4. Mansiyon, Manisa Belediyesi Hizmet Binası ve Çevresi Ulusal Mimari Proje Yarışması

GENEL YAKLAŞIM
Manisa Belediyesi Hizmet Binası ve yeni kent meydanı projemiz, mimariyi çevresi ile birlikte bütünlük içinde ele alan bir mimarlık ve kentsel tasarım önerisidir. Bu anlamda genel yaklaşım, projenin çevresi ile güçlü bir bağlam kurması ve çevresinde yer alan potansiyellerin yeni kentsel kurgu ile birlikte yeniden değerlendirilmesini sağlamaktır. Arazi verileri değerlendirildiğinde, alınan kararlarda öncelikli olarak kentin ana ulaşım aksları ve yakın çevre dokusu 1. derece öneme sahip veriler olarak değerlendirilmiştir. Manisa kentinin yerleşim makroformunda önemli bir yere sahip olan Spil Dağı ve Gediz Ovası ise 2. Derece öneme sahip tasarım verilerini oluşturmaktadır.

Proje alanı, yeni belediye hizmet binası, sosyal, kültürel ve ticari tesislerin ve pazaryeri kullanımlarının kesiştiği yeni bir kentsel odak noktasıdır. Bu odak noktasının varlığı ve kimliği aşağıda alınan tasarım kararları ile güçlendirilmiştir.

GENEL TASARIM KARARLARI
Kuzey-Güney Doğrultusunda Kentsel Geçirgenlik ve Erişimin Sağlanması
Tasarımda, kenti iki bölgeye ayıran İzmir-Balıkesir yolunun kuzeyinde kalan kent parçasından Yeni Kent Meydanı ve Belediye Hizmet Binasının algılanabilmesi ve kentsel derinlik algısının arttırılması öncelikli stratejidir. Mevcut durumda Mimar Sinan Bulvarına paralel uzanım gösteren yapılar dizisi kentin kuzey-güney algısında duvar etkisi yaratmaktadır ve erişimi engellemektedir. Öneri projemizde kamusal kullanıma dönük Meydan ve bulvar arasında çift sıra kolon dizisi üzerinde yükselen kanopi tasarımı hem geçirgen bir arayüz oluşturmaktadır hem de meydana girişi temsil etmektedir. Mimar Sinan Bulvarı boyunca devam eden üst örtü, kültürel ve sosyal tesisin doğusunda yer alan pazaryerinin kuzeyinde de alana ikinci bir girişi tanımlamaktadır. Kuzeyden güneye doğru süreklilik gösteren açık pazar alanı sosyal tesise paralel uzanım vermekte ve Barış Manço meydanı tarafında güney girişini tanımlamaktadır.

2. Doğu-Batı Doğrultusunda Uzanan Kentsel Açık Alan ve Meydan Tasarımı: Kotlu Açık Alan Düzenlemeleri
Doğu- Batı yönünde uzanımı olan Yeni Kent Meydanı, kuzey-güney yönünde Barış Manço Meydanı ve Kumludere Caddesi yönünden gelen yaya yaklaşımlarını karşılar. Barış Manço Meydanı bir kesişme noktası olarak tüm yönlerden gelen doğrultuları toplayan, yaya ve taşıt hareketlerini düzenleyen ve meydana yönlendiren regülatör alandır. Kent meydanı ise farklı işlevler ve eylemler için programlanabilir, kullanıcılar için farklı eylemlerin yer alabildiği kısaca jeneratör olarak tanımlanabilir. Bu nedenle, meydanda herkesin günün her saatinde kullanım hedeflerine uygun üç farklı kot önerilmiştir.

İhtiyaç programında istenen kültür ve ticaret mekanları -2.00m kotunda, Kültür-Ticaret aksı içinde konumlandırılmıştır. Bu kot aksın batı tarafında, belediye binasının altından 3219 no.lu Sokağa ve üzerinden Kenzi caddesine bağlanır. Doğu tarafında ise market ve pazaryeri ile biten bir rekreasyon alanına açılım yapar. +1.50m kotu meydanın kent ve çevre binalar ile bağlantılarını sağlar. +5.00m ve 8.50m kotlarında yer alan sosyal ve kültürel aktiviteler eğik platform ile meydana bağlanır.

