1. Ödül, Efeler Belediyesi Hizmet Binası Mimari Proje Yarışması

MİMARİ RAPOR

Kent; fiziksel çevre, doğal çevre, kentli-kent ilişkisi, kentlinin günlük aktiviteleri ile şekillendiği bir bütündür. Bu bütünlüğün içinde kentin fiziksel yapısı, kentin sosyal yaşantısını şekillendirdiği gibi, sosyal yaşantı da fiziksel yapının dönüşümünde ve gelişiminde etkilidir. Bu gelişimde doğal çevre ile kentli alışkanlıkları ilişkisi de önemlidir. Bu çok katmanlı yapıdan oluşan kent, yeni ihtiyaçlar yaratarak kentin hareketli-döngüsel yapısının sürekliliğini sağlar.

Lefebvre ‘Kent Hakkı Manifestosu’nda kentin, kent toplumuna ve bu toplumun gündelik hayatına hizmet etmesi gerektiğini savunur. ‘Kent yaşamını niteleyen toplumsallık dikkate alınmalı, bu hak hümanizma ve demokrasinin koşulu olmalıdır’ der.

Efeler Belediyesi Büyükşehir Belediyesi Hizmet Binası için verilen proje alanı Aydın ilinin tam merkezi konumundadır. Alanın ve tasarımın yapısal, çevresel, yeşil doku… gibi konularla irdelenerek sorunlu kent dokusunun içinde doğru çözümlemelerle var olması önemli bir girdi olacaktır. Dolayısı ile projenin kent toplumuna hizmet etmesi ve gündelik hayat içinde yer alması projemizin ana fikrini oluşturmuştur.

Projeye başlarken üç sorunsalı irdeleyerek tasarım yaklaşımımızı oluşturduk.

• Birincisi mevcut kentin bu alana ne söylediğini anlamak
• İkincisi alanın ve yapının yakın çevresine göre oluşumu
• Üçüncüsü ise alanın kendi iç sorunlarının ihtiyaca göre tanımlandırılması

Konuya bu üç soruna cevap vermek ve bu cevapları birbirleriyle ilişkilendirerek başlamayı doğru buluyoruz. Bu sorunları anlamlandırdığımızda günümüzün yerel yönetim yapıları, kendi yarattıkları ve parçası oldukları kentsel mekân ile ilişki içinde, kolay ulaşılan, sahiplenilerek kullanılan fiziksel ortamlar oldukları kadar kent mekânındaki fiziksel varoluşlarıyla da yerel yönetim – kentli ilişkisi adına soyut düzlemde anlamlar barındıran bir bütün olabileceklerdir.

1-YAPI ALANI VE KENT

Yapı alanı Aydın ilinin tam merkezinde bulunmaktadır. Kentin batıda İncirliova – doğuda Denizli yönleri ile Kuzeyde Tralles antik kenti ile güneyde Muğla yönü doğrultularında geliştiği gözükmektedir. Proje alanı bu yönlerin tam kesişim noktasında bulunmaktadır. Kuzeydeki eski kent dokusu ile güneyindeki yeni kent dokusunun paralel ilişkisi kentin omurgasının oluşmasına yön vermektedir. Bundan dolayı biz bu kent okuması ile beraber kente doğu-batı paralel akslarının oluşturulmasının bunları da birbirine bağlayan ve proje alanımızdan geçen kuzey -güney aksının oluşturularak kente bir omurga oluşturmayı önemli buluyoruz. Bu omurga ile alan ve mevcut kentin tüm bileşenleri birbiri ile ilişkilendirilebilecektir.

2-YAPI ALANI VE KENTİN ODAK NOKTALARI

1-Yapı Alanı 2-Devlet Hastanesi 3-Tiyatro 4-Kadın Doğum Hastanesi 5-Nevzat Biçer Parkı 6-Gar 7-Atatürk Meydanı 8-Büyükşehir Belediyesi 9-Gazi Bulvarı 10-Eski kent 11-Tralles Antik Kenti 12-Üniversite 13-Aydın Tekstil Kent Parkı 14-Forum Aydın 15-Arkeoloji Müzesi 16-Sanayi

Kentte 16 önemli odak noktası bulunmaktadır. Yapı alanı bulunduğu nokta itibari ile tüm bu noktalarla görünmeyen biçimde ilişkilidir. Bu ilişkiyi görünür kılmak için bu noktalarla alanın ilişkisini tanımlayan bir ağ kurulması gerekmektedir. Proje alanından başlayan kuzeyde Tralles Antik Kenti ve Eski Kente uzanan oradan Kent Müzesi ve Kent Parkına ne giden oradan Turistik Parka uzanan ve oradan da Adnan Menderes Bulvar yolu ile alanımızda son bulan bir turun tanımlanmasının hem proje alanının 24 saat yaşanır hem de kentin hareketini canlandırması anlamında önemli bulmaktayız. Bu tur kurgusu ile tüm odak noktalar hem birbirine değen hem de iç içe geçen bir bütünlüğe kavuşacaktır.

3-YAPI ALANI VE KENT ULAŞIMI

Bulunduğu merkezi noktadan dolayı ulaşım açısından bir problemi gözükmeyen alanın aksine yaya kullanımının önemli olduğu gözükmektedir. Bu yüzden alana yerleşimde her yönden yaya hareketinin sürekliliğini sağlayan bir şemanın kurulmasının önemli olduğunu düşünmekteyiz. Yine de kent bütünü içinde raylı ulaşımının ve bisiklet kullanımının eksik olduğu görülmektedir. Bu yüzden doğu-batı aksında ve kuzey güney aksında raylı ulaşım kurulabilir. Yine doğu batı aksında ve alan ile güney aksı boyunca bir bisiklet yolunun kurulması kent içi ulaşımı kolaylaştıracak, alanın trafik yükünü azaltacaktır.

Mevcut üst geçit ile ilgili düşüncemiz; Alanın güneyindeki üst geçit kaldırılabilir, koruna da bilir. Üst geçidin kaldırılmasının ya da yerinde durmasının projemizde herhangi negatif etkisi olmayacaktır. Geçidin korunması durumunda projemizdeki kültür yapılarının üst kotunda bulunan teraslara direk ulaşım sağlanabilir. Eğer üst geçit kaldırılırsa İzmir Bulvarı üstünde sinyalizasyon sistemi ile yaya geçidi kurulabilir. Tüm bunlara projenin ilerleyişinde karar verilebilir.

4-YEŞİL ALANLAR

Alanın ve kentin en önemli sorunlarından birisi yeşil alan yetersizliği olarak gözükmektedir. Yapacağımız alana zemin düzlemi yerleşimde bu sorunun çözülmesinin önemli olduğunu düşünmekteyiz. Alanımızdaki yeşil doku ile kente kurduğumuz omurga doğrultusunda ona tutunan yeşil alan omurgası bu omurga dışında kalan alanlarda da kent içi yeşil odaklar önermekteyiz. Bu sayede kentin tüm bölgelerinde yeşil alan olabilecektir. Ayrıca bu yeşil alanlarda kentin sosyal ihtiyaçlarının karşılanacağı kültür merkezleri, spor alanları, çocuk oyun alanları, konser alanları gibi aktivitelerin yüklenerek kentin devingen hareketinin sağlanması gerektiğine inanmaktayız.

5-ALAN-ÇEVRE VE YAPI KURGUSU

 Yukarıda yaptığımız analizler doğrultusunda Gazi Bulvarı ve üstündeki eski yerleşim bölgesi ile İzmir Bulvarı ve üzerindeki yerleşim bölgesi Aydın’ın en hareketli yaya hareketinin olduğu bölgedir. Daha çok Adnan Menderes Bulvarı ile birbirine bağlanan bu mahalleler önemli bir çarşı ve büyük bir mahalleyi oluşturmaktadır. Biz de alanımıza yerleşirken bu mahalle hissiyatının devam etmesini çok önemsemekteyiz.

1. Alanın tümüne yerleşimi doğru bulmuyoruz.
2. Çok sıcak bir bölge olması ve kendi iç aurasını yaratması için avlulu bir şema öneriyoruz.
3. Sadece avlulu olmamalı çevresinin önemli hareketlerini içine almalı; bu yüzden İzmir Bulvarı ve Garaj Caddesi tarafından ana geçişleri ve girişleri vermek için yırtıyoruz. Çıkan şemada belediye binası ile kültür yapılarını bölgeleyerek tanımlı hale getiriyoruz.
4. Çevre dokusuna ve mahalle hissiyatına daha da uyumlu olmak için yapıyı daha küçük kütlelere parçalıyoruz. Elde ettiğimiz şema ile hem parçalı hem de avlulu kalabiliyoruz.

6-YAPI ALANI ŞEMASI

Oluşturduğumuz şemada belediye binasını oluşturan kütleleri arazinin batısına birbirine gölge atacak şekilde parçalı olarak yerleştirerek avlunun günün büyük kısmında batı güneşinden korunmasını sağlanmıştır. Bu yerleşim aynı zamanda benzinlik kokusu ve gürültüsüne sırtını dönerek doğusunda avlu bırakmayı da sağlamıştır. Alanın doğusunda kültür -sosyal yapıları yerleştirilmiştir. Konferans salonu-çok amaçlı salon ve ortak fuayeleri alanın güneyine yerleştirilerek önlerinde kültür avlusu yaratılmıştır. Bu alan İzmir Bulvarı’nın gürültüsünden korunaklı hale getirilerek bu yapıların da buraya açılması sağlanmıştır. Belediye yapısının zemin katı güney tarafında geri çekilerek bu alana kent konseyi-hediyelik eşya dükkanı ve kafeterya yerleştirilerek İzmir Bulvarı hareketinin içinde olması sağlanmıştır. Meclis yapısı alanın kuzey tarafına zemin katı boşaltılarak yerleştirilmiştir. Bu şekilde hem belediye içinden hem de avludan halkın ulaşımı sağlanmış- meclis halkın kılınabilmiştir. Alanın kuzeyine yerleştirilen meclis ve kütüphane yapılarının altı boş bırakılarak Garaj Caddesi-hastane yönü gelişi ve Adnan Menderes Bulvarı yaklaşımları içeri alınabilmiştir. Alanının çeperlerine parçalı yerleşim ile hem iç avlu oluşumu hem de alanın kentliye -mahalleye ait oluşu sağlanarak alanın 24saat canlı kalabilmesi sağlanmıştır.

7-YAPI İÇİ KURGU

Yapı içi şema; galeriler -galeriler etrafı sirkülasyon-sirkülasyon etrafı belediye birim hacimlerinden oluşmaktadır. Ortadaki iç bahçe dış mekan meydanların bir devamı niteliğindedir. Bu iç bahçenin batısında bulunan galeri ile tüm yapı meydana doğru açılmakta dış mekan içeriye alınabilmektedir. Katlarda oluşturduğumuz teraslar ile hem gölgelikli alanlar yaratılmakta hem de yapı içi temiz hava girişi sağlanmakta hem de yapının kentle bütünleşmesi sağlanmaktadır. Ayrıca belediye çalışanları içinde sosyal alanlardır.

8-Hem parçalı hem de avlulu kalarak;

A-Maksimum yeşil alan ve kamusal alan yaratılması

Zemin düzleminde minimum yerleşim ile maksimum yeşil alan ve kamusal alan yaratılmıştır. Bunun daha da artırılması için parçalı kütlelerin arasında teras -kütlelerin çatı kullanımları yapılmıştır. Ayrıca alanın güneyindeki ağaç kümesi meydanın bir sınırlayıcısı aynı zamanda bütünleştiricisi olmuştur.

B-Mahalle hissiyatının korunması ve kamusal hareketlilik

Zemin düzlemi ve 1.kat düzlemlerinde yarattığımız boşluklar ve teraslar ile kentin hareketliliğini yapının içine soktuk. Bu alanlar da daha çok halkın kullanacağı sosyal birimleri yerleştirdik. Böylelikle içinden geçilen, altına inilen üstüne çıkılan avlu-teraslar sayesinde 24 saat canlı kalacak bir yerleşim-iç avlu oluşturduk.

C-Kütlelerin birbirlerine gölge atması ve düzlemlerde gölgelikli alanlar yaratması

Şunu bilmekteyiz ki Aydın Türkiye’nin en sıcak yerlerinden biri. Bu yüzden yapının soğutulması ve kullanıcı için gölgelikli alanların yaratılmasının önemli olduğunu düşünmekteyiz. Yaptığımız iç avlulu ve parçalı şema ile yapının kütlelerinin birbirine gölge atmasını aynı zamanda iç avluları da gölgede bırakmasını sağladık. Belediye binasını oluşturan kütleleri arazinin batısına birbirine gölge atacak şekilde parçalı olarak yerleştirerek avlunun günün büyük kısmında batı güneşinden korunmasını sağladık. Böylelikle bu şemanın yapıyı teknoloji çöplüğüne çevirmeden iklimlendirme konusuna katkıda bulunacağını düşünmekteyiz.

Gölgelikli alanların daha da artırılması için yapı içinde geri çekilmeler ve saçaklar yapılmıştır.

D-Çevre- sokak yükseklikleri ile uyum

Parçalı kütleler çevre sokak yüksekliklerine uyum sağlayacak şekilde yükseklikleri oluşturuldu. Geri çekilmeler ile ortalama sokak yükseklikleri yakalanarak çevresel uyum sağlandı. Çevre komşuları gölgede bırakmayacak şekilde yerleştirildi.

9-EKOLOJİ

Yapının kuzey cephesi mümkün olduğunca sağır yapılarak kışın sert rüzgarlarına karşı önlem alınmıştır. Yapıda galeriler yapılarak temiz hava girişi ve kirli hava çıkışı sağlanmıştır. Aynı zamanda bu galeriler kışın sera etkisi ile yapının ısıtılmasına katkı sağlayacaklardır. Yapıda çeşitli yerlerinde yapılan teraslar ve geri çekilmeler ile gölgelikli alanlar elde edilmiş aynı zamanda buralardan yapı içine taze hava girişi sağlanmıştır. Yapının güney cephesine yerleşen mekanların yaz güneşinden koruna bilmesi için güneş kırıcı paneller yerleştirilmiştir. Yapının güneye bakan çatısında yapılacak güneş panelleri sayesinde enerji elde etmek mümkün olacaktır. Tüm yapı ve çevresinde yağmur sularının toplanarak çevre sulamasında kullanılmasını hedeflemekteyiz. Tüm bu yapısal çözümlemelerle yapı teknoloji çöplüğüne çevrilmeden kendi kendine yeten bir durumu oluşturmayı hedefledik.

Bodrum katlar meydanın altına doğru uzanmayarak meydanda büyük ağaçların yaşamasına imkan sağlayacak zemin bırakmıştır.

10-ENGELLİ ULAŞIMI-KULLANIMI

Belediye hizmet binasına ulaşımda engelli vatandaşlar düşünülmüş, hem kültür avlusuna hem de belediye avlusundan ulaşımda rampalar kullanılmıştır. Yapının içinde tüm katlara engelli vatandaşlarımızı kolaylıkla erişmesi için yeterli sayıda asansör düşünülmüş, her katta engelli tuvaletleri çözülmüştür.

Belediyeye gelen engelli vatandaşlara hizmet vermek için engelli koordinasyon merkezi yapının giriş katında rahatlıkla ulaşılabilen bir konumdadır.