Eşdeğer Mansiyon, ÇEDBİK Sürdürülebilirlik Fikir Yarışması – 2024

Baran Aslan "ÇEDBİK Sürdürülebilirlik Fikir Yarışması – 2024" için tasarladığı ''HAYAD'' adlı projesiyle eşdeğer mansiyon ödülünü kazandı.

Proje Raporu:

HAYAD

Sevgili misafirim, bir gün yolun düşerse Gaziantep’e,
Ya da sen güzel çocuk, gelirsen buralara,
Geçmelisin dar eski sokaklarından,
Aramalı ve girmelisin eski bir kapıdan.
Ayak bastığın yer, benim HAYAD’ımdır.

“Hayad” kelimesi, Antep ağzında geleneksel evlerin avlu veya bahçesi anlamında kullanılır. Antep evlerinde avluya “hayad” denmesi, bu alanın evin sosyal yaşam merkezi olmasından kaynaklanır. Arapça kökenli olan “hayad” sözcüğü “yaşam” veya “yaşama alanı” anlamına gelir. Geleneksel Antep evlerinde hayad, aile üyelerinin en çok vakit geçirdiği yer olduğu için bu adla anılır.

HAYAD projesi, bu yaşamsal ruhu ilham alarak, sürdürülebilir mimariyi modern yaşamın ihtiyaçlarıyla buluşturmayı hedefler. Projenin her detayında, iklim dostu tasarım unsurlarıyla geleneksel Antep avlusunun sakin huzurunu yeniden yaşatmak hedeflenmiştir. İklim, güneş, rüzgar, su kullanımı, gün ışığı, gölgeleme, yeşil çatı ve doğal havalandırma gibi sürdürülebilirlik prensipleri ile tasarımı oluşturmayı hedeflemiştir.

İklim ve Arazi Özellikleri

Proje alanı, Gaziantep’in Akdeniz iklimine sahip bölgesinde yer almaktadır. Bu iklimde yazlar çok sıcak ve kurak, kışlar ise ılıktır. Konfor koşulları %40-60 bağıl nem ve 21-27°C sıcaklık olarak belirlenir. Yazın 24°C ve %50 bağıl nem + 0.2 m/s hızında hava hareketi, kışın ise 21°C ve %55 bağıl nem konforlu kabul edilir. HAYAD projesi, doğal kaynakları ve sürdürülebilirlik ilkelerini kullanarak bu koşulları sağlamayı hedefler.

Yeşil Alan ve Bitki Seçimi

Projede, Gaziantep bölgesinde yaygın olarak bulunan fıstık tarlaları, üzüm bağları ve bostanlar gibi yeşil alanlar kullanılmıştır. Proje, güneş, rüzgar, sıcaklık ve nem gibi iklimsel verileri değerlendirerek enerji verimliliği sağlamayı hedefler ve insan yaşamı için uygun konfor koşullarını oluşturmayı hedefler. Sıcak-kuru iklim bölgesine uygun olarak, gölgeleme elemanları kullanılarak sıcaklık azaltılır ve hakim rüzgar yönleri serinleme amaçlı kullanılır. HAYAD projesi, iklim değişikliğine duyarlıdır; yazın serinleme, kışın ise yağmur suyunu depolayıp ihtiyaç durumunda kullanma amaçlı tasarlanmıştır.

Arazi ile Uyum

Tasarım, arazi yapısını koruyarak çevresel etkileri en aza indirmeyi ilke edinmiştir. Makro ölçekte bölgesel iklim koşulları, mikro ölçekte ise topografya ve peyzaj dikkate alınarak konfor ve enerji verimliliği sağlamayı hedefler. Kış güneşine erişim, gölgeleme elemanlarının kullanımı, soğuk rüzgarlardan korunma ve serin rüzgarların yönlendirilmesi projede göz önünde bulundurulmuştur.

Isısal Konfor ve Hava Sirkülasyonu

Bina sakinlerinin ısısal konforunu sağlamak için yapı, sıcağı dışarıda tutacak şekilde tasarlanmıştır ve nem dengesini korur. Gölgelikli dar yollar, dolaşım alanlarını oluşturur ve iç mekana gün ışığını maksimum seviyede alır. Ayrıca yapı formu ve yerleşim, mevcut topografyayı kullanarak sürdürülebilir bir çevre sunmayı hedefler. Odalar ve dış alanlar, maksimum konfor sağlayacak şekilde düzenlenmiş; doğu-batı aksı boyunca yerleştirilmiştir.

Su ve Havalandırma Çözümleri

Çevresel kaynak olarak akarsu, günlük ihtiyaçlar ve bahçe sulaması için kullanılır. Binalarda sıcaklık kontrolü ve kaliteli hava için etkin havalandırma sağlanır; nem, uçucu organik bileşenler ve karbon dioksit gibi kirleticilerden arındırma amaçlanır. Havalandırma sistemi pasif soğutma için de kullanılarak enerji tasarrufu sağlanır.

Yeşil Çatı ve Biyoçeşitlilik

Proje, biyoçeşitliliği artırmak amacıyla yeşil çatı sistemini entegre eder ve bölgede doğal olarak yetişen endemik bitki türleri kullanılır. Bu bitki örtüsü, aynı zamanda endemik kuş türlerinin beslenme ve yuvalama alanı olarak fayda sağlamayı hedefler.