Eşdeğer Mansiyon (3 Sıra No’lu Proje), Sivas Kızılırmak ve Çevresi Fikir Projesi Yarışması

PROJE RAPORU

Giriş

Sivas ve Kızılırmak çevresinin düzenlenmesinde, öncelikle Kızılırmak’ın Sivas kenti için ne ifade ettiğini ortaya koymak gerekir. Bu ilişki iyi analiz edilirse Kızılırmak’ın çevresinin düzenlenmesi ve kentle ilişkisinin kurulması konusunda daha doğru kararlar alınabilir. Bu yüzden öncelikle kentin temel karakterinin ortaya konması ve bu bağlamda Kızılırmak’ın kent için öneminden söz etmek gerekir.

Ana Fikir

Yarışma alanı, Kızılırmak Nehri’nin iki yakasında, yaklaşık 1.000 metre genişliğinde, 8.500 metre uzunluğunda doğrusal bir alandır. Ancak bu alanın önemi ve değeri Kızılırmak Nehri’ne koşut olarak kurgulanan yarışma alanı ile sınırlı değildir. Bu alanın gerçek sınırları ve önemi kentle bağlantı kuran ve alanı dikine kesen caddelerden kaynaklanmaktadır. Kızılırmak çevresinde yapılacak tüm düzenlemeler bu alanı dikine kesen caddelerin nitelikleri bağlamında yapılmalıdır. Omurgaları caddeler olan bu aksların nitelikleri, ilişkileri ve potansiyel değerleri, yarışma alanının düzenlenmesindeki ana fikrimizi oluşturmaktadır. Doğal değerler, kent ve kentin dinamikleri temelde bu ana fikirle değerlendirilmiştir.

Doğal Değerler

Sivas kenti, Kızılırmak Nehri’nin içinden aktığı Sivas platosunun kuzeyindedir. Nehre yaklaşık 4 km uzaktadır. Dağların başladığı noktada, dağların bir parçası olan ve ileri doğru uzanmış tepelerin yamaçlarında kurulmuştur. Bu tepeler ve tepelerin aralarından Kızılırmak’a doğru akan dereler, kentin mimarisinin ve coğrafyasının en önemli karakterini oluşturur. Kent merkezinin içinden Kızılırmak Nehri’ne doğru akan dereler geçmektedir. Mismil (Aksu), Murdar, Pünzürük ve Kazıklık bu derelerin en önemlilerindendir. Kent bu derelerin arasında kurulmuştur. Bu dereler kentin içinden geçerek Kızılırmak Nehri’ne ulaşmaktadır.

Kentin Temel Geometrisi- Makroformu

Kentin topoğrafyasına bakıldığında, tepelerin sonlandığı noktada, kentin dairesel karakterdeki ana meydanının yer aldığı görülmektedir. Sivas’ın içinde kurulduğu platodan, bu meydana doğru uzanan caddeler ana karakterin diğer önemli başlığını verir. Bu caddeler, Kızılırmak Nehri’ni dikey olarak kesmektedir. Bu ‘kesişme’ durumu kentin Kızılırmak ile ilişkisinin temel karakteridir. Diğer bir deyiş ile Kızılırmak önemli bir ticaret kenti olan Sivas’a uzanan yollar için önemli bir engel oluşturmuştur. Bu nedenle kentin belki de hanları ve medreselerinden sonra en önemli karakteristik mimari yapıları köprüleridir. Köprülerden biri ( EĞRİ KÖPRÜ) kenti doğuya, diğeri (KESİK KÖPRÜ) ise batıya bağlamaktadır.

Kentin Dinamikleri

Kentin dinamikleri, Kızılırmak Nehri’ni geçerek, kent merkezine uzanan caddeler üzerinde yer almaktadır. Barboros Bulvarı üzerinde, spor ve sanayi tesisleri, Kayseri Yolu üzerinde üniversite ve sanayi bulunmaktadır. Bu aktörler, caddeler aracılığıyla, kent yaşamını, kentin gelişimi ve değişimini yönlendiren dinamiklerdir.

Yarışma Alanının Kentsel Dinamiklerle İlişkisi ve Onlara Yön Verme Yeteneği: ‘KIZILIRMAK KENT PARKI’ Fikri

Yarışma alanı, sadece yeşil bir alan olmaktan öte, kentin dinamiklerini birbirleriyle ilişkilendiren, karakterlerini biçimlendiren, kentin ve kentlinin gelişimini sağlayan önemli bir aktördür. Kentin dinamikleri, merkezden dışarı doğru uzanan caddeler üzerindedir. Bu caddeler ve karakterleri şunlardır; -Barbaros Bulvarı; kenti Yozgat-Ankara yönüne bağlayan ve Kesik Köprü ile sonlanan en eski cadde, -Küçük Sanayi Sitesi Caddesi; kentin sanayi bölgesini Kızılırmak üstünden bağlayan cadde, -Kayseri Caddesi; kenti demiryolu ile Kayseri yönüne bağlayan cadde, -RT Erdoğan Caddesi; yeni tasarlanan, kenti, üniversite ve hızlı tren hattına bağlayan cadde, -Bağdat Caddesi; kenti doğudan Eğri Köprü ile Kızılırmak’ı aşarak Kayseri’ye bağlayan cadde. Alanın kullanım senaryolarının, bu caddeler boyunca kurgulanması gerekmektedir. Bu caddeler ve onların karakteristikleri Kızılırmak ve çevresinin kullanımın ana çizgilerini oluşturacaktır. Böylece kent ile Kızılırmak arasında sağlıklı bir ilişki kurulabilir.

Odak Alanları

1. Barbaros Bulvarı – Sivas Kızılırmak Kent Parkı – SPOR
2. Küçük Sanayi Sitesi Caddesi – Sivas Kızılırmak Kent Parkı – BİLİM
3. Kayseri Caddesi – Sivas Kızılırmak Kent Parkı – EĞLENCE
4. RT Erdoğan Bulvarı – Sivas Kızılırmak Kent Parkı – İŞ
5. Bağdat Caddesi – Sivas Kızılırmak Kent Parkı – DOĞA

Barbaros Bulvarı-Sivas Kızılırmak Kent Parkı – SPOR

Barbaros Bulvarı, kentin en eski caddelerinden biridir. Kenti batıya bağlamaktadır. Kızılırmak Nehri’ne paraleldir ve kente yaklaştığı noktada Kızılırmak’ı, Kesik Köprü ile aşmaktadır. Dolayısıyla, Kesik Köprü’nün olduğu nokta kentin batı kapısıdır, kentin gelişim doğrultularından en önemlisidir. Paralelinde demiryolu vardır ve kentin en önemli caddesi olan İstasyon Caddesi ile sonlanmaktadır. Üzerinde askeri bölge, sanayi tesisleri-(Çimento fabrikası) ve spor tesisleri vardır (Yeni stadyum). Bu cadde ile Kızılırmak’ın kesiştiği alan Kesik Köprü’nün olduğu yer ve aynı zamanda yarışma sınırlarının başladığı noktadır. Bu alan, kentin girişi için önemli bir noktadır. Yapılacak düzenlemelerde, bu noktanın kentin en önemli kapısı olduğu unutulmamalıdır. Alanın komşusu olan, Barbaros Bulvarı hizasındaki askeri bölgede yapılacak düzenlemeler, Kentpark tasarımıyla birlikte tasarlanmalıdır. Bu alanda, su sporları için bir havuz düşünülmüştür. Havuz sonrasındaki spor alanları ve askeri bölge, uluslararası kullanımlı bir spor kompleksine dönüştürülebilir.

Küçük Sanayi Caddesi-Sivas Kızılırmak Kent Parkı – BİLİM (İNOVASYON-BİLİŞİM-TEKNOLOJİ-ÜRETİM)

Bu cadde, sanayi sitesinin omurgası niteliğinde bir caddedir. Parkın hemen bitişiğinde oldukça büyük bir sanayi sitesi olan 4 Eylül Sanayi Sitesi, kentin içinde kalmaya başlamıştır. Bu alanın kaldırılmadan inovasyon, bilişim ve teknoloji üretimini içeren temiz nitelikli bir sanayi koluna dönüştürülmesi gerekmektedir. Sanayi sitesi, üniversite ile ilişkisini de kurarak, temiz üretimin gerçekleştiği bir alana dönüştürül

melidir. Bu ilişkinin kurulmasında Kızılırmak’ın önemli bir rolü olacaktır ve park, bu bağlamda kilit bir rol üstlenecektir. Parkın içinde, amatörlerin teknolojik becerilerini sergilediği bazı hafif yapılar kurulabilir.

Önerimiz, bu aks boyunca;

– Temiz Sanayi; 4 Eylül Sanayi Sitesi’nde, Teknoloji Pazarı; Kentpark’ta, Kızılırmak Doğa Parkı Ölçüm ve gözlem istasyonu; Kentpark’ta, Üniversite ve Enstitüler; Cumhuriyet Üniversitesi Kampüsü’nde kurulmasıdır.

Kayseri Caddesi – Sivas Kızılırmak Kent Parkı – EĞLENCE

Kayseri Caddesi, kentin merkezinden başlayıp, güneye, Kayseri istikametine doğru giden, demiryolunun belirlediği bir caddedir. Caddenin yarışma alanını kestiği noktanın karakteri, kent ile doğrudan ve kolay ilişki kurulmasını sağladığı için Kentpark’ın merkezi olma potansiyeli taşımaktadır. Bu alanda, kentlinin eğlenmesi ve öğrenmesi için kent merkezine seçenek olabilecek bir merkez önermekteyiz. Burası aynı zamanda Kentpark’ın da merkezi olacaktır. Alanı boydan boya geçen bisiklet-yaya yolları buradan başlamakta, ziyaretçi merkezi burada konumlanmaktadır. Alanda yetiştirilen ürünler, buradaki pazar yerinde satılacaktır. Nehir boyunca önerdiğimiz ve Kızılırmak Nehri’ne yaptığımız en büyük müdahalelerden büyük havuz burada olacaktır. Havuz, suyunu nehirden alacak ve kent plajı olarak kullanılacaktır. Bir yaya köprüsü ile hızlı tren istasyonu arasında bir bağlantı ve mevcut tren yolu köprüsünün yaya köprüsü olarak kullanılması önerilmiştir.

Bu bölümde;

– Ziyaretçi merkezi, Çok amaçlı salon, Çok amaçlı açık alan, Kulüpler, Plaj ve yüzme, Buz pateni alanı, Cami, Düğün salonu, Sanal oyun salonları, Yeme içme yerleri, Sinemalar, Çocuk Oyun Parkı ve Binicilik kulübü – kapalı salonu – haralar düşünülmüştür.

RT Erdoğan Bulvarı – Sivas Kızılırmak Kent Parkı – İŞ

Tasarlanan RTE Bulvarı, kentin merkezi ile üniversiteyi birbirine bağlamaktadır. Bağlantı noktasında, yüksek hızlı trenin Sivas istasyonu bulunmaktadır. Bulvar, Kızılırmak Nehri’nin üzerinden yeni tasarlanan bir köprü ile geçmektedir. Kentin, iş merkezlerinin toplandığı modern caddelerinden biri olmaya aday bu cadde için Kızılırmak Kentpark’ı önemli bir dinlenme, eğlenme noktası olacaktır.

Bu alanda;

• Yeme içme; Kent Park’ta,
• Üniversite; Cumhuriyet Üniversitesi Kampüsü içinde,
• İş merkezleri; RTE Bulvarı üzerinde ve
• Kongre merkezi; Cumhuriyet Üniversitesi kampüsü içinde önerilmektedir.

Bağdat Caddesi – Sivas Kızılırmak Kent Parkı – DOĞA

Kentin, Barbaros Bulvarı’ndan sonra en eski caddesi Bağdat Caddesi’dir. Kızılırmak Nehri’ni Eğri Köprü ile aşmaktadır. Eğri Köprü’nün yanı başında bugün modern bir köprü yapılmıştır. Eğri Köprü, yarışma alanının son noktasıdır ve Kızılırmak Nehri, bu alanda kuzeye doğru kuvvetli bir dönüş yapmaktadır. Bu dönüşten kaynaklı alanda daha önceki bölgelerde bulunmayan büyüklükte doğal bir alan ortaya çıkmaktadır. Bu nedenden dolayı alanın doğal olarak korunması ve değerlendirilmesi düşünülmüştür.

Bu alanda;

• Ağaç Parkı (Arboretum),
• Seralar ve fidanlık,
• Doğa Müzesi ve
• Satış birimleri tasarlanmıştır.

Peyzaj Kararları

Kızılırmak Nehri’nin niteliği ve kentle ilişkisi peyzaj kararlarımızın temel çizgilerini oluşturmaktadır. Bu nedenle peyzaj kararlarımızı temel olarak iki madde bağlamında sınıflandırabiliriz.

1. Alanın kentle ilişkisi bağlamında peyzaj kararları: Kızılırmak’a kuzeyden kent yaklaşmaktadır. Bu noktada planlanan, nehre paralel büyük bir bulvar kent ile Kızılırmak arasında doğudan batıya uzanmakta ve alan ile kent arasında bir sınır oluşturmaktadır. Bu noktada verilecek peyzaj kararları Bulvarı işaret eden ve bulvarın ağır trafik yükü ile Kızılırmak yeşil peyzajı arasında bir bariyer oluşturacak nitelikte olmalıdır. Bu biçimlendirilmiş, tasarlanmış, yapay olarak oluşturulmuş peyzaj nehrin çeperine doğru yaklaştıkça, nehrin yarattığı çok fazla müdahale edilmemiş, özgün fauna ve florası ile yer değiştirmelidir. Diğer taraftan alanın güneyinden geçen demiryolunun getirdiği olumsuzluklar da yapay peyzaj ile giderilebilir.

2. Alanın Kızılırmak Nehri bağlamında peyzaj kararları: Kızılırmak’ın güney tarafında planlanan bir hızlı tren hattı, alanı sınırlandırmakta ve bu tarafta tasarlanan mahalleler ile Kızılırmak’ın ilişkisini koparmaktadır. Bu durum Kızılırmak’ın özgün fauna ve florasının korunması için bir şans olarak değerlendirilebilir. Diğer taraftan nehrin özellikle güney tarafındaki derelerin varlığı ve bunların nehre açılan ağızları, doğal hayatın korunması için özellikle dikkat edilmesi gereken bölgelerdir.