Eşdeğer 1. Ödül, Yeniden Düşünmek: Afet Sonrası Geçici Yaşam Alanlarının İyileştirilmesi Öğrenci Fikir Yarışması

Süleyman Uluışık, Yeniden Düşünmek: Afet Sonrası Geçici Yaşam Alanlarının İyileştirilmesi Öğrenci Fikir Yarışması'nda eşdeğer birincilik ödülünü kazandı.

TETRİS

Deprem sonrasında depremden etkilenenlerin yaşamlarının sürekliliği fiziksel zararlarının yanında toplumsal ve sosyal yıkıntılarının da giderilmesi açısından yeniden düşünmenin kıymetli olduğu yadsınmaz bir gerçektir. Bu yıkıntıların ardında bıraktığı mekânsal sorunların yanında travmaların da rehabilite edilmesinde tasarımın ve mimarlığın rolü büyüktür. Bu çerçevede yıkıntıların oluşturduğu yaşamsal hayat faaliyetleri başta olmak üzere toplumsal birlikteliği sağlamak amacıyla verilen temsili alan ele alınmıştır. Yarışmanın belirli bir alana odaklanmayarak, çeşitli veriler doğrultusunda ortak bir temsili alana odaklanma yaklaşımı, proje yaklaşımında da önemli bir rol oynamıştır. Bu bağlamda “TETRİS” olarak nitelendirilen basit bir düzlemin alana entegre edilmesi önerilmektedir. Tetris, blokların farklı şekillerde birleşerek tamamlanmaları gereken bir bulmaca oyunudur.

Bu yaklaşım, deprem barınaklarının modüler bir yapıya sahip olmasını ve daha kolay bir şekilde birleştirilebilmesini sağlamayı amaçlamaktadır.

Yaklaşım, deprem barınaklarının hızlı bir şekilde kurulmasını, ölçeklendirilmesini ve farklı ihtiyaçlara uyum sağlamasını sağlar. Bununla birlikte, tasarımın birim ölçeğinden planlama ölçeğine kadar bağlamında ve kendi içinde uyumlu olmasına zemin hazırlar. Modüler tasarımın “Tetris” ile benzerliği, birleştirilebilir bileşenlerin farklı şekillerde düzenlenerek bir bütünü oluşturulmasıdır. Modüler tasarımı “Tetris” üzerinden değerlendirerek hem tasarlanan ünitelerin birbirleriyle ilişkisini sağlamak hem de tektonik olarak birbirleriyle uyumlu fakat işlev bakımından birbirinden ayrılan modüllerin üretilmesine zemin hazırlamaktadır.

Uyum ve birleşim: Tetris gibi, modüler tasarım da uyumlu parçaların birleştirilmesine dayanır. Tetris’te bloklar, farklı şekillerde düşerek uyumlu bir şekilde birleştirilir. Önerilen yaklaşımda da benzer şekilde, birimlerin uyumlu bir şekilde birleştirilmesiyle barınma alanları ve müşterek birimler oluşturulur.

Esnek düzenleme: Tetris’te bloklar, farklı şekillerde ve yönlere döndürülerek uygun bir yerleşim sağlanır. Önerilen modüler yaklaşımda da birimlerin düzeni ve birleştirme şekli esneklik sağlar. Farklı ihtiyaçlara ve alanlara uyum sağlamak için birimler farklı şekillerde düzenlenebilmektedir.

Optimum kullanım: Tetris’te amaç, blokları mümkün olduğunca sıkı bir şekilde birleştirerek tamamlanan sıralar oluşturmaktır. Önerilen yaklaşımda da benzer şekilde, birimlerin optimum kullanımı hedeflenir. Uygun bir birleştirme ile verimli bir alan kullanımı sağlanabilir.

Hızlı montaj ve sökme: Tetris’te bloklar hızlı bir şekilde düşerek birleştirilir. Önerilen modüler tasarımda da amaç, birimlerin hızlı bir şekilde birleştirilmesi ve sökülmesidir. Bu, acil durumlar veya geçici barınma gibi durumlarda önemli bir avantaj sağlamaktadır.

Tasarım modelinin uygulanacağı alanın sosyolojik ve kültürel yapısına da uyum sağlayacak bir alt yaklaşım olması önemsenmektedir. Bu bağlamda modüllerin birbiriyle kuracağı komşuluk ilişkilerinin Tetris’te olduğu gibi öteleyerek kolay bir şekilde alana entegre edilmesi ön görülmüştür. Bunun gibi komşuluk bağının ve mahalle kavramının fiziksel bir alt zemine oturtulması hedeflenmiştir. Ünitelerin bir araya gelmesiyle ve kendi içinde çeşitlenmesiyle avlu, sokak, cadde ve meydan gibi bir kenti var eden kentsel öğelerinde fikirle birlikte organikleştiği belirtilmelidir. Bu organiklik yeni eklenecek ünitelerin alanda kurgulanan ihtimaller üzerinden ortaya çıktığı belirtilebilir.

Aynı zamanda modüllerin kendi içinde çeşitliliğini sağlamak, farklı işlevdeki mekanların bir araya gelmesiyle yeni mekanların üretilmesine olanak sağlamaktadır. Bu modülasyon aynı zamanda farklı nüfustaki ailelerin modüllere eklemlenen ünitelerle bir yaşam alanı kurgulamasına da izin verir. Böylece farklı bağlamlarda kurgulanacak bir yerleşiminde alt zemini oluşturulmuştur.

Sonuç olarak; alanın kentsel ölçekten başlayarak kendi içinde bir planlama zemine entegre edilmesi ve buradan yola çıkarak modüllerin tasarlanması hedeflenmiştir. Yalnızca temsili alan bağlamında değil evrensel bir yaklaşımın bağlama uyarlanması, geçici oluşun birim ölçeğinden alan ölçeğine varan bir alt yapı sağlaması amaçlanmaktadır.