1. Ödül, Bornova Belediye Binası ve Çevresi Mimari Proje Yarışması

Mimari Açıklama Raporu

Bornova’da meydana 1km, Bornova Metro İstasyonu ve Ege Üniversitesi Hastanesi’ne 600 m mesafede bulunan Bornova Stadyumu’nun yıkılarak yerine Yeni Belediye Hizmet Binası ve Yeraltı Otoparkı işlevlerini içeren bir yapı grubu tasarlanması beklenmektedir. Bu kapsamda oluşturulmuş bir imar planı mevcuttur.

İmar planında Belediye Hizmet Binası alanın kuzey-batı cephesinde yaklaşık 50m derinliğe sahip bir parsel olarak belirtilmiş, Mustafa Kemal Caddesi cephesi ise yeraltı otoparkı ve üst kısmı kamusal alan olarak kullanılacak alan olarak ayırılmıştır. Yani imar planında yapılaşma sınırları net bir şekilde belirtilmiştir.

İmar planından okuduğumuz ve kentsel çevreye eklemlenecek yapısal oluşumlara ilişkin bir dizi sorunsalı sıralayarak tasarıma yaklaşımımızı anlatabiliriz.
1- Belediye Hizmet Binası ile önündeki kamusal açık alanın nasıl bağlanacağı,
2- Programdan dolayı yoğun bir yapılaşmayı oluşturacak belediye yapısının çevresiyle ilişkisi,
3- Alanın büyüklüğü itibarıyla oluşacak kamusal açık alanın yeni bir meydan ölçeğine kavuşacağı ve bunun Bornova ölçeği ile ilişkisi,
4- Kamusal açık alanın aktif bir rekreasyon alanına dönüşme potansiyeli ve gece kullanımı,
5- Alanın etrafındaki sokakların buradaki yapılaşma ile ilişkisi,

Üzerine düşündüğümüz bu sorunsalların dışında stadyum ölçeğinde, içe dönük büyük bir boşluğun dışa açılmasıyla oluşacak mekanın kente ilişmesiye oluşacak duruma müdahele şansımızın ne kadar olabileceğiydi, yani mimari ölçek içinde çözüm üretilerek bu boşluğun kentli algısındaki geçişini ne kadar yumuşatabilirdik?

Tüm bu sorunsalların cevaplarını tasarımı yönlendiren bir takım mimari karar ve çözüm önerilerine dönüştürmeye çalıştık.
Bu çözüm önerilerini ise şöyle sıralanabilir;

Açık kamusal alanı bir kanopi ile tanımlamak;

Alanı ele alışımızda ortaya koyduğumuz birçok sorunsalı kentsel bir saçak, belki bir kanopi denilebilecek bu elemanla güçlendirmeye çalıştık aslında. Kamusal açık alanın ve çevresinin niteliği düşük bir ticari anlayışla yapılaşmakta olduğunu gördük. Yaya açık alanları ve belediyeyle ilişkisi hayli güçlü olan kanopinin altında bir takım küçük ticari birimlerin oluşması (kitapçı,butik mağaza v.s.) alanın gece ve gündüz aktif kullanımını artıracağını düşündük.
Tarihi Bornova çarşısının burada yeni bir çarşıyla birleşebileceği düşüncesi, alana ulaşan 555. Sokağın bir ucunun tarihi çarşıya varması, Bornova Merkez’den Belediye Meydanına ulaşan bir yayalaşmış yol önerisi, daha doğrusu vizyonunu geliştirdi. Kuşkusuz ki bu vizyon uzun vadede değerlendirilecek bir öneridir.

Kentsel kanopinin sağladığı bir başka çözüm ise başlangıçta bahsettiğimiz, ortaya çıkacak boşluğun ölçeğini yumuşatmak anlamındaki katkıdır. İnsanlar burada belki de hiç görmedikleri bir boşlukla bu saçak sayesinde bir ilişki kuracaktır. Bir eşik olarak tanımlanabilecek kanopi; iklimsel koşullardan koruyan, altında otopark çıkışları, kioskları barındıran, geçirgen bir sınırdır aslında.

Belediye Hizmet Binasında Ara-mekan Oluşturmak;

Alan Güneybatı cephesinde Mustafa Kemal Caddesi, Güneydoğu cephesinde ise Gediz Caddesi ile sınırlanmaktadır. Yoğun yaya ve taşıt ulaşımı Mustafa Kemal Caddesi’nden sağlanmakta, bunu Gediz Caddesi’ndeki yoğunluk takip etmektedir. Bornova Meydan’ın ve tarihi çarşının bulunduğu alandan ulaşım her ne kadar Mustafa Kemal Caddesinden sağlanmakta ise de 555.Sokak alana, Belediye Hizmet Binasına direkt ulaşabilen bir yaya aksı olarak ilgimizi çekti. Bu aks canlandırılabilir ve kısmen de olsa yayalaşabilir ise kentsel alana yeni bir mekan kazandırılabileceği düşüncesindeyiz.
Başta da bahsettiğimiz Belediye Binası’nın yoğun programını zeminde ve üst katlarda 555.Sokak aksı boyunca ikiye böldük, bir iç sokak olarak devam eden aksı kültürel işlevlerle zenginleştirerek forum alanı ile sonlanmasını sağladık. Boydan boya ikiye ayrılan yapı kütlesini yeşil çatılı çelik köprülerle birbirine bağladık. 7 kat yüksekliğinde bir galeridense bu ara mekanın yapının klimatize edilmesi anlamında tasarruf sağlaması da bu kararımızda etkili olmuştur.

Yeni ve yaşayan zeminler oluşturmak;

Kuşkusuz ki kamu yapılarının en yoğun kullanılan ve çevresiyle ilişkisinde daha yüksek duyarlılık gerektiren mahalleri zemin katlarıdır. Belediye Hizmet Binası’nın zemin katı çevreden gelen yaya hareketlerini içine alan, girişlerini bu mekanlardan besleyen, oluşturulan ara mekanlarla kullanıcılarını yönlendiren nitelikte olmalıdır. Bu anlamda zemin katta 555.Sokaktan gelen aks ve açık etkinlik alanından gelen aks bir kültür sokağı ile ara mekana alınmış, bu mekandan ana giriş, sergi salonu, çok amaçlı salon, kafeterya girişleri sağlanmıştır. Belediyenin en yoğun olan birimi Mali Hizmetler veznelerine giriş de buradan müstakil olarak sağlanmış, sokakta bekleme alanları düşünülmüştür.

+ 4.50 kotunda ikinci bir zemin oluşturulmuştur. Etkinlik alanına bakan amfi ve rampalar yardımı ile ulaşılan bu kottan meclis salonuna ulaşım sağlanmıştır. Bu çözüm meclis toplantılarına halk katılımının çok düşük olduğu belediyeler için bir avantaj oluşturmakta, meclis salonlarının kent meclisleri olarak tasarlanmasını özendirmektedir.

Ekoloji, ekonomi, sürdürebilirlik;

Günümüzde gelişen mühendislik teknolojileri, inşaat sektörünün ekolojiye ve geri dönüşüme verdiği önem, bunların yanı sıra kamunun bu konuda sahip olduğu duyarlılık, Bornova’da inşa edilecek bu ölçekte bir yapı için belli standartlara ulaşmış sürdürebilirlik çözümlerini içerecektir. Bu aşamada bir tasarım üzerinden konuşmamız gerekenin sürdürülebilirlik kriterlerinin mimariye tercümesinin malzeme, detay, mühendislik çözümleri önerilerinin üstünde mekan üzerinden nasıl gerçekleşeceği olmalıdır. Bize göre bir yapının yerinin belirlenmesi, ihtiyaç programının oluşturulması, kullanım alanları ve işlevlerinin de tanımlanması bu sürecin bir parçasıdır.