Diğer bir konu olarak bisiklet yolları ele alındı. Tüm Sahil Parkı bölgesinde bisiklet yolları düzenlemesi yapıldı.

Demiryolu hattının izi kavis yarıçapı 400m’den büyük olacak şekilde yeniden düzenlendi. Trenin yeni hatta manevra problemi yaşamadan hareket etmesi sağlandı.

BİTKİSEL PEYZAJ

Sahil Parkları bölgesindeki bazı alanlar bölgenin endemik bitkileri için ayrıldı. Kent Ormanı oluşturmak üzere kullanılan ağaçlar da alanda mevcut taşınabilir ağaçlar ve endemik türlerin seçilmesi ile oluşturuldu.