4. Mansiyon, İztuzu Kumsalı Deniz Kaplumbağaları Bakım İstasyonu ve Günübirlik Alan Ekolojik Tasarımı Fikir Yarışması

Mimari Açıklama Raporu

Tespit

T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI ÖZEL ÇEVRE KORUMA KURUMU BAŞKANLIĞI KÖYCEĞİZ-DALYAN ÖZEL ÇEVRE KORUMA BÖLGESİ BİYOLOJİK ZENGİNLİĞİNİN TESPİTİ VE YÖNETİM PLANININ HAZIRLANMASI Kesin Rapordan alıntıdır.

İztuzu kumsalını üreme alanı olarak kullanan Caretta caretta’lar da nesli yok olma tehlikesi altında olduğundan koruma altına alınmışlardır. Dalyan ağzı/İztuzu alanında bulunan deniz kaplumbağalarının ve üreme alanının korunması amacıyla, insanların da çok yoğun bulundukları bu alanın gündüz insanlar tarafından, gece kaplumbağalar tarafından kullanımına olanak veren tedbirler, ÖÇKK tarafından örnek bir proje oluşturulmuştur Göl Köyceğiz-Dalyan Özel Çevre Koruma Bölgesi Biyolojik Zenginliğinin Tespiti ve Yönetim Planının Hazırlanması, Kesin Rapor, 2007 5 çevresi, kanallar ve ormanlar çeşitli hayvanların üreme ve barınma yeri olarak zengin bir potansiyele sahiptir. Ornitofauna çalışmalarında 25 familyaya ait 96 kuş türü habitatları ile birlikte tespit edilmiştir. Bölgede bulunan 96 kuş türünden 3 tanesi NT (Tehdit altına girebilir) kategorisindedir, bu türler Pasbaş patka, Gökkuzgun, Anadolu sıvacı kuşu’ dur. Geri kalan 93 tür ise LC (En az endişe verici) kategorisindedir. Bölgede yerli olarak bulunan 2 yalıçapkını türünden biri olan İzmir Yalıçapkını ve 1960’dan beri bölgede görüldüğüne dair kayıt bulunmayan Turaç yanı sıra büyük ak balıkçıl, alaca balıkçıl, sakarmeke, küçük karabatak bölgede özel önemi olan kuş türleridir.

Artan turizm baskısının sonucu artan tekne trafiğinin yarattığı olumsuzların yanı sıra İztuzu sahilinde kapasite genişletilmesi ve işletmelerin personelinin bölgenin biyolojik ve ekolojik önemi konusunda eğitilmemiş olmasının bir sonucu olarak kumul ekosistemleri üzerinde yoğun bir baskı oluşmuştur. buralardaki doğal değerlerin yitirilmesi halinde de uzun vadede doğanın pazarlandığı bu bölgede turizm talebinin azalması kaçınılmaz olacaktır.

Amaç
Yarışma alanı Özel Çevre Koruma Alanı olarak tanımlanan yeryüzünde az sayıda bulunan özel türlerin habitatı ve özel türlere ait flora ve fauna yapılarını barındıran bir yaşam çevresidir. Bu alanda yapı üretimi amacı ile açılmış yarışma kapsamında; bu bölgenin asıl sahipleri olan ve sahilde yaklaşık 35 metrelik bandı yuvalama alanı olarak kullanan Caretta caretta’ları korumak ve tedavilerini yapmak üzere görev yapan DEKAMER kuruluşunun ihtiyaçları belirtilmiştir.

Bu kuruluşun bu alanda var olması ve görevini sürdürmesi kaçınılmaz bir gerekliliktir. Bu bağlamda alanın özenli bir metot ile incelenmesi ve var olan organik ve inorganik yapının gözetilmesi şarttır.

Bu zaruri durumlar göz önünde bulundurularak yapının günümüz yapılabilirlik koşulları altında en hafif sistemlerle yapılası ve daha da önemlisi büyük oranda atölyede tamamlanmış prekast elemanların yerinde montajı şeklinde uygulanması gereklidir. Alanda uygulanacak olan yapı örüntüsünün zeminde işgal ettiği alan kadar yapılma biçimi ve yapım zamanı ad önemli bir ön koşuldur.

Tüm bu koşullar göz önünde bulundurulduğunda amaç en iddiasız ve en hızlı olmaktır. Tasarım bu yolla üretilmeli ve ön koşul olarak alan yapısına hiçbir durumda zarar vermeyecek yöntemler belirlenmelidir.

Bu alanda yapılaşma fikri özel çözümler gerektiren karbon ayak izinin yok edildiği bir metotlar ile olabilir. Arsa içinde ve dışındaki hiçbir ağaca dokunulmadan yapı üretilmelidir. Bu durum iki önemli sonuç doğuracaktır. Birincisi yapı üretiminin tamamen organik zeminden kopuk olması zorunluluğu, ikincisi ise yapımın arsa dışında tamamlanarak montaj aşamasının hafif araçlarla yapılması durumudur.

Aşamalar ve Yöntem

1. Aşama
Bu aşamada mevcut yapı koruma altına alınacak ve tasarıma ait yapı örüntüsü uygulaması sırasında görevlerini yerine getirebilir şekilde planlama yapılacaktır. Bu mevcut durumdaki çalışmanın durdurulması mümkün değildir. Bu bağlamda tasarım arsada yer alan ağaçlara zarar vermeyecek biçimde ve hali hazırda görevine devam eden kuruluşun çalışmalarına engel olmamak adına mevcut alan dışında tasarlanmıştır. İkinci etap olarak planlanan iskele, bilim insanları ve gönüllülerin yeni yapılarına tam olarak taşınmaları sonrasında yapılacaktır.

2. Aşama,
Bu alandaki canlı ya da cansız dokuya en az dokunarak yapı üretebilmek adına yapı platformunun zeminden koparılması planlanmıştır. Bunun için bariyer çakma makineleri kullanılarak belirlenen akslarda 150 cm derinlikte kazıklar çakılacaktır. Bu kazıklar için düşünülen IPN 200 profil ile 150 cm derinlik ön görülen statik dirençleri karşılayacak nitelikte olacağı düşünülmüştür.

3. Aşama,
Bariyer çakma makinesi kullanılarak oluşturulacak olan 150 cm derine saplanmış olan çelik taşıyıcıların üzerine 600 santimetrelik bir gridasyon oluşturacak şekilde IPN 200 profiller ile hafif konstrüksiyon sistem oluşturulacaktır. Bu sistem yine hafif yapı malzemeleri ile üretilecek olan yapıların zati yüklerini ve hareketli yüklerini karşılayabilir nitelikte ve kalınlıkta olacaktır. Bu örüntü ile yapı-toprak ilişkisi kesilecektir.

4. Aşama,
Mevcut durumda yer alan tedavi ve inceleme havuzlarının atıkları önemli bir sorundur. Bu alanda yapılan çalışmalara ait atık ürünlerin bölgeye deşarj edilmesi mümkün değildir. Bu bağlamda arsanın kuzeyinde kurgulanan damıtma havuzları kurgulanmıştır. Bu havuzlar tedavi tanklarından gelen tuzlu ve kirlenmiş suyu geri dönüştürmek üzere kurgulanmış en basit anlamda suyun buharlaştırılması yöntemini kullanan basit havuzlardır. Bu havuzlar tanklardan daha düşük kotta kurgulanarak damıtılacak suyun aktarımında yerçekimi kullanılması ön görülmüştür. Damıtma işlemi evrensel fizik yasalarını kullanacaktır. Damıtmaya yönelik kimyasal bileşiklerin ya da geliştirilmiş tuzların kullanılması bu alan için doğru olmayan tercihler olacaktır. Aynı alanda endemik bitkiler ile zenginleştirilmesi planlanan organik üretim alanı hem damıtılmış olan suyu kullanabilmesi hem de organik atıkların gübre olarak kullanabilmesi adına kurgulanmıştır. Bu alanda planlanacak olan bitki türü tedavi tanklarından çıkan artıkların en hızlı şekilde azot döngüsünü tamamlayabileceği kıyı bitkilerinden seçilecektir.

5. Aşama,
Arazide kurulan strüktür örüntüsü üzerinde üretilen yapıya ait duvar bölücüleri ahşap parçalar ve hava boşluğu ile hafifletilmiş çimento katkılı paneller ile kurulacaktır. Karbon ayak izi en az yapı elemanlarından birisi olan bu paneller ile yapı ağırlığı azaltılarak rijitlik merkezlerinin aks merkezlerine taşınması sağlanacaktır. Zemin kaplamaları ısıl işlem görmüş organik ahşap ile yapılacaktır. Bu bağlamda emprenye gibi kimyasal işlem görmüş malzemeler tercih edilmeyecektir. Yapı kurgusunun en önemli elemanları olan yürüme yolları bu örüntü üzerindeki mekanik montaj ahşap elemanlar ile üretilecektir.

6. Aşama,
Yapı gurubu çatı kaplamaları kompozit paneller ile yapılacaktır. Bu paneller alüminyum çeperli kaya yünü plakalar olarak planlanmıştır. Alüminyum paneller eloksal ile dayanımı arttırılmış ve boya içermeyen paneller olacaktır. Bu bağlamda seçilen ürünlerin mat tercih edilme nedeni bölgede yaşayan ender 96 kuş türünün uçuş güzergâhlarını bozacak bir yansımadan kaçınmaktır.
Tüm yapı ve otopark alanı üzerinde fotovoltaik paneller tasarlanmıştır. Ancak bu paneller gündüz enerji ihtiyacını karşılayacaktır. Bilinenin aksine güneş enerjisini depolamak adına kullanılan lityum tabanlı pillerin yaratacağı doğal tahribata engel olmak adına enerji üretildiği an kullanılacaktır. Üretilemeyen saatlerde ise şebeke enerjisi tercih edilecektir. Gösteri dünyasının masum aktörlerinden olan güneş enerjisi pilleri kullanımı ekolojik olmaktan çok uzak bilakis tehlikeli birer öldürücüdürler. Bu bağlamda sistemde pil ile enerji depolanması söz konusu olmayacaktır.

Sonuç
Bahsedildiği gibi amaç içgüdüsel olan mimari reflekslere ters biçimde form üretimine bağlı fikirlerden uzak durmak ve iddiasız olmaktır. Kurgu ve tasarım kararları tamamen teknolojinin el verdiği ölçüde koruma amaçlı olmalıdır. Form mimariye değil bu alana hizmet etmek üzere geliştirilmeli ve organik ya da inorganik hiçbir mevcudiyet bozulmamalıdır. Bu çerçeve tüm karar süreçlerinde ön koşul olarak tutulmuş ve tüm davranışlar bu çizgide sürdürülmüştür. Sonuç olarak üretilen proje tespitte yer alan tüm sorunlara cevap vermesi amacı ile örülmüştür.