Doğu-Batı doğrultusunda Kültür-Ticaret aksının kentle bütünleşmesi:
Jüri raporunda yer alan tavsiyeler ışığında, doğuda pazar alanı ile başlayan Kültür-Ticaret aksının, Belediye Hizmet Binasının içinden geçirilerek sürekliliği sağlanmıştır. Böylelikle arsanın ve kentin doğu-batı doğrultusunda ikinci bir uzanım ve sokak kimliği kazanması sağlanmıştır. İçinden geçen sokakla kamu kimliğini vurgulayan Belediye Hizmet Binası sokak oranları ve boyutları açısından yeniden ele alınmıştır.

Peyzaj ve Yeşil Alan Düzenlemeleri:
Belediye Hizmet Binasının doğusunda yer alan meydan üzerinde yeşil alanlar artırılmış, oturma alanları, su öğeleri ve bitkilendirmeyle zenginleştirilmiştir. Özellikle Barış Manço Meydanı tarafından Pazar yeri girişi havuz ve su ögeleriyle bir bekleme ve buluşma alanına dönüşmüştür. Hizmet Binasının önünde yer alan Kent Meydanında yeşil alanların arttırılması ile yeşil bir plato oluşturulmuştur. Yeşil alan ve su öğelerinin arttırılması ile zenginlik kazanan meydanın sert zemin kullanımları odak noktaları arası erişim aksları esas alınarak yumuşatılmıştır.

Kumludere Caddesi’nin Devamı ve Uzanımı Olan Pazaryerinin Meydan ile İlişkisi
Pazaryeri, geçici kullanıma sahip olmasına rağmen hafta içi bir gün bulunduğu bölgeyi sirkülasyon açısından zorlar bu sebeple de kent trafiğini olumsuz etkileyen bir karmaşa yaratır. Bu sebeple, Pazaryeri meydan kotundan (+1.00m ve+1.50m) farklı olarak -2.00m (54.00m) kotunda konumlandırılmıştır. Pazaryerine haftalık kurulum için Kumludere Caddesi üzerinden servis verilmesi düşünülmüştür. Kültürel ve sosyal tesisinin üst kotlarına doğru uzanan kentsel merdivenler (kabuk) Kent Meydanı ile pazaryeri arasında bir ayıraç görevi üstlenirken altında yer alan boşlukta, ticari mekanlar (market ve kapalı pazaryeri) yer alır.

Pazar Yeri Düzenlemeleri:
Haftanın bir günü için öncelikli olarak tasarlanan pazaryeri diğer zamanlarda da yarı açık kamusal kullanımlara olanak tanımaktadır. Pazaryeri için yük taşıyan kamyonların sayısı ve ebatları düşünülerek hafif üst örtünün taşıyıcı sistemi geniş açıklık geçecek biçimde tasarlanmıştır. Strüktür tasarımında hafif gergi ve membran elemanlardan oluşan ‘tensegrity’ sistemi esas alınmıştır. Son derece hafif, adeta bir bulut gibi açık pazarın üzerini örten membran örtüler taşıyıcı sistem gergin pozisyonda iken ayakta durmaktadır. Üst örtü pazar kullanımının haricinde diğer kullanımlara da olanak tanıyabilmesi amacıyla 125×40 metrelik bir açık alanı örtmektedir.

Pazar Yeri için Alternatif Kullanımlar:
Festival Alanı: Manisa Festivalinin kutlamalarının bir kısmının gerçekleştiği yer olarak düşünülmüştür. Bu kapsamda açık hava konserleri, toplu gösteriler (tiyatro, dans, folklör, sinema gibi) bu hacim altında gerçekleştirilebilir.

Konser Alanı: Çeşitli konserlerin gece ve gündüz verilebildiği, servis yolları ile ihtiyaç duyulan teçhizatın lojistiğinin sağlanabildiği bir ortam sunulmaktadır. Bulut üst örtünün farklı renklerde aydınlatılması ise gece konserlerinin görsel bir şölene dönüşmesini olanaklı kılacaktır.

Toplantı ve Buluşma Alanı: Çeşitli sosyal ve kültürel toplantı ve buluşmaların yapılabildiği, ihtiyaca göre donatıların yerleştirilebildiği, sürekli yeniden düzenlenebilen bir boşluk kurgusuna sahip olması hedeflenmiştir.

Oyun Alanı: Yalnız çocuklar ve gençler için olmasının ötesinde, tüm kentlilerin festival veya bayram günlerinde eğlenebilecekleri ortam ve düzenekleri barındırabilecek bir hacme sahiptir.

Spor Alanı: Halka açık geçici spor ve benzeri etkinliklerin yapılabildiği ve sunulabildiği bir ortam kurgulanmıştır.

Sergi Alanı: Ticari veya kültürel halka açık sergiler düzenlenebilir.

Belediye Hizmet Binası ile ilgili Kararlar
Yeni Belediye binası Mimar Sinan Bulvarı’na dik konumu ile doğu-batı yönünde açık alan uzanımına karşılık gelir ve bu alanı üçüncü boyutta kütle ölçeğiyle tanımlar. Belediye Binasının meydan uzanımına dik konumu, geometrisi, mekan çözümleri ve cephe karakteri bir kurum yapısının gerektirdiği yalınlık ve kullanışlılık ile birlikte ele alınmıştır. İç mekanında kurgulanan çatı terası ve galeri boşluğu yapıya zenginlik kazandırırken farklı kotlardan ve yönlerden alternatif girişler kamusal kullanım özelliğini arttırır.

Jüri raporu ışığında belediye meclisinin meydana cephe vermesi, böylelikle yapının kamusal alana dönük yüzünün ve açık alanın temsil ettiği kimliğe katkıda bulunması sağlanmıştır. Vip ve başkanlık girişi ise batı cephesinde yer alan 3206 nolu sokaktan, meclis kütlesinin fuayesinin altından gerçekleşmektedir. Belediye binası, temelde basit bir geometrik kurgu içinde ele alınmış olmasına rağmen, doğu-batı yönünde geçirgen, iç-dış mekan sürekliliğini kuran bir yüzey anlayışı ile tasarlanmıştır. Bina, Kuzey-güney yönünde boşluklar oluşturabilen, tüm yapı boyunca süreklilikler gösteren çerçeveler oluşturacak biçimde tasarlanmıştır. Bu anlayış, belediye binasının simgesel ifadesini güçlendirir ve mimari kimliğini oluşturur.

Belediye Hizmet Binasında 2.aşamada alınan kararlardan biri de -2.00 m kotunda yer alan ticaret aksına 3206 nolu sokak tarafından giriş verilmesi ve kamusal kullanımın sürekliliğinin sağlanmasıdır. Böylelikle yapı içinde batı yönünden gelenler için meydan ve ticaret aksına açılan bir kapı oluşturulmuştur.

Sosyal ve Kültürel Tesis ile ilgili Kararlar
Kent Meydanı merdivenleri (kabuk), kotlar arası bağlantıları sağlamanın yanında güney batı yönünde yeşil platoya daha derinlikli bakıldığında ise Spil dağına doğru bir seyir ve aktivite platformudur. Yayaların meydanda farklı kotlara yönlenimleri açık alanları geçiş olmanın ötesine taşır. Platform yeri geldiğinde meydanı ve Manisa’yı farklı kotlardan izlenebilen bir seyir alanına dönüştürür. Farklı zamanlarda ise konserler veya toplu gösteriler için bir toplanma ve performans alanı olarak kullanılabilir.

Kentsel merdivenlerin ulaştığı iki kot (+5.00m ve +8.50m) sosyal ve kültürel tesisin salonlarını ve destek mekanlarını barındırır. +5.00m kotunda Büyük ve Küçük Nikah Salonları ile Çok Amaçlı Salon yer alır. Salonları çevreleyen fuaye ve Kokteyl Salonu dış mekana dönüktür ve meydandan algılanır. Spor Salonu ve Çocuk Kulübü ise Sosyal ve Kültürel Tesisin batı ucunda konumlandırılmıştır.

Jürinin tavsiyeleri ışığında kültür tesisinin fuaye alanı içinde yer alan dikey sirkülasyon çekirdekleri yeniden ele alınmıştır. -2.00m kotundaki sosyal-kültürel tesisin giriş mekanı düşeyde merdivenlerin ve asansör kovalarının yer aldığı galeri boşluğu ile süreklilik gösterir ve tüm mekanları birbirine bağlar. Yatayda ve dikeyde otoparklardan başlayan ve +8.50m katında kafeteryaya kadar ulaşan merdiven bağlantıları sadece meydanı kültür tesisine bağlamakla kalmaz, aynı zamanda otoparkdan meydana çıkılan birinci derece öneme sahip kapı görevini üstlenir.

Otoparklar
Otoparklar yeraltında düzenlenmiştir. Mimar Sinan Bulvarına paralel düzenlenen iç yol üzerinden -2.00m (54.00m) kotundan alınan araçlar -5.00m(51.00m) kotuna ulaştırılır. Otopark çıkışları, biri Mimar Sinan Bulvarı yönünde, otopark girişi doğrultusunda, diğeri ise 3206 Sokak yönünde olacak şekilde düzenlenmiştir. Üç katta çözülen otopark, sığınak ve teknik servisler meydanın yapı yoğunlunun azalmasını sağlar. Otoparkın yeraltında yapılanmasına rağmen ağaçların yapı sınırları dışında gelişmelerine olanak tanıyan alanlar bırakılmıştır. Böylelikle zemin kotunda yeterli büyüklükte yeşil alanlar ve park düzenlemelerine yapılmıştır. Sert zemin düzenlemeleri binalara erişim doğrultularını belirlerken yeşil alanlarla ve su öğeleri ile canlı yaşam ve rekreasyon alanları oluşturulmuş, meydan kullanımı zenginleştirilmiştir.

Yaya ve Taşıt ile Erişim Kararları
Kent Meydanına yaya yaklaşımları kuzey-güney ve doğu-batı doğrultusundaki ana akslar üzerinden gerçekleşir. Kuzey-güney yönünde Barış Manço Meydanından Meydan yönünde yaya geçişleri oluşturulmuştur. Kumludere Caddesinin Pazaryeri yönündeki rekreasyon alanı olarak devamı aynı zamanda hem meydana ve pazaryerine bir giriş yönü oluşturur hem de yaya köprüsü bağlantısı ile Barbaros Mahallesine bağlanır. Meydandaki hareketin bir diğer girişi Belediye Hizmet Binası yönündeki diğer yaya geçididir. Bu geçit de Horozköy Caddesindeki yeşil alan düzenlemesi ile süreklilik gösterir. Doğu-batı yönündeki yaya yaklaşımları da Kenzi Caddesiyle başlar, Belediye Hizmet Binası altında sokak olarak devam eder ve kültür-ticaret aksı üzerinden pazaryerine ulaşır.

Taşıtla Meydana ulaşım noktaları da aynı zamanda yayalar için alana birer giriş noktası oluşturur. İkinci aşama kararlarında yer alan yeni düzenlemelerden bazıları da alanın çevresindeki trafik ile ilişkili olmuştur. Öncelikli olarak Barış Manço Meydanındaki tek yön ve çift yön trafik akışları ulaşımı kolaylaştıracak yönde yeniden ele alınmıştır ve kavşak yeniden düzenlenmiştir. Kavşakta meydana ulaşımı sağlayacak bir otobüs durağı ayrılmıştır. Diğer bir duraklama cebi, Mimar Sinan Bulvarı üzerinde pazaryeri önünde düşünülmüştür. Bu cep, market servis girişi ve otopark girişlerinin arasındaki geçiş kulvarının devamı olarak düşünülmüştür. VIP girişi ve otoparkı ise 3206 Sokak üzerinde sağlanmıştır.