6. Mansiyon, Evka 3 Sosyal Merkez ve Aktarma İstasyonu Yarışması

MİMARİ AÇKILAMA RAPORU

1.Bölgenin tanımı:

Bölge İstanbul ve Ankara ana yol bağlayıcıları ile keskin bir şekilde sınırlanmış Ege Üniversitesi lojmanlarını içinde barındıran, Bornova merkezinin doğu kısımlarına bakan küçük site gruplarından oluşan bir konut lejantıdır. Dışa sınırlayıcıları, barındırdığı sitelerin iç yeterlilikleri ve sosyokültürel dinamiklerinin yetersizlikleri ile kendi içine kapalı bir bölgedir. Merkez noktasında bulunan Evka 3 Metro İstasyonu ve ESHOT terminallerinin bulunduğu alana yoğunlaşılmıştır.

2. Proje alanının tanımı:
Evka 3 Metro İstasyonu proje alanının içerisinde yer almakta, mevcut durumda bir aktarma noktası ve açık otopark alanı olarak kullanılmaktadır. İzmir Metro ile son istasyona gelen yolcular buradan ESHOT’un işlettiği otobüsler, kendi otomobilleri, taksi ve minibüsler ile başka yerlere aktarılmaktadır. Yarışma alanı, kentsel bir toplama ve dağıtma odağı olarak çalışmasına rağmen erişilebilirlik ve bekleme koşulları açısından etkin ve konforlu hizmet verememektedir.

3. Proje oluşumu:
Bölgenin bu izole tavrı, halihazırdaki aktarma bölgesinin sosyokültürel fonksiyonlarının yetersizliğinden dolayı proje alanına da yansımakta ve açık alan yoğunluğu kalıcı olamamaktadır.

Yukardaki verilerden hareketle proje konusu Evka 3 Metro İstasyonu çıkışları bölgesinin yeniden düzenlenecek ESHOT terminalleri ile pekiştirilerek bir sosyal merkez ve aktarma istasyonu haline getirilmesi arzulanan mimari program çözümünün ötesinde aslında şehircilik bazında çıplak bir kent parçasının güçlü bir yeşil mera peyzaj kabuğu altında “samimi şekilde yerelleştirilmesi” olarak ele alınmıştır.

Büyük ölçekte de proje alanı, kuzeyindeki 2 ve 3 no’lu proje alanları ile arasında bağ kuran ve düzenlenmesi önerilen kent parklarının da yardımı ile Ege Üniversitesi Kampüsü Lojmanlarının yeşil dokusuna “dokunma bölgesi” olarak tanımlanabilir.

4. Tasarımın temel fikri:
Temel düşünce dışarıdan bakıldığında mimari programın verdiği fonksiyon ihtiyaçlarının hacimlerini oluşturacak tasarımda en az şekilde hissettirecek, yapıyı aslında “peyzaj düzenlemesinden ibaret bir şehir parkı” şeklinde gösterecek kütle ve mekan kararlarını alan üzerine tatbik etmektir.

5. Fonksiyonların proje alanına tanımlanması:
Alana oluşturulacak aktarma istasyonunun tasarımına yolcu akışını sağlayan iki ana ulaştırma aracı arasındaki ilişki kurgulanarak başlanmıştır. Bunlardan ilki ESHOT peronları, ikincisi ise Evka 3 Metro İstasyonu çıkış noktalarıdır. ESHOT peronları ve istasyon çıkış ağızları arasındaki mesafe arazi sınırı ve peron sirkülasyon alan büyüklüğünün izin verdiği ölçüde kuzey – güney doğrultusunda açılmış ve aralarında oluşacak yoğun yolcu akışından transfer merkezi için öngörülen kültür, çarşı, esnaf ve yeme – içme fonksiyonları adacıklar halinde faydalandırılmıştır.

Bu düşünceden hareket ile metro çıkış ağızları bölgesindeki yolcuların ESHOT peronları bölgesi ile ilişkisi sırasında teorikte oluşturduğu sirkülasyon adalarının iz doğrultularının boyutlandırılarak kırılmasından tesisin teras kabuğu oluşturulur.

ESHOT otobüs peronlarının alana yerleştirilmesi ve tasarlanmalarında dikkat edilen noktalar:

A) Peronların girişi bölge imarının izin verdiği derecede Cengizhan Caddesi’ne en yakın noktadan ve kottan yapılmıştır. Peronlarda sürekli araç sirkülasyonu olduğu düşüncesinden yola çıkılarak ek rampalar ve karmaşık giriş çıkışlardan kaçınılmıştır.

B) Peronların yolcu yaklaşımı doğrultusu ile pozisyonu paraleldir. Böylelikle peronlara yoğun yaklaşım sağlanacak metro çıkışları yönünden yaklaşan yolcular tüm peron levhalarını ya da otobüsleri önlerinde bütün olarak görebileceklerdir. Eğer peron pozisyonlandırması peron alanlarından kazanım sağlamak için yolcu yaklaşım yönüne dik doğrultuda olsa idi en öndeki peronlar yolculara set oluşturarak arkadakileri göstermeyeceklerdi.

C) Peronlar ne tam kapalı bir alanda ne de yapı üstünde tesis edilmişlerdir. Peron bölgelerinin üzerinin sundurması olarak proje de istenilen diğer fonksiyon hacimlerinden faydalanılmış yer yer açılan aydınlık avluları ile dengeli bir aydınlatma sağlanmaya çalışılmıştır.

D) Peronlar yeşil dokunun altında tutulmuş, yeşilin kentsel sürekliliği sağlanmış ve Ege Üniversitesi Kampüsü ile yukarıdaki ek proje alanlarının ve yeşil kent dokusunun bağlantısı oluşturulmuştur.

Atölyeler ve diğer eğitim birimleri birinci kattadırlar. Teras kotu ile de kırmızı merdivenler yardımıyla düşey ilişkileri olan açık avlulu bölgeler olarak kurgulanmışlardır.

Gösteri merkezi ana fuayesi metro çıkışları bölgesindeki avlu meydana şeffaf bir şekilde açıktır.

Aynı zamanda zemin katta fuayenin devamını sağlayan sergi sokağı, metro peronlar bağlantısı üzerinde fuayenin sergi parçası olarak görev alır. Galeri boşluğu, bodrum kattaki sergi salonuna aydınlık bir sergi fuayesi kazandırır düşey sirkülasyonu sağlayan kırıklı kırmızı galeri merdivenleri uzaktan gösteri merkezi ve çok amaçlı salonların belirleyicileridir.

5. Oluşturulan projeye göre bölgede yapılan düzenlemeler:

Büyük ölçek kararları:

a) Yeşil alanların lineer analizi ve yeşil kontak:

2 ve 3 numaralı art alanlar ve bu alanların bağlayıcısı niteliğindeki yeşil park izleri, barındırdıkları yeşil yoğunluğuna göre Ege Üniversitesi orman alanlarının lojman kısımları ile birlikte incelenir. Transfer merkezinin terası doğallaştırılır ve kuzeyindeki yeşil izi kampüs alanına bağlayan bir kontak noktası olarak değerlendirilir.

b) Merkezden proje alanına yaya ulaşımının rahatlatılması adına bir öneri:

Osman Kibar Kavşağı’ndan Ege Üniversitesi Lojmanlarının ana nizamiyesi önüne girişte şehirlerarası yolcu otobüslerinin yolcu indirip bindirdikleri kavşak bileşen yolunu hem trafik hem de yaya akışı açısından rahatlatmanın şart olduğu saptanır. Transfer merkezinden hem kampüse hem Bornova merkez yönüne doğru olan yaya sirkülasyonunun en yoğun olduğu nokta bu dar kaldırımdır. Şehirlerarası otobüslerin in bin noktasının bu alandan kaldırılması gerekmektedir.

Bunun için kuzeye doğru benzin istasyonu sonrasında 4 şehirler arası otobüsün yanaşabileceği büyüklükte bir cep tesis edilmiş buradaki trafik karmaşası ortadan kaldırılmıştır. Yeni oluşturulan noktadan transfer merkezine ulaşım trafikten arındırılmış ve yakındır.

Mevcutta bir metrelik bir kaldırımı olan nizamiye önü bölgesi de Ege Üniversitesi arazisinden yaklaşık 18 m alınarak ağaçlıklı bir yaya yoluna dönüştürülmüştür. Ege Üniversitesi lojmanları alanının kösesinde bulunan misafirhane binasından başlayarak kuzey güney doğrultusunda Osman Kibar Kavşağı’na kadar olan dar kaldırım alanı üniversite lojmanları arazisi içine sadece yaya ve bisiklet ulaşımını gerçekleştirecek ve ağaçlık dokuyu bozmayacak şekilde yaklaşık 170 m uzunluğunda kilitli çim parke zeminli bir yaya dolaşım alanı olarak kente katılmış karşısında bulunan ve yaya sirkülasyon alanları açısından çok zayıf olan kavşak viyadüğünün altı da açılıp Bornova merkeze sağlıklı yaya yayılımını sağlayabilmek için genişletilmiş aynı zamanda iki viyadük arasındaki boşluk alanı da ağaçlandırılmıştır.

c) Bisiklet rotası:

Doğudaki trafik eğitim merkezinden projelendirilen Evka 3 Transfer Merkezine dek ana bisiklet rotası oluşturulmuştur. Rota transfer merkezi önünde BİSİM istasyonu ve 100 bisikletlik bir park yeri ile neticelenir. Aynı zamanda kuzeydeki 2. ve 3. proje alanlarına yaya ve bisiklet öncelikli hale dönüştürülen sokaklar ve yeniden düzenlenen park alanları ile trafikten arındırılmış şekilde ulaşır.

Bisiklet rotası güneye doğru Ege Üniversitesi Kampüsü girişine de genişletilmiş ve yayaya açılmış Ege Üniversitesi Lojmanları ana nizamiye kapısı önü bölgesinden geçerek rahatlıkla ulaşır. Osman Kibar Kavşağı viyadüğü düzenlemesi altından Bornova merkeze dahi ulaşabilecektir.

Küçük ölçek kararları:

a) Metro kuzey asansörü deplasesi:

Metro çıkış ağızları olduğu yerde bırakılmış, sadece kuzey asansörü yeni transfer merkezi içerisine deplase edilmiştir. Peronlar bölgesinden metroya, metro kotunda direk bir bağlantı yapılmamış peronlardan metroya gidecek yolcuların halihazırdaki metro çıkış ağızlarını kullanmaları sağlanmıştır. Böylelikle katedilecek kısa mesafe üzerine yerleştirilen kültür, yeme içme ve küçük esnaf fonksiyonlarının canlı kalarak oluşumu sürdürür kılması, projeyi yaşatması sağlanır.

b) Metro trafo binası deplasesi:

Metro çıkışlarının güneyindeki metro trafo binası, cüssesi, yeni transfer merkezini kesen görüntüsü ve özellikle kente olan sirkülasyonu engelleyici tavrı nedeni ile yeni yapılacak tesisin ilk bodrum katının en doğu ucuna yeterli fiziki ulaşımı güvenliği ve periyodik kontrolleri rahatlıkla sağlanacak şekilde deplase edilmesi önerilmektedir. Böylece kent yaklaşımı rahatlayacak metro çıkış ağızlarının oluşturduğu meydancık daha sağlıklı bir “avlu meydan” haline dönüşecektir.

c) İlkokul önünün yeşile ayrılması:

Doktor Cavit Özyeğin İlkokulu önü yeşil alan olarak düzenlenmiş, araç park alanları 116/19. sokak boyunca kaydırılarak deplase edilmiş, okul önündeki araç ve servis karmaşası önlenmiştir.

d) 116/11 Sokağı’nın tek yönlü yaya öncelikli hale getirilmesi:

Proje alanı 2 ye giden yol tek taraflı ve yaya öncelikli olarak proje alanının kuzeyindeki sitelerin etrafındaki yollarla birlikte kilitli çim parke olarak düzenlenmiştir.

e) 116 19. Sokak’taki otopark alanları:

Yarışma alanının hemen üzerinde düzenlenmesi istenen 116 /19 no’ lu sokaktaki 85 araçlık otopark aynı yerde 85 araçtan taviz vermeden bir düzenlemeye gitmek yerine projenin genel doğal mera görünümünü bozmamak ve bölgesel park karakterini koruması adına (düzenleme ile 85 araç rahatlıkla yerleştirilebileceği halde yerleştirilmemiş) park alanları 55 araç olarak tek sıra halinde seyrekleştirilerek okula yakın olanların servislere hitap edeceği şekilde sağlanmıştır. Geri kalan 35 araç bodrum kattaki araç kapasitesine 38 araç olarak eklenmiştir.

6. İklim kontrolü:

Transfer merkezinin güneye bakan tüm cepheleri konsol güneş koruyucu ya da büyük saçaklar ile güneşten güçlü bir şekilde korunmuşlardır. Projedeki tüm iç mekanlar avlulu ve gölgelikli olarak düşünülmüştür.

Peron bölgeleri için birinci kat hacmi saçak olarak görev yapar. Aydınlatma için bırakılan galeriler hem birinci kat fonksiyonlarının terasa çıkması için kısa yollar olarak görev alır hem de peron bölgelerinin dengeli aydınlıklarını oluştururlar.

Teras çatılardaki mera florası bölgede görülen iklimde doğru iklim kontrolünü sağlayacaktır.