Eşdeğer Mansiyon, “İzmir Elektrik Fabrikası Ne Olmak İster” Ulusal Öğrenci Mimari Fikir Projesi Yarışması

“… Architecture is the constant fight between man and nature, the fight to overwhelm nature, to possess it. The First act of architecture is to put a stone on the ground. That act transforms a condition of nature into a condition of culture; it’s a holy act…”

Mario Botta

PROJE RAPORU

Proje; İzmir’in Konak ilçesi, Alsancak Mahallesi’nin liman arkası bölgesinde bulunan İzmir Elektrik Fabrikası’nın, kamusal bir “jeneratör” niteliğiyle kendisinin ve bulunduğu bölgenin yeniden kazandırılmasını amaçlayan bir dönüşüm projesidir. Yapı, zaman içerisinde işlevini kaybetmiş, uzun süre kaderine terk edilmiş ve zarar görmüştür. Cephelerinin büyük bir kısmı tahrip olmuş, bir bölümü yıkılmış ve donatıları yüksek oranda yok olmuştur. Zamanla bu yıkılan kısmın da etkisiyle doğa yapıyı ele geçirmeye başlamış, iç kısımlara kadar nüfuz etmiştir. Tasarım fikri bu dokunun tekrar oluşturularak işlevlendirilmesi üzerine kuruludur. Doğanın içeri davet edilmesi durumu, bölgedeki yaya akışını canlandırma ve yapıyı kentsel ölçekte kamusal bir kent jeneratörü olarak kente yeniden katma çabasıdır.

Yapı, içerisinde işlevini kaybedip benzer bir yaklaşımla dönüştürülmeyi bekleyen birçok başka yapının bulunduğu liman arkası bölgesinde konumlanmaktadır. Bu konum, bölgedeki tarihi öneme sahip yapıların yeniden kazandırılmasında kentsel ölçekte büyük bir potansiyele sahiptir. Tasarım, halihazırda dönüşümü tamamlanmış olan Tarihi Havagazı Fabrikası’ndan başlayıp Elektrik Fabrikası ve Şark Sanayi’ni içine alacak şekilde devam eden ve Sümerbank Basma Sanayi’nde biten tarihi yeşil bir yaya aksı önerir. Yapı bu aksın merkezinde yer alıp aksı içerisine kabul ederek yönlendirmektedir. Bu aks ile birlikte, zamanla bu bölgelerin yeşil bir bütünlüğe kavuşacakları öngörülmektedir. Yeşil aksın sürdürülebilirliğinin sağlanması ve yapının imgesinin korunması için yıkılan kısım ve yapının yıkılan kısımdan başlayarak aksı takip eden bölümü şeffaf olarak yeniden üretilmiştir. Yapının geriye kalan bölümleri korunmuştur. Sabit programlar, tekrar tekrar işlevlendirilebilecek serbest bir hacim ve yeşil yaya aksı ile ilişkilenecek şekilde 3 ayrı kurguyla organize edilmiştir. Yapının içerisinde vinçlerin olduğu kısım boşaltılarak vinçler yardımıyla tekrar tekrar kurgulanabilecek serbest bir hacme bırakılmıştır. Aynı zamanda yapının işlediği zamanlardaki en büyük fonksiyonu olan ‘üretici’ kimliği devam ettirilerek yapı içerisinde çeşitli üretim faaliyetleri tanımlanmış ve yapı tekrardan kamuya kazandırılmıştır.