Eşdeğer Mansiyon, Afyonkarahisar Cumhuriyet Meydanı ve Çevresi Ulusal Mimarlık ve Kentsel Tasarım Fikir Proje Yarışması

Proje Raporu:

Utku Anıtı ve Çevresi

Kent Meydanı üst kotunda bulunan Utku Anıtının etrafı suyla çevrilmiştir. Suyun içinden yükselir. Suyun üzerinden geçen, anıtın etrafından dolaşan ahşap yürüyüş parkuru ile anıt 360 derece izlenebilmektedir.

Performans ve Tören Alanı
Zafer Müzesini içine alır. Utku Anıtını fon olarak kullanır. Çeşitli etkinlik, konser, açık hava sineması, tiyatro gibi faaliyetler için sabit oturma olanaklı, üzeri ahşap pergola ile gölgelendirilmiş, sahne çevresinde de basamaklı anfi şeklinde oturma imkanı olan bir performans alanıdır.

Kültür Merkezi
Meydan tasarımının uzantısı durumundadır. Kentsel bir duvar ile meydana eklemlenmiştir. Duvar malzemesi olarak Afyonkarahisar mermeri kullanılmıştır. Basit, sade, rasyonel yatay kurgusu ile kendini ön plana çıkarmadan kent meydanının bir parçası olmayı hedefler. Ordu caddesi tarafından gelen yaya aksına takılır ve ana girişini bu aks üzerinden alır. İki ana bölümden oluşur. Birinci bölüm harici bağımsız girişli sergi holü ve idari birimler, ikinci bölüm ise ana fuaye, ana salon ve küçük salondan oluşur. İkincil hacimler teknik servisler, atölye ve depolar ise zemin altında çözülmüştür.

Kentsel Pergola
Meydanı çevreler, sarar, bütünleştirir, kavrar. Meydanın kuzey ve güney girişleri için kapı etkisi oluşturur.

Seyir Tepeleri
Yeşil dokunun sürekliliğini sağlar. Altında meydana açılan dükkanlar ve ticari birimlerden bulunur.

Satış Birimleri
El sanatları ürünleri ve yöresel ürünlerin satışlarının yapılabileceği, bölge esnafının da yerleşebileceği ticari birimlerdir. Kent meydanına canlılık katması, yılın her mevsiminde meydanın kullanılabilmesi için satış birimleri meydanın bir parçası olarak düşünülmüştür. Kent Meydanı dışında bulunan satış birimleri insanları Kent Meydanına yönlendirir, içteki satış birimleri ise yeme içme, kafe, kiosk gibi fonksiyonları barındırır.

Seyir Terası ve Restoran
Kent duvarına eklemlenmiştir. Kale manzarası ve meydan vistasına sahiptir.

Panaromik yürüyüş parkuru
Kent Meydanı, Utku Anıtı, Zafer Müzesi kale vistasına sahiptir. Meydanın iki kotu arasında bağlantı sağlar.

Zemin Altı Kullanımlar
Kent Meydanı tarafında Kent Meydanına açılan ticari ve sosyal birimleri barındırır. Kent tarafında ise eğimli yeşil alanlar kentsel alanlara dahil olur.

Alacahamam Çevresi Rehabilitasyonu
Alacahamam çevresindeki tescilsiz ve düzensiz yapılar yıkılarak Alacahamam ortaya çıkarılmış kente görsel ve işlevsel olarak geri kazandırılmıştır.

Afyonkarahisar Cumhuriyet Meydanı Projesi Peyzaj Raporu
Afyonkarahisar, ege bölgesinde yer almasına rağmen karasal iklim etkisi altındadır. Doğal bitki örtüsü, dağlık alanlarda Karaçam (Pinus nigra) ve Ardıç (Juniperus sp.) ormanlarından oluşmaktadır. Plato ve yaylalarda bozkır(step) bitki örtüsü hakimdir. Bozulmuş orman alanları olarak tanımlanan stepler, otsu bitkilerden oluşmaktadır. Genel olarak afyonkarahisar’da step bitki örtüsü olarak Geven(Astragalus sp.), Çoban yastığ(Acantholimon sp.)ı, Üzerlik(Peganum harmala), Yavşan otu(Veronica sp.), Gelincik(Papaver rhoeas), Sığır kuyruğu(Verbascum thapsus), Koyun yumağı (Festuca ovina)ve Çayır üçgülü(Epilobium angustifolium) gibi otsu bitkiler bulunmaktadır.

Kültür ve sağlık turizmi açısından zengin olan şehir, kimliğini tam olarak doğasına yansıtamamıştır. Gelişim ve değişim sürecindeki kentin sosyo-kültürel durumu göz önüne alınarak, meydandaki aktivitelerin halka hizmet etmesi, ihtiyaçlara cevap vermesi ve bir adım ileriye götürmesi konularına odaklanılmıştır. Konutlar dışında geçirilen zamanların artması, kadınların iş hayatına girmesi, üniversite gençliğinin kente hareketlilik getirmesi karşılığında doğan ihtiyaçlar Kent Meydanında ve şehrin genelinde planlanan peyzaj mekanlarının çeşitliliği ile karşılanacaktır.

Genel olarak kentin doğal bitki örtüsü fakirdir. Bu anlamda, projede bitki örtüsünü zenginleştirmek için kent meydanında ve kentin genel dokusunda süreklilik oluşturan yeşil koridorlar oluşturulmuştur. Şehrin yeşil alan sistematiğinde, mimariyi ve bütünlüğü sağlaması düşünülmüştür. Kente kuş bakışı bakıldığında, kent meydanı yeşil alan yoğunluğuyla da vurgulanmıştır. SÜRDÜRÜLEBİLİR yaşam çerçevesinde UYGULANABİLİR, ÖZGÜN ve YAŞANILASI peyzaj mekanları oluşturmak esas alınmıştır.

Meydanda kullanılması öngörülen bitki örtüsü, mevsimsel dönüşümlerde meydanı renklendirecek, yaprak dökenlerle dökmeyenlerin dengesinin kurulduğu, bitki kompozisyonlarının yaşam ortamları dikkate alınarak oluşturulduğu, renk, doku ve form özellikleri dikkate alınarak belirlenmiştir. (Bknz.Ek 1)

Meydan değişik karakterdeki peyzaj alanlarından oluşmaktadır. Herkese hitap edebilecek, herkesin kendisi için uygun açık alanını bulabileceği, beş duyu organına ve ruhuna hitap eden çeşitlilikte tasarlanmıştır.

Kültür Promenadı; kenti meydana çağıran, şehrin kültürel ve tarihsel kimliğini anlatan, plastik sanat öğelerinin yol ağaçları altında sergilendiği, “Heykelli Yol” olarak turistlere rehberlik yapabilecek ve cazibe yaratacaktır. Renk, doku ve yaprak dökme durumlarına göre her daim dikkat çekici ağaç ve çalı gruplarından oluşan bitki örtüsü kentin meydana, meydanın yeşile birleştiği nokta konumundadır.

Meydana Davet Alanı; kültür yapılarının arkasından geniş meydana davet şeklinde tasarlanmış ve bitkilendirilmiştir. Sütun Servi (Cupressus sempervirens “Pyramidalis” ) bitkisinin hakim olduğu ve ardıç (Juniperus sp.) gibi herdemyeşil çalıların kullanıldığı bitkilerle meydana giriş vurgulanmıştır. Oturma alanlarının bulunduğu, sakin bir ortam olarak tasarlanmıştır.

Kent Ormanı; meydanın en yoğun bitkilendirmesinin yapıldığı alan olması nedeniyle böyle tanımlanmıştır. Bu alanda iklim şartlarına uygun herdemyeşil ve yaprak döken ağaç, çalı,otsu ve mevsimlik bitkiler kullanılmıştır. Kültür promenadından Uzun Çarşı promenadına doğru gidildikçe Afyon kalesini ve Dağını meydanla birleştiren özellikle çocuk ve gençlerin iyi vakit geçireceği peyzaj alanları yoğun yeşilin içinde tasarlanmıştır. Kentin içinde dağın formülize edilmiş hali olarak beton bloklar kullanılmıştır. Bu bloklar genç ve çocukların buluşma, toplanma, eğlenme alanları olarak vakit geçirebileceği ve aktif kullanılacağı düşünülmektedir.

Anıt ve Gölet Çevresi; meydanın batısında bulunan Afyon kalesinin ve belediye binasının gücünü ve şehri karşılamasını temsilen net çizgilerle ve kenti meydana davet eden bitki örtüsüyle peyzaj desteklenmiştir. Yatayda su, dikeyde sütun servilerle anıtın görselliği artırılarak vurgulanmıştır. Görsel etkinin yüksek olduğu, suyun ve meydanın algılanabileceği gezinme ve buluşma mekanı olarak yoğun kullanılacak bir alan olacaktır.

Kent Meydanı; peyzajın çok kontrollü olduğu, etrafındaki alışveriş birimlerine hizmet etmek birincil görevi olan bir mekan olarak tasarlandı. Kullanılan bitki grupları her mevsim düzeni simgeleyecek şekilde seçilmiştir. Öğle tatillerinde ve akşam saatlerinde yoğun kullanımın olacağı bekleme, buluşma ve geçiş alanı olarak kullanılacaktır.

Hamam Çevresi; kentin en önemli turizm kaynağı olan kaplıcaları temsil etmektedir. Çevresinde doğal kaynak suyu etkisini yaratacak buhar ve su gösterileri , görsel, kültürel öğeler içeren bir alan olarak tasarlanmıştır. Turistler tarafından yoğun talep görecek mekanlardan biri olacaktır.

Sonuç olarak, Cumhuriyet Meydanı, kentin değerlerinin sergilediği, halkının ve ziyaretçilerinin günün her vakti, yılın her mevsimi Afyonkarahisar’a “ÖZGÜN” vakit geçirebileceği, en önemlisi ziyaretçilerinde İZ bırakabileceği bir kent meydanı olarak tasarlanmıştır.