4. Mansiyon, Bornova Belediye Binası ve Çevresi Mimari Proje Yarışması

MİMARİ RAPOR

ANAFİKİR

Projenin çıkış noktasını açıklık kavramının sorgulanarak yeni bir mekansal karşılığının aranması oluşturur. Kent mekanı, kentli ve yerel yönetimin en üst seviyede etkileşime geçirilmesi ve kent dinamizminin iç mekana taşınması da temel motivasyonları oluşturur.

GENEL MİMARİ KURGU

Geleneksel çalışma mekanlarında etkileşim biçimini duvarlar yada bölücü elemanlar belirler. Aynı zamanda bu mimari elemanlar fiziksel sınırları oluşturup alan hakimiyetini kurarak iletişim biçimini temelde belirlemektedir. Etkileşim ve iletişim ise halkın ihtiyaç ve sorunlarının çözümünde temel belirleyici kavramlardandır. Bir yerel yönetim mekanı tasarım problemi olarak karşımıza çıktığında bu ilişkinin çok daha önemli hale geldiği söylenebilir.

Günümüzde açık ofis, dört duvarla tanımlanmış geleneksel ofis mekanının açıklık, şeffaflık ve erişilebilirlik kavramları ışığında yeniden yorumu olarak karşımıza çıkmaktadır. Kapalı kapılar ile kurulmuş alan hakimiyetinin sonucu olarak aynı mekanı paylaşan çalışanların neredeyse gün boyu birbirini görmediği ve bir anlamda çalışma mekanlarının yarı özel alanlara dönüştüğü geleneksel çalışma mekanları dönüşmektedir.

Vurgusu yapılan ‘Şeffaf Belediyecilik’, açıklık, şeffaflık, erişilebilirlik ve katılımcılık kavramlarının mekansal karşılığının üçüncü boyuta taşındığı bir açık ofis önermesi ile sorgulanmıştır. Açık ofis kavramının üçüncü boyuta taşınarak şeffaflık ve etkileşimin artırılması amaçlanmış, kentli-belediye çalışanları kadar çalışanların kendi arasındaki iletişim de yeniden ele alınmıştır. Önerilen bu ‘Yeni nesil çalışma mekanı’ aynı zamanda alışkanları da değiştirecektir. Kapı çalma alışkanlığımızdan vazgeçtiğimiz, sınırların engel teşkil etmekten çok ortadan kaybolduğu ve sonucunda erişilebilir şeffaf bir yerel yönetim mekanı hayal edilmiştir. Mahremiyet kavramının esnetilmesi ile de yeni bir çalışma mekanı önerisi getirilmiştir. İstenildiğinde kapalı – yarı kapalı ve geçirimsiz yüzeyler yardımı ile yeni birimler önermek mümkün olabileceği gibi tümüyle boşaltılarak sosyalleşme alanları olarak da görülebilir.

MEKANSAL ORGANİZASYON

Cami ile meydanın bütünleşebilmesi adına arazinin 23.80 kotu meydan kotu olarak kabul edilmiştir. Bu sayede Gediz Caddesi üzerinde Başkanlık ve Meclis salonu için üst zemin kotta ikinci bir giriş oluşturmak mümkün olmuştur. Alt Zemin kotta erişim kolaylığı sağlaması adına kentlinin yoğun şekilde kullanması beklenen Tahakkuk Servisi, Çok Amaçlı Salon, Cenaze işleri, Sağlık İşleri gibi birimler yer alır. Üst katlarda ise kullanım yoğunluğu ve belediye birimlerinin ilişki şemalarına göre mekansal organizasyon yapılmıştır.

Tüm programın üzerini örten kabuk bir anlamda kucaklayıcı ana mimari elemanı tarif eder. Belediye’nin meydana bakan cephesi tümüyle şeffaf tasarlanmıştır. Bu sayede kent dinamizminin yapının içinde de devamlılığı sağlanmıştır. Hem görsel hem de fiziksel engellerin ortadan kaldırılarak erişilebilirlik kavramı derinden sorgulanmıştır. Çalışma mekanları ise boşluğun içine uzanan plaklar olarak ele alınmıştır. Bu sayede iletişim ve kullanıcı ile etkileşim deneyiminin artırılması amaçlanmıştır.

Yapının içine adım atıldığında tümüyle boşluğa uzanan plaklar ve dikeyde dolaşımı örgütleyen 2 adet merdiven-asansör grubu ile karşılaşırız. Plakların üzerine dağıtılmış belediye çalışma birimleri ise dönüşebilir ve esnek planlama anlayışıyla oluşturulmuştur. Dikey dolaşım birimleri ise erişilebilirlik kolaylığı oluşturması için boşluğun içinden yükselerek plakları birbirine bağlar. Plakların alınlarına ise yönlenme kolaylığı sağlaması adına yönlendirme grafikleri önerilmiş, bu sayede ilgili birime ulaşmak isteyen kullanıcılara kolaylık sağlaması düşünülmüştür.

Plakların üzerinde kurgulanan çalışma alanları çoğunlukla açık, görülebilir, kolay erişilebilir ve şeffaf olarak tasarlanmıştır. Bilgi gizliliği ve konsantrasyon açısından gerekli olan birimler ise şeffaf çeperler ile tanımlanmış, gerektiğinde yine açılabilir olarak değerlendirilmiştir. Bunun yanında ‘Shared Desk’ konseptinde düşünülen çalışma masaları ile çalışanların kendi özel alanlarını yaratıp alan hakimiyeti kurmasının önüne geçilmeye çalışılmış, dolayısıyla kurum içi etkileşim ve paylaşımın en üst seviyede olabilmesi düşünülmüştür. Zaman içinde değişebilir, taşınabilir, yeniden düzenlenebilir olan bu tefriş gerektiğinde sosyalleşme mekanları yaratma potansiyeline sahiptir. Ayrıca ihtiyaç programında verilen büyüklüklerin ilerleyen yıllarda dijital çağın iletişim olanaklarından da faydalanarak değişebilir olacağı öngörülmüştür. Yıllar içinde kullanıcı yoğunluğunun azaldığı bu kent mekanında çalışma mekanların yeniden düzenlenebilmesi ve çalışan sayının düşmesi ile üst katlara da yayılmış sosyal ve kültürel mekanlara dönüşmesi olasıdır. Böylede yapı yıllar içinde programatik olarak da dönüşüm potansiyeline sahiptir.

Kuzey çeperde açık ofis kurgusu içinde kendine yer bulamayan görece küçük yönetim birimleri yer alır. Ana mekana bakan çeperleri geçirgen olarak bu birimler aynı zamanda kuzey çeperde oluşturulmak istenen hattı da güçlendirir. Bu sayede yapı alanına yakın bir noktada yükselen yaklaşık on katlı kütlelere bakan cepheler daha kapalı düzenlenmiştir. Doğu ve Batı çeper köşelerinde ise kapalı servis birimleri yer alır ve yapının ana dolaşım koridoru bu iki çekirdeği birbirine bağlar. Koridora eklemlenmiş farklı genişlik ve uzunluktaki plaklar ile açık ofis üçüncü boyuta taşınmıştır. Kritik öneme sahip bazı bölümler ise geçirgen yada yarı geçirgen yüzeyler ile tanımlanarak mahremiyeti sağlanmıştır. Kapalı bu birimler de yine boşluğa uzanan plaklar üzerinde yer alır.

KENT MEYDANI

İmar dökümanlarında yapı yapılabilir alan ve meydan sınırlarının çok net belirlenmesi kütle oranlarını tarif ettiği gibi yapı ile açık alanın ilişkisini de doğrudan tarif eder. Kentlinin buluşma noktası aynı zamanda yerel yönetimin de kentliyle buluşma noktası olarak ele alınan meydan tümüyle şeffaf cephe sayesinde yapının içinde doğru akar. Bu noktada görsel ve fiziksel erişilebilirlik temelde en çok önem verilen kavramlar olmuştur. Meydan tasarımında belirgin bir aktiviteye kullanıcıyı zorlamayan bunun yerine farklı etkinlik ve aktivitelerin gerçekleştirilmesine olanak sağlayacak bir tasarım dili benimsenmiştir. Parçalar halinde dağıtılmış yeşil alan büyük yüzeyin sert zemin alanını azaltırken aynı zamanda ölçeğin insani oranlara çekilmesine de yardımcı olmaktadır.

Şehrin trafik yoğunluğunu artırmaması adına meydan altı otopark girişi 198. Sokak paralelinde meydan ve Cami arasında düzenlenmiştir. Bu servis yolu aynı zamanda Belediyenin Başkanlık dışındaki birimlerine servis veren yol olarak ele alındığı gibi belediyeye ait otopark girişine de erişim sağlamaktadır. İmar planında yerleri belirlenmiş otoparklar ise yeniden düzenlenerek mevcut kurguya adapte edilmiştir.

Cami ile meydanın bütünleştiği arazinin 23.80 kotu ve üst zemin kotu arasındaki eğimden dolayı Gediz Caddesi çeperinde oluşan kot forkı ise meydana bakan bir etkinlik amfisi ve merdiven olarak düzenlenmiştir. Bu amfi aynı zamanda meydana bakan bir etkinlik amfisi olarak düşünülmüştür. Meydan döşemesenide açılan delikler sayesinde ise hem otopark yaya bağlantısı kurulmuş hem de otoparka doğal ışık alınması amaçlanmıştır.

MALZEME KARARLARI

Yapı ,arka servis kovası ve bundan çıkan kat döşemelerinin olduğu betonarme kısım ve giriş hacmini örten çelik strüktür olmak üzere 2 ana yapısal sistemden oluşmaktadır. Meydana bakan çeperin, yukarıda bahsi geçen şeffalık ilkesinden kaynaklı mümkün olduğunca şeffaf olması planlanmıştır. Bu yüzeydeki camın taşınabilmesi için ‘cable net’ sistemi kullanılmıştır. Temel prensibi yatayda ve dikeyde çelik kabloların gerdirilmesi ile stabil bir sistem elde edilmesi ve bunların kesişim noktalarına yerleştirilecek cam tutucular ile de cam montajının yapılması olarak tariflenebilir. Bunun dışında yapı içerisinde ofis mahallerinde halı, giriş holünde suni taş önerilmiştir. Asma tavanlar ofis mahallerinde aluminyum baffle sistem, boşluk üstünde çelik strüktür altında ise ahşap baffle sistem olarak öngörülmüştür.