Eşdeğer Mansiyon, Kaunas Bilim ve İnovasyon Merkezi Uluslararası Tasarım Yarışması

Alper Derinboğaz, Litvanya'nın Kaunas kentinde açılan Bilim ve İnovasyon Merkezi Uluslararası Tasarım Yarışması'nda eşdeğer ödül (honorable mention) aldı.

Proje metni:

Kaunas Bilim ve İnovasyon Merkezi, insanoğlunun evrenin karmaşık yapısını anlama isteği, doğa ve insanın onun üzerindeki sorumluluğu arasında bir ifade olarak öne çıkmalıdır. Bu bağlamda bilim merkezinin nihai amacı içinde yaşadığımız dünyaya dair sahip olduğumuz bilgiyi fiziksel ve entelektüel olarak erişilebilir kılma ve bu bilgiyi mimari söz dizimiyle süzgeçten geçirmektir. 

Bilim merkezinin tasarımı, adanın ekolojisiyle özel bir ilişki kurarken, ada üzerindeki floranın dağılımını inceler. Bunun sonucunda ortaya çıkan tasarım adayı salt üzerine inşa edilecek bir toprak parçası olarak görmek yerine, yeni paradigmalara evirilebilecek bir mekansal sistematik olarak ele alır.

Biçimsel olarak Alan Turing’in Morfogenezi tanımlamak üzere oluşturduğu bir dizi denklemden türetilen biyo-iklimlendirilmiş kabuğun iç yüzünden akıp giden promenad’ın, adanın ve kentin silueti eşliğinde kaleydoskopik bir yolculuk sunar. Kütlelerin kümelenişi, bu görsel koridorları, gün ışığını ve doğal havalandırmayı maksimize ederken, geçici ve kalıcı galerilerinin konumlanışı ise esneklik sağlar.

Kabuğun özgün malzeme teknolojisinin yerel çimento endüstrisini Litvanya’nın zengin ham madde kaynaklarını kullanmaya teşvik edeceği, beton üzerine uzmanlaşmış inşaat teknolojileri firmalarını kumaş-kalıp gibi özel teknikler kullanmaya iteceği ön görülmüştür. Kumaş kalıplarla üretilmiş lif katkılı beton kullanımı tek seferlik kullanılan kalıpları ortadan kaldırarak atık tüketimini minimize etmesi hedeflenmektedir.

Kabuğun ötesinde, çok sayıda sürdürülebilir malzeme teknolojisi ve sistemi yapının yaşam döngüsünü sürdürülebilir kılmak için tasarıma entegre edilmiştir. Jeotermal enerji destekli kazık temeller, nehir suyu ile ısı alışverişini sağlayan sistemler önerinin ada ile simbiyotik bir ilişki kurmasına yardımcı olur.

Tasarım kullanıcıların her ziyarette farklı bir patika kullanmalarını teşvik ederken, kentin adayla kurduğu ilişki bakımından da yeni olasılıkların önünü açar. Ada ve onu çevreleyen kentsel doku arasındaki zıtlığı vurgulayan öneri, adadaki biyolojik çeşitliliğin temel kaynağı olan toprağın korunumunu ön planda tutarken onunla eğlenceli bir ilişki kurar.

Bu hafif tasarım yaklaşımı, Kaunas Bilim ve İnovasyon Merkezi’ne erişimi sağlayan patikaları bir olasılıklar çerçevesi ve noktasal bağlantılar olarak konumlandırırken, adadaki doğal eşiklerle birlikte bir merak sahası oluşturur. Rüzgar korunumlu ve gölgelik avlular açık alan konforunu %50 oranında arttırırken, bu stratejik organizasyon adanın ötesine geçerek tarihi ve yeni kent arasında diyaloglar yaratır; Nemunos Caddesi tarihi kent merkezine bağlanan bir köprüye dönüşürken, Daukanto Köprüsü Laisves Caddesi ile temas kurar. Kongre ve konser merkezi ile Aleksotas iki öneri köprüyle adayla ilişki kurarken, açık alanlar Zalgiris Arena ile ortak kullanılır. Kaunas’taki bu etkileşimler ağı kentin içerisinde bir habitat haline gelirken aynı zamanda tarihsel ve kültürel birikiminin vücut buluşudur.