Bölüklü Yaylası Rehabilitasyon Merkezi, FREA

Kivi'nin, Zonguldak Valiliği için yürüttüğü, Zonguldak Turizm Kalkınma Planı ile bütünleşik geliştirilen, Zonguldak Doğa ve Kültür Turizmi (Proje 67) kapsamında üretilen projelerden biridir.

FREA, 2018 yılında verilen 27’inci WA Ödülleri’nde “Designed” kategorisinde ödül alan Arboreal isimli projeyi anlatıyor:

Zonguldak Turizm Kalkınma Planı kapsamında hazırlanan Bölüklü Yaylası Rehabilitasyon projesi, doğal zemini zedelemeden, mümkün olan en az sayıda ağaca müdahale edecek şekilde, her anlamda sürdürülebilirlik kriterleri çerçevesinde tasarlanmış, arazinin inşa koşullarına uygun hafif malzeme ve yapım teknikleri ile yeni mekânsal deneyimleri hedefleyen, lüks bir konfor yerine ‘yer’in ruhuna uygun bir konforu vadeden yaşam birimleri ve sosyal donatı mekanlarından oluşur.

Genel Tasarım Prensipleri

İklim verileri ve yaylaya erişim imkanları göz önünde bulundurulduğunda yapım tekniklerinin ve imkanlarının kısıtlı olması önemli bir tasarım verisidir.

Yaylada yıllardır ikamet eden ve bu kültürü sürdürülen insanların yeni bir deneyim için yaylaya gelecek farklı kişilerle ilişkide olmasının tümüyle öngörülemez sonuçları olabileceği gerçeği, tasarım sürecinde yeni bir katman olarak karşımıza çıkar.

Yaylanın doğal zemin dokusu ve şiirsel doğal peyzajı ile yeni önerilecek yapıların kuracağı ilişki tasarım sürecinde bir diğer temel belirleyici olmuştur. Bu bağlamda mümkün olan en az sayıda ağaca müdahale edilmesi mümkün ise hiçbir ağacın kesilmemesi kararlaştırılmıştır.

Kısıtlamalar nedeni ile alışılagelmiş inşaat tekniklerinin ve malzemelerinin bir kısmının kullanılması imkansızdı, bu yüzden eski teknikler de dahil olmak üzere teknoloji ve materyaller üzerinde bir araştırma yapıldı.

Konaklama Birimleri

Yoğun ağaç dokusunun arasına yapılaşma problemi bugüne kadar alışık olunan problem çözme biçimlerinden farklı bir yöntem gerektirdi.

Konaklama birimlerinin ağaçlara tutunarak topografyadan bağımsız hareket etmesi temel prensip olarak belirlendi. Bu sayede birimler yağmur ve kar gibi dış etkilerden korunaklı hale geldi. Mevcut ağaçların gövde çapları ve gövde mesafeleri üzerinde yapılan çalışma neticesinde uygun yerleşim alanları belirlendi.

Oluşturulan platform üzerine yapısal elemanların bir araya getirilmesi prensipleri olabildiğine tek tipleştirildi ve yapısal kabuk oluşturuldu. Ayrıca en az üç yaşama biriminin ortalarında bir açık ortak alan önerilerek ortak dış mekân kullanımları önerildi. Bu sayede grup olarak tesiste konaklayan ziyaretçilerin yerin ruhunu hissetmeye devam edebilecekleri dış mekân yaşam alanları tariflendi.

Yapı programı yaşama-uyuma, uyuma ve servis birimleri olarak üç temel alanda ele alındı. Yaşama ve gece uyumaya dönüşme potansiyelli alt seviye, aynı zamanda tüm servis birimlerinin yer aldığı ve teras ile ilişki kurduğumuz kot olarak değerlendirilebilir. Buna karşın üst seviyede sadece uyuma alanı çözüldü. Bu ayrım yapının zemin oturum lekesini küçültmekle kalmamış aynı zamanda ağaçlar ile daha yakından ve farklı türden bir ilişki biçimi belirlemiştir.

Malzeme kararları ve yapı tektoniği ilişkisi ise doğrudan ilişkilidir. Mevcut yapı stoğu ile doku bütünlüğünün çağdaş yorumu olarak dış kabuk siyah renkte önerilmiştir. Bu renk aynı zamanda ağaçların arasında serpiştirilen birimlerin mevcut dokudan çok fazla ayrışmadan hayat bulmaları adına da önemlidir. İç çeper ise tamamen sıcaklık ve yalınlık ilkesine göre şekillenmiştir.

Farkındalık Merkezi

Farkındalık merkezi, yayla ziyaretçilerinin bilgi edinebilecekleri ve yaylanın ilk karşılaşılacak yeni yüzü olma potansiyelini taşımaktadır. Bu nedenle bu birim yola yakın konumlandırılmıştır.

Alçak hacim konferans ve bilgilendirmenin yapılacağı alan olarak önerildi. Daha yüksek hacime ise giriş holü ve lobi işlevi gören bekleme ve karşılama alanı, konaklama birimlerinin resepsiyonu ve ilgili ofisleri yerleştirildi.

Restoran ve Kafeterya

Restoran konaklama birimlerine görece uzak bir yerde olmasına rağmen hem yaylaya hem de çevre yaylalar ile bağlantının kurulduğu yol ile güçlü ilişkiler kuracak şekilde konumlandı.

Restoranın tamamen açık alanı en alt kotta yer almaktadır. Yayla şenlikleri sırasında veya farklı türden kutlamaların yapılabilmesine uygun şekilde düşünülmüş ve yaylanın merkezine en yakın noktada konumlandırılmıştır.

Ahır

Ahır tasarımı benzer yapma biçimi ve malzeme kararları ile kurgulandı ve atların barınması için toplam beş göz önerildi. Ahır mevcut yayla yerleşimi ve yeni önerilen konaklama birimlerinin çeperinde konumlandı ve bu sayede servis ihtiyacı kolayca çözümlenirken yeni önerilen konaklama birimlerinin koku problemi ile karşı karşıya getirilmemesi sağlandı.

Peyzaj

Peyzaj tasarımında mevcut yer dokusuna minimum müdahale prensibi gözetilmiştir. Patikalar sadece üzerine serilmiş ağaç kabukları ile belirlenirken, yol ve toprak sınırının keskinleştirilmesinden kaçınılmıştır.

Pansiyon Birimleri ve Mevcut Yapı İlişkileri

Tasarlanacak olan pansiyon birimlerinin mevcut yapılı çevre ile uyumlu olması gözetilmiştir. Tasarlanan konaklama birimindeki kesit fikrinin bir yorumu olarak yapı yerden yükseltilmiştir. Tasarlanan bu modül birbirine eklemlenme potansiyeline sahiptir. Bu sayede hem iç mekânın büyümesi hem de lineer bir yapı bloğu oluşturarak mekân tanımlama potansiyeli olanaklı hale gelir.

*Arboreal: Ağaçta yaşayan, ağaçsı, ağaca ait