Eşdeğer Mansiyon, Bakırköy Cumhuriyet (Özgürlük) Meydanı ve Yakın Çevresinin Düzenlenmesi Ulusal Öğrenci Mimari Fikir Projesi Yarışması

Proje Raporu

MEVCUT DURUM

Konumu, sahip olduğu tarihi unsurları ve kentin kimliğinde edindiği yeriyle önemli bir yere sahip olan Cumhuriyet Meydanı, mevcut haliyle daha çok bir geçiş noktası olarak kullanılmaktadır. Meydanı çevreleyen iri kemerli strüktür, çeşitli dönemlerde farklı malzemelerle yapılmış sert zemin uygulamaları, plansız yapılmış büfeler ve disiplinsiz cepheleri, estetize edilmemiş havuz ve bank modülleri ve yine plansız dikilmiş çeşitli ağaçlar alanda kaotik bir ortam oluşturmaktadır. Meydanda bulunan tarihi yapıların naifliği ve özgün dokularıyla meydana değer katmasının aksine söz konusu kaotiklik bu yapıların da geri planda kalmalarına ve algılanamamalarına sebep olmaktadır.

FİZİKSEL EŞİK ve ENGELLERİN TANIMLANMA ve ÇÖZÜMLENMESİ

Meydanın tasarımı ele alırken öncelikle tespit edilen fiziksel eşik ve engellerden arındırılması, olabildiğince akışkan ve yaya odaklı bir meydan olması amaçlanmıştır. Bunun sonucu olarak meydanı sınırlayan, ayrıca akşam saatlerinde meydanın müphemliğini tetikleyerek alanın kullanım süresini kısıtlayan beton strüktürün tamamına yakını kaldırılmış ve meydanı çevreleyen araç yolları yayalaştırılmıştır. Meydanın doğusunda bulunan market yapısı da kamulaştırılıp kaldırılarak metro girişinin de bulunduğu alt kotun üst kot ile olan ilişkisi mümkün kılınmıştır. Meydanın Kuzeyinde tarihi ahşap yapıyla aynı adada bulunan kafe işlevine sahip “derme çatma” var edilmiş mekanlara sahip yapı kamulaştırılıp kaldırılarak tarihi yapının ön plana çıkması sağlanmıştır.

GEÇİŞ MEKANINDAN DURAKLAMA MEKANINA

Market yapısının kaldırılmasıyla meydanda var olan kot farklılıkları metro çıkışının olduğu alanda alt bir meydan oluşturmuştur. Bu alt meydan mevcutta geçiş mekanı olarak kullanılan Cumhuriyet Meydanının kentli için bir kalış, bir duraklama mekanı olmasına fırsat tanıyacak bir boşluk olarak karşımıza çıkmıştır. Her yaşa hitap eden farklılaşan oturma, toplanma ve sergi alanlarının bulunduğu bir amfi ile iki meydan bağlanmış, ağaçlı ahşap deck platform ile alt meydan sonlandırılıp meydana bakan konut adası geride bırakılarak meydanı bu ağaçlı platformun tutması amaçlanmıştır. Bu alt meydanı beslemesi için ahşap deck ile ilişkili bir kafe ve metro çıkışının bitişiğinde bulunan birbirleriyle bir saçak ile bağlanmış olan yeme-içme büfeleri önerilmiştir. Alt meydanda bulunan kuru havuzun, günün farklı saatlerinde farklı peyzaj etkisi yaratarak (yansıma havuzu, çocuk oyun havuzu, sis havuzu, zeminden çıkan sular) kent halkının kullanım talebini arttıracağı düşünülmüştür. Tüm bu mimari unsurların tanımladığı boşluğun -gerektiğinde kuru havuzun da kapatılarak- gösteri, açık sinema, söyleşiler gibi farklı kullanım senaryolarına sahne olacağı öngörülmüştür. Üst meydan ise tören ve toplanma alanlarına imkan tanıyan bir boşluğun kalması göz önünde bulundurularak ele alınmıştır. Bu çerçevede üst meydanın kuzeyinde satış büfeleri konumlandırılmıştır. Güneyinde ise bir kısmını koruduğumuz beton strüktür, Bakırköy’ün ve Cumhuriyet Meydanı’nın tarihsel değişiminin anlatıldığı, ziyaretçilerin bölgeyi içselleştirmelerini amaçlayan bir sergi panosu olarak düzenlenmiştir. Bu panonun aynı zamanda Kent Arşivi olarak yeniden işlevlendirilen tarihi yapı için bir im görevi göreceği düşünülmüştür.

ERİŞİLEBİLİR ve YAYA ODAKLI MEYDAN

Alanın kuzeyinde otobüs ve minibüs duraklarının tanımsızlığı ve yetersizliği yayalar için tehlikeli ve kaotik bir eşik oluşturmaktadır. Bu sebeple, Bakırköy Kaymakamlığı ve Emniyet Müdürlüğünün deprem güvenliği bakımından risk taşıdığı gerekçesiyle mevcut binalarından geçici olarak Atatürk Havalimanına taşınacağı haberi, bu binaların yıkılması ve meydanın kuzeyinde bulunan bu kısımda kent içi otobüs ve minibüsler için tanımlı bir aktarma istasyonu önerisi getirmemize fırsat vermiştir. İstasyonun kuzey kısmında taksi duraklama alanı, aktarma istasyonunun alt kotunda ise 4 katlı bir yer altı otoparkı çözümlenmiştir. Böylece ulaşım ağının çeşitli olduğu bu meydanda tüm ulaşım araçları birbirleriyle ilişkilendirilmiş ve yayalar için erişilebilir kılınmıştır. Fahri Korutürk Caddesi ve Ebu Ziya Caddesi sokak kesitinin insan ölçeği ile olan uyumu ve Cumhuriyet Meydanına olan doğrudan ulaşımından dolayı cadde araç trafiğinden tamamen arındırılmış bir yaya promenadına dönüştürülmüştür. Başta bu promenaddan olmak üzere önemli akslardan meydana ulaşan bisiklet yolları önerilmiş, otobüs durağının güneyinde bisiklet kiralama istasyonu konumlandırılmıştır.

YENİDEN İŞLEVLENDİRME: KÜLTÜR-SANATIN İCRASI

Belediyenin ve Çevre Koruma ve Kontrol Müdürlüğünün yapılmakta olan yeni Belediye Binasına taşınması öngörülerek bu iki yapı ve meydandaki diğer tarihi ahşap yapı kültür-sanat programlarıyla yeniden işlevlendirilmiş, kentli ile dışarıdan gelen ziyaretçilerin sürekli kullanımına sunulmuştur.