Eşdeğer Mansiyon, Borusan Neşe Fabrikası Mimari Proje Yarışması

Mimari Proje Raporu

Organize sanayi bölgelerinde kreş ve gündüz bakımevi ulusal mimari proje yarışması, konu edindiği iş bakımından, salt bir bina tasarımı olmanın ötesinde, farklı iklim, coğrafya ve topoğrafyalara uyarlanabilir ve sürdürülebilir bir sistemin tasarımıdır. Sistemin bileşenlerinin doğru tarif edilmesi, tekrar edilmek üzere standartlaştırılan ancak hiç bir zaman maksadına tam olarak hizmet edemeyen tip proje üretme tuzağına düşmemek bakımından önemlidir. Zira “tip” proje, tekrar uğruna yavanlaşan ve asla özgünleşemeyen mekan anlayışıyla özellikle okul öncesi çağda çocukların kişisel gelişimine herhangi bir katkı koymanın uzağındadır.

Borusan tarafından sanayi bölgelerinde uygulanmak üzere “neşe fabrikası” olarak tarif edilen bu sistemin tasarımında, çoğalabilirlik, esneklik, farklı coğrafyalar ve topografyalar için uyarlanabilirlik ana hedeflerdir.

Ancak bütün bunların yanısıra sistemin okul öncesi çağdaki çocuklar için tasarlandığı unutulmamalıdır.
Hedeflenen yalnızca iyi bir bina değildir, iyi bir oyun aracıdır.

Sistemin Bileşenleri:

1.Eksenler

Mekan kurgusu, iki dik eksende ardışık olarak dizilen farklı yaş gruplarına ilişkin odaların ve paralel eksende dizilen servis mekanlarının (ofisler, toplantı odaları, tuvaletler vb) çevrelediği ortak alan etrafında gelişir. Sistemin büyümesi iki eksendeki oda dizilimlerinin ucuca eklenerek arttırılması ile gerçekleşir. Sistemin küçülmesi ise odalardan bazılarının kaldırılarak iç bahçelere dönüştürülmesi ile sağlanır. Böylelikle sistem daha az sayıda sınıfa hizmet etse dahi, ortak alanlar belirli bir büyüklüğün altına inmez.

2. Oyuncaklar

U plan kurgusunun bahçeye yönelen iki dik ekseninde grup odaları yer alır. Grup odalarının dış mekan ile kurduğu ilişki ise her seferinde sırasıyla yarı açık ve açık teraslarla sağlanır. Maksat, hava koşullarının el verdiği en uzun süreli dış mekan kullanımlarının, iç mekan yaşantısının uzantısı haline getirilmesidir. Yapının yer ile ilişkisi farklı topografya kesitlerine uyarlanabilir niteliktedir.

3. Topografya ve rampa

Adıyaman için gerçekleştirilen tasarımda, yapının kısmi alt zemin ve temel kazılarından elde edilecek toprağın güney batı yönünde biriktirilerek topografyanın yükselmesine, dolayısıyla hem-zemin bir çıkışa olanak sağlayacağı öngörülmektedir. Kuzey yönündeki grup odalarının açıldığı teras ile alt zemin arasındaki bağlantı ise içerisine kısmen peyzajın, kısmen de oyuncakların girdiği geçirgen bir rampa olarak tasarlanmıştır.

U planın orta bölümünde yer alan ortak alan, her seferinde projenin bulunduğu koşullara uygun olarak yeniden tasarlanır. Adıyaman için yapılan tasarım, iç mekanda yükselen bir “oyun rampası” ile tariflenmiştir. Rampanın tekrar alçaldığı bölüm ise u planın açık yönünde tirübünleşerek müzik odasına dönüşür.

Yapının alt zemin kotundaki izi, üst zemin kotunun yaklaşık olarak üçte biri kadardır. Böylelikle adıyaman gibi sıcak iklimlerde, güneşin kavurucu etkisinden korunarak dış mekanın hayatın içerisine katılması mümkündür. Çok amaçlı salon bahçe yönünde zeminden tavana kadar yükselen ve tamamen açılabilen kayar cam panellerle çevrilmiştir. Maksat, iç mekan ve dış mekan arasındaki sınırın olabildiğince gevşetilerek mekanın “oyunmekan”a dönüştürülmesidir. Rampa sistemi, alt zemin kotunda planlanan çok amaçlı salonun ihtiyaç duyduğu yüksekliği sağlar.