Ekolojik Anaokulu ve Kreş Tasarımı: Mekân, Çocuk ve Sürdürülebilirlik

Bursa Uludağ Üniversitesi Mimarlık Bölümü 2. sınıf 1. dönem öğrencilerinin Mimari Tasarım 3 dersi kapsamında tasarladıkları projeler.

Dönem içinde yürütülen çalışmada, ekolojik anaokulu ve kreş tasarımı üzerine geliştirilmiş projeler; mekânsal organizasyon, sürdürülebilir çözümler ve pedagojik yaklaşımlar çerçevesinde değerlendirildi. Öğrenciler, yapının ölçeğini çocuk kullanıcılarına uygun biçimde ele alarak, doğayla iç içe, kot farklarını etkin kullanan veya kendi topografyasını yaratan, doğrudan dış mekâna açılan ve sınırları esnetilebilen mekânsal düzenlemeler önerdiler. Tasarımlarda, doğal havalandırma ve aydınlatma ön planda tutulurken, dış mekân kullanımı en az iç mekân kadar titizlikle kurgulandı.

Örneğin;

Nilay Erol tarafından geliştirilen proje; teknolojinin çocukluk çağındaki etkilerini ele alarak fiziksel hareket çeşitliliğini yapı tasarımına yansıtmış ve merdiven, kaydırak, trambolin gibi dinamik elemanları kurgunun merkezine yerleştirmiştir. Projede iç mekanlarda yaratılan alternatif sirkülasyon kurguları peyzaj alanlarında topografik düzenlemeler ile desteklenmiş, hareket ve mekan imgesini oluşturacak kırmızı duvarlar fonksiyonel alternatiflere ilişkin birer işaret noktası gibi çalışmıştır.

Berra Üstünay’ın projesi tamamı tek kattan oluşan ve bulunduğu araziye göre şekillenen bir iştir. Proje alanı ihtiyaç programında belirtilen fonksiyonları soyut çizgilerle idari – sosyal ve eğitsel mekanları kapsayacak şekilde sınırlandırmış, sonrasında bu mekanlar arasında bir bağlaç olarak çalışması planlanan koridorlar ile mekânsal ayrışmadaki keskin sınırlar silikleştirilmiştir. Projede tüm mekanların bahçe kullanımları önemsenmiş, tasarım yarı açık mekan oluşmasına imkan verecek biçimde geliştirilmiştir. Bu sayede özelleşen bahçe kullanımları kurgulanmıştır.

Gizem Korkmaz projesinde hem farklılaşan kat adedi hem de cephe karakteri ile dinamizmi ve hareketi tetikleyen bir tasarım yaklaşımı sergilemiştir. Farklılaşan fonksiyonel kullanımlar kitlesel çözümde doğrudan okunabilir şekilde yer almaktadır. Her bir fonksiyon grubu kendi özel avlusunu oluştururken ana mekanların geniş bahçe alanları ile ilişki kurması amaçlanmıştır. Avlular da ilgili fonksiyon alanları ile güçlü ilişki kurmak üzere özelleşerek detaylandırılmış ve dış mekanlara alternatif kullanımlar önerilmiştir.

Ainazik Edilbekova tasarımın tüm elemanlarının tek bir dili konuşması ve bütüncül tasarım ilkelerinden hareketle projesini kurgulamıştır. Öyle ki bu projede bahçe duvarından peyzaj elemanlarına, cephe karakterinden mekânsal organizasyonlara dek benzer malzeme kararları ve tasarım çizgileri ile proje inceltilmiştir. Tasarımda yer alan açık ve kapalı mekanların esnekliği gözetilmiş, yılın farklı dönemlerinde kullanım alternatiflerine ilişkin senaryolar oluşturulmuştur.

Berfu Yeloğlu tarafından tasarlanan anaokulu yapısı çocukların ev çizimlerinden ilham alarak kot farkları, renkler ve modüler kitleler ile bir “çocuk köyü” oluşturmuştur. Farklı kotlar ve fonksiyonlar ile ayrışan kitleler peyzaj alanları ile desteklenerek ara mekanların ve yarı açık mekanların oluşmasına imkan vermiştir.

Belinay Karaosmanoğlu projesinde bulunduğu parselin sınırlarını tutan ve tüm mekanların dış çepere dönük olduğu bir kitle tasarlamıştır. Kitlenin sokaktan algınan rijitliği iç mekandaki organik form ile kırılmıştır. Avlunun çeperini oluşturan bu form arayışı aynı zamanda kültürel faaliyetlerin yürütüleceği derslikler olarak çeşitli fonksiyonlar ile desteklenmiştir. Esnek mekanlar olarak kurgulanan avluya dönük bu fonksiyonlar, bir omurga olarak tasarlanan koridor hattı boyunca, farklı yaş gruplarındaki öğrencilerin bir araya gelecekleri mekanları oluşturmuş, yaş grupları arasındaki iletişimin güçlendirilmesi amaçlanmıştır.

Burcu Sevinç ve Rıfat Yılmaz yürütücülüğünde gerçekleşen 2024-2025 güz dönemi Proje 3 Stüdyosu’ndan yayınlanan işler benzer bağlamsal arka planlar ile gelişmeye başlayan ve farklı perspektifler ile şekillenen anaokulu ve kreş tasarımlarına ilişkin sorgulamanın ve arayışların ürünüdür.