Afyonkarahisar Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi

Kırklareli Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü 3. sınıf öğrencisi Ramazan Çeşmeci’nin, Dr.Öğr.Üyesi Gülcan Yeler ile birlikte 2019-2020 Güz Dönemi Mimari Proje IV kapsamında tasarladığı proje.

Afyonkarahisar Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi, Afyonkarahisar Merkez’de Şehit Murat Saraç Caddesi üzerinde yer almaktadır. Proje alanı, şehir merkezine yakın olduğu kadar aynı zamanda da kırsal bir kesimin içindedir. Yapı 7-25 yaş arası fiziksel engelliler, zihinsel engelliler, işitme ve konuşma engelliler ve otizmli bireyler olmak üzere günde 100 bireye hizmet etmektedir.

Konsept tasarımında, kullanıcıların haftada sadece birkaç saat kullanacakları yapıyı, onlara gündelik yaşamın yapaylığından uzak, doğayla iç içe, güvenli ve şehirden izole bir ortam oluşturmak istendi. Aynı zamanda yapının kolay kullanılabilir, sade ve basit bir sirkülasyona sahip olması gerektiğine karar verildi. Proje alanı, kullanıcı grubunun gereksinimlerinden dolayı yapının şehir merkezine uzak olmaması gerektiğinden ve aynı zamanda konseptin isteklerini karşılayabilmesi için bu konum seçildi. Proje alanı yol kotundan 7m yükseklikte yer almaktadır.

Yapıyı öğrenciler ve çalışanlar olarak iki ana grup kullanırken belli zamanlarda toplantı, eğitim ve konferans gibi etkinliklerde aileler de yapıya gelmektedir. Yapıya yaya olarak gelenler, bahçelerin arasında oluşturulan rampayı kullanabilirken, vasıta ile gelenler iki tarafı ağaçlarla örülmüş yoldan yapıya ulaşmaktadırlar. Kullanıcıya doğanın içinde olduklarını sonuna kadar hissettirilmek istenmiştir.

Yapının programı eğitim, sağlık ve etkinlik olmak üzere 3 ana işleve ayrılmaktadır. Bu işlevlerin devamlılığını sağlayabilmesi için yönetim ve teknik işlevler de yapının parçalarını oluşturmaktadır. Kullanıcı grubunun yeterliliğine bakıldığında, fiziksel engellilerin yapıda en kolay şekilde istenilen mekanlara ulaşabilmesi için sağlık birimleri yapının girişine yakın kurgulanmıştır. Devamında zihinsel engelliler için sınıflar ve etkinlik mekanları oluşturulmuştur.

Yapıya girdiğimizde bizi bir danışma ve bekleme alanının devamında bir havuz karşılamaktadır. Havuzun bir tarafı eğitim aksıyken diğer tarafı etkinlik aksıdır. Eğitim aksında bireysel eğitim ve grup eğitimi için derslikler yer almaktadır. Derslikler, kullanıcıların ihtiyaçlarını karşılayabilecek şekilde tasarlanmıştır, içinde wc bulunmaktadır. Etkinlik aksında ise atölyeler, oyun ve spor alanları bulunmaktadır. Bu aksta atölyeler özgül mekanlarından dışarı taşıp aks boyunca işlevlerine devam edebilmektedirler. Kullanıcılar, sirkülasyon alanlarından teraslara çıkabilmektedirler. Yapının bölgeye göre yüksekte kalmasından ve kullanıcı grubundan dolayı teraslar korunaklıdır. Teraslar, kullanıcıların hem oyun oynayabilmesi hem de birbirleriyle etkileşim kurabilmesi için tasarlanmıştır. Terasların önündeki alan, manzarayı yoldan ayırmak ve daha izole doğal bir ortam oluşturabilmek için korulaştırılmıştır.

İşitme ve konuşma engelliler ve hafif engel grubundaki kullanıcılar yapının 1.katını kullanmaktadırlar. Bu kullanıcılar, 1.kata ister rampayla isterse de merdiven ve asansörle ulaşabilmektedirler. Bu kullanıcı grubunun etkinlik aksıyla doğrudan ilişki kurabilmesi için atölyelere yakın bir merdiven ve asansör kurgulanmıştır. Yine 1.katta oluşturulan kat terası sayesinde kullanıcıların doğayla iletişiminin devamlılığı sağlanmıştır.

Yönetim grubu kullanıcıları için mekanlar 1. katta kurgulanmıştır. Bu kullanıcılar kat terasını kullanabildiğinin yanı sıra bir dinlenme alanına da sahiptirler.

Teknik birimler, gerek arazideki eğimden gerekse proje alanının yönlenmesinden dolayı yapının kuzeyine yerleştirilmiştir.

Arazide eğimin daha yumuşak şekillenen etrafında çeşitli bahçeler oluşturuldu. Bu bahçelerde çeşitli etkinlikler yapılabilmektedir, bunun yanı sıra yapıda oluşturulan atölyelerin de çalışma alanlarından birkaçını barındırmaktadır.

Cephe tasarımında, yapıdaki 3 ana işlevin birlikteliğinden yola çıkarak farklı boyutlarda birbirinden ayrı ahşap parçalar kullanılmıştır. Bu ahşap parçalar aynı zamanda güneş kırıcı görevi de görmektedir